Markab

gwiazda w gwiazdozbiorze Pegaza

Markab (Alfa Pegasi, α Peg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Pegaza, oddalona od Słońca o około 133 lata świetlne.

Markab
α Pegasi
Ilustracja
Położenie Markaba w gwiazdozbiorze Pegaza
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Pegaz

Rektascensja

23h 04m 45,653s[1]

Deklinacja

+15° 12′ 18,96″[1]

Paralaksa (π)

0,02446 ± 0,00019[1]

Odległość

133,3 ± 1,1 ly
40,88 ± 0,33[2] pc

Wielkość obserwowana

2,49m[2]

Ruch własny (RA)

60,40 ± 0,17 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−41,30 ± 0,16 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−2,70 ± 0,80 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym lub podolbrzym

Typ widmowy

B9 III[1], A0 III-IV[3]
lub A1 IV[2]

Promień

4,72 ± 0,14 R

Wielkość absolutna

–0,57m[2]

Okres obrotu

<1,5 d[4]

Temperatura

9765 ± 63 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

7731[2] pc

Mimośród

0,0536[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 54 Peg
2MASS: J23044565+1512191
Bonner Durchmusterung: BD+14°4926
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 871
Boss General Catalogue: GC 32149
Katalog Henry’ego Drapera: HD 218045
Katalog Hipparcosa: HIP 113963
Katalog jasnych gwiazd: HR 8781
SAO Star Catalog: SAO 108378
Marchab, Yed Alpheras

Nazwa edytuj

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Markab, wywodzi się od arabskiego ‏منكب الفرس‎ Mankib al Faras, „ramię konia”. Wyrażenie to nie pasuje do położenia w figurze Pegaza, gdyż pierwotnie odnosiło się do innej gwiazdy – Beta Pegasi, ale przylgnęło do tej[4][5]. Johann Bayer przypisał jej nazwę Yed Alpheras (od arab. ‏يد الفرس‎ Yad al Faras), co tłumaczy się jako „ręka konia”[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 formalnie zatwierdziła użycie nazwy Markab dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Alfa Pegasi leży w południowo-zachodnim rogu asteryzmu Wielkiego Kwadratu Pegaza[4]. Jego obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,49m, zaś wielkość absolutna jest równa −0,57m[2].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Markab jest olbrzymem o typie widmowym B9 III[1], jednak niektóre źródła podają, że to podolbrzym o typie widmowym A0[3] lub A1[2]. Gwiazda ta ma temperaturę sięgającą 9765 K, jej jasność jest ok. 170 razy większa od słonecznej[2]. Masa tej gwiazdy jest trochę ponad 3 razy większa od masy Słońca[4], promień zaś to ok. 4,7 promienia Słońca[3]. Okres jej rotacji wokół własnej osi jest krótszy niż półtora dnia[4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Markab w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i Anderson E., Francis C.: HIP 113963. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  3. a b c d E. L. Fitzpatrick, D. Massa. Determining the Physical Properties of the B Stars. II. Calibration of Synthetic Photometry. „The Astronomical Journal”. 129 (3), s. 1642, 2005. DOI: 10.1086/427855. (ang.). 
  4. a b c d e Jim Kaler: MARKAB (Alpha Pegasi). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  5. a b Pegasus. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 324–325. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-19].