Marija Trubnikowa
Marija Wasiljewna Trubnikowa (ros. Мария Васильевна Трубникова; ur. 1835 w Czycie, zm. 1897 w Tambowie) – rosyjska filantropka i feministka. Wraz z Anną Fiłosofową i Nadieżdą Stasową była jedną z pionierek pierwszego zorganizowanego ruchu praw kobiet (walczącego głównie o prawa do edukacji dla kobiet) w Rosji.
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Marija Wasiljewna Trubnikowa |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1835 |
| Data i miejsce śmierci |
1897 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Dzieci |
Olga Bułanowa-Trubnikowa i trzy inne córki |
Marija Trubnikowa urodziła się 6 stycznia 1835 roku[1] w Czycie[2], w małżeństwie wygnanego na Syberię dekabrysty Wasilija Iwaszewa i Francuzki Camille Iwaszewy, z domu LeDantu (inna pisownia: LeDantieux[3],), która podążyła za Wasilijem na zesłanie i, prawdopodobnie już na Syberii, wyszła za niego za mąż. Było to małżeństwo z miłości[1]. Istnieją także źródła, które podają, że Camille była kochanką, a nie żoną, Wasilija[2]. Marija była drugim dzieckiem pary i pierwszym, które przeżyło niemowlęctwo. Miała trzy młodsze siostry. Rodzice poświęcali dzieciom wiele uwagi. Matka Mariji zmarła w 1839, ojciec rok później. Za powód śmierci Camille uważa się jej wątłą budowę ciała i słabe zdrowie, na których piętno odcisnął syberyjski klimat oraz wysiłek, jakim było urodzenie czwórki dzieci (niektórych przedwcześnie) w przeciągu siedmiu lat. Marija wychowywana była przez ciotkę i obracała się wśród wyższych sfer[1]. Pod opieką ciotki otrzymała wszechstronne wykształcenie; program nauczania obejmował rosyjską kulturę, europejskie języki, literaturę i historię[2]. W roku 1854 wyszła za Konstantyna Trubnikowa, późniejszego założyciela gazety piszącej o giełdzie papierów wartościowych, w której Marija pracowała razem z mężem[1]. Była matką Olgi Bułanowej-Trubnikowej. Miała także trzy inne córki[4][5].
Od roku 1855 prowadziła w Sankt Petersburgu salon literacki, w którym spotykali się liberałowie, demokraci i zwolennicy radykalnych idei[1][2]. Około 1859 roku poznała Annę Fiłosofową, która odwiedziła prowadzony przez Trubnikową salon literacki[6]. Trubnikowa, która była przyjaciółką Josephine Butler i znała zachodnią literaturę feministyczną[7], wprowadziła Annę w tematykę feministyczną, wspólnie czytały książki i omawiały je[7]. Obie kobiety, wraz z Nadieżdą Stasową, założyły „triumwirat”, który stał za akcjami charytatywnymi i feministycznymi[8] oraz prowadził własny salon[7].
Wspólnie założyły „Towarzystwo taniego zakwaterowania i innej pomocy dla mieszkańców Sankt Petersburga”, które stosowało „nowy model pracy filantropijnej”. Towarzystwo nie rozdawało jałmużny, a tworzyło warunki, w których ubodzy mogli zdobyć zawód lub wykształcenie, co miało pozwolić im stanąć na nogi. Zgodnie z nazwą organizacja pomagała podopiecznym w znalezieniu taniego kwaterunku oraz oferowała zatrudnienie w szwalniach. Posiadała także własny budynek, prowadziła tanią stołówkę, szkołę, akademiki, sklep, miejsce, w którym zapewniano opiekę nad dziećmi, a także zatrudniała lekarza.
Wspólnie przyjaciółki walczyły o dostęp do edukacji wyższej dla kobiet, zakładając m.in. komitet organizacji kursów edukacji wyższej, w ramach którego w 1867 roku zebrano 400 podpisów pod petycją do cara Aleksandra II za pozwoleniem na dopuszczenie kobiet w grono studentów Uniwersytetu Państwowego w Sankt Petersburgu[7].
Wraz z Nadieżdą Stasową i Anną Engelhardt założyła pierwszą rosyjską spółdzielnię wydawniczą dla kobiet[9], w której Trubnikowa zajmowała się szeregiem rzeczy, w tym edytowaniem tekstów, księgowością i rekrutacją nowych członkiń. Przedsiemwzięciu przyświecała idea samopomocy; miało one umożliwiać usamodzielnienie się finansowe pracujących w niej kobiet. Spółdzielnia była zamknięta dla mężczyzn (mimo to w jej założeniu i rozwoju pomagał mąż Trubnikowej); wszelkie prace wydawnicze wykonywane były przez kobiety; zajmowały się one ilustrowaniem publikacji, tłumaczeniem, drukiem, szyciem książek i samodzielnie prowadziły sprzedaż. W czasie swojego działania od 1863 do 1879 roku spółdzielnia opublikowała czternaście książek[5].
Małżeństwo Trubnikowów rozpadło się w 1876 roku[5][10]. Marija wyprowadziła się od męża wraz z czterema córkami pary[5] i wyjechała za granicę[10]. Po powrocie do Rosji, zmagająca się z problemami finansowymi, podupadająca na zdrowiu fizycznym i psychicznym Marija utrzymywała się z tłumaczeń i pisania artykułów do gazet[5]. W tym czasie podjęła się swojego ostatniego przedsięwzięcia - było to utworzone wraz z Filosową i Stasową "Towarzystwo dla Zapewnienia Środków Wsparcia Wyższych Kursów Kobiecych". W 1878 roku zdrowie psychiczne Mariji pogorszyło się do tego stopnia, że przestała być aktywna społecznie i aktywistycznie[10].
Marija Trubnikova zmarła w 1897 roku w zakładzie dla chorych psychicznie w Tambowie[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Barbara Alpern Engel, Mothers and daughters : women of the intelligentsia in nineteenth-century Russia, Evanston, Ill.: Northwestern University Press, 2000, ISBN 0-8101-1740-1, OCLC 42889737 [dostęp 2022-03-11].
- ↑ a b c d Richard Stites, The women's liberation movement in Russia : feminism, nihilism, and bolshevism, 1860-1930, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1978, ISBN 0-691-05254-9, OCLC 3327054 [dostęp 2022-03-11].
- ↑ Norma C. Noonan, Carol Nechemias, Encyclopedia of Russian women's movements, Westport, Conn.: Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-01644-5, OCLC 232160951 [dostęp 2022-06-08].
- ↑ Anthony Anemone, Just Assassins: The Culture of Terrorism in Russia, s. 44, ISBN 978-0-8101-3443-0.
- ↑ a b c d e Norma C. Noonan, Carol Nechemias, Encyclopedia of Russian women's movements, Westport, Conn.: Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-01644-5, OCLC 232160951 [dostęp 2022-06-07].
- ↑ Norma C. Noonan, Carol Nechemias, Encyclopedia of Russian women's movements, Westport, Conn.: Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-01644-5, OCLC 232160951 [dostęp 2022-03-10].
- ↑ a b c d Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi, Biographical dictionary of women's movements and feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe : 19th and 20th centuries, wyd. 1st ed, New York: Central European University Press, 2006, ISBN 1-4237-4938-3, OCLC 63197522 [dostęp 2022-03-10].
- ↑ Tiffany K. Wayne, Feminist writings from ancient times to the modern world : a global sourcebook and history, Santa Barbara: Greenwood, 2011, ISBN 978-0-313-34581-4, OCLC 785576747 [dostęp 2022-03-10].
- ↑ Womenmuseum.ru порно видео ролики онлайн [online], womenmuseum.ru [dostęp 2022-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-21].
- ↑ a b c Helen Rappaport, Encyclopedia of women social reformers, Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 2001, ISBN 1-57607-101-4, OCLC 47973274 [dostęp 2022-06-07].
- ↑ Anne Commire, Deborah Klezmer, Women in world history : a biographical encyclopedia, Waterford, CT: Yorkin Publications, 1999, ISBN 0-7876-3736-X, OCLC 41108563 [dostęp 2022-06-07].