Marie Kraja
Marie Kraja z d. Paluca (ur. 24 września 1911 w Zarze, zm. 21 listopada 1999 w Tiranie[1][2]) – śpiewaczka albańska.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1934-1985 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Była jednym z siedmiorga dzieci kosowskiego kupca Antona Palucy – nauczyciela matematyki i albańskiego działacza narodowego. Rodzina Paluca w 1912 r. przeniosła się z Chorwacji, najpierw do Skopja, a następnie do Austrii. W 1928 ukończyła szkołę średnią w Wiedniu[3]. Jej talent wokalny został odkryty już w czasie nauki w szkole, w tym okresie uczęszczała na prywatne lekcje śpiewu. W roku 1930 zaczęła studia na wydziale wokalnym Konserwatorium w Grazu, które ukończyła obroną pracy doktorskiej w 1934 r[4]. W tym czasie po raz pierwszy wystąpiła na publicznym koncercie dla młodych talentów wokalnych, śpiewając ludowe piosenki albańskie. Po zakończeniu studiów wraz z rodziną przeniosła się do Albanii, gdzie wystąpiła wraz z pianistą Toninem Guraziu na koncertach w kilku miastach albańskich. Stałe utrzymanie zapewniała jej praca w Instytucie dla Dziewcząt w Tiranie, początkowo jako nauczycielka gimnastyki, a po pewnym czasie także jako prowadząca zajęcia muzyczne[3]. Od roku 1938 coraz częściej występowała na koncertach publicznych, śpiewając pieśni albańskie. Znaczną część utworów, w których wokalistce akompaniowała Lola Gjoka udało się nagrać na płyty. Podjęła także w tym czasie współpracę z Radiem Tirana. Nie przerwała występów w czasie okupacji włoskiej, biorąc udział w festiwalu wokalnym w Wenecji w 1939, a także w koncercie pieśni albańskich w 1942 r. w Tiranie.
Jej karierę wokalną przerwała ciężka choroba, z którą walczyła do 1946 r. W tym roku ponownie podjęła pracę w Radiu Tirana, a także uczyła w liceum artystycznym Jordan Misja w Tiranie[4]. Wielkim sukcesem śpiewaczki było tournée w 1955 r. W ciągu 5 miesięcy wystąpiła na 64 koncertach, głównie dla publiczności krajów azjatyckich (Wietnam, Korea Północna, Mongolia). Od 1953 r. występowała w Filharmonii Państwowej w Tiranie, a następnie w Teatrze Opery i Baletu[3]. Wśród jej najsłynniejszych kreacji warto wymienić występ w Sprzedanej narzeczonej Bedřicha Smetany i operze Jolanta Piotra Czajkowskiego. Grała także główne role w operach autorów albańskich Mrika Prenka Jakovy i Agimi Kristo Kono.
Od 1961 kierowała wydziałem wokalnym w powstałym w Tiranie Konserwatorium Państwowym. W tym samym roku została wyróżniona przez władze albańskie tytułem Artysty Ludu (alb. Artist i Popullit), a także Orderem Naima Frasheriego I kl[4]. Jej imieniem nazwano międzynarodowy festiwal dla śpiewaków operowych, odbywający się w Tiranie[2], a także jedną z ulic w północnej części Tirany[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 247, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
- ↑ a b Fjalor Enciklopedik Shqiptar. Tirana: 2008, s. 1334. (alb.).
- ↑ a b c Zenepe Dibra: Fjalor enciklopedik i hapesires shkodrane, vol. 1. Lezhe: Gjergj Fishta, 2015, s. 731. (alb.).
- ↑ a b c Marie Kraja, diva që thyente tabu atëherë kur mjerimi ndalonte gruan për gjithçka [online], kultplus.com [dostęp 2022-07-17] (alb.).
- ↑ Artykuł w Tirana Observer o festiwalu Marie Kraja.
Bibliografia edytuj
- David Cooper, Kevin Dawe: The Mediterranean in music: critical perspectives, common concerns, cultural differences. Scarecrow Press, 2005. ISBN 978-0-8108-5407-9.
- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: Gazeta 55, 1999. (alb.).