Marksoby
Marksoby – jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno, leżące na terenie Równiny Mazurskiej[2]. Wschodni brzeg jeziora stanowi granicę z gminą Świętajno[3].
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
145,9-146,0 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
150,0-154,6 ha |
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
7110,2 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
II[1] (w roku 1986) |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Szczytno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego  | |
 53°37′51″N 21°08′14″E/53,630833 21,137222
| |
Opis edytuj
Jest to wąskie i mocno wydłużone jezioro, położone w kierunku północ-południe. Mniej-więcej w 1/3 długości jezioro przewęża się jeszcze bardziej przez charakterystyczny cypel. Powstaje tu złudzenie wzrokowe i patrząc zarówno z północy, jak i z południa, jezioro wydaje się znacznie mniejsze (wygląda, jakby kończyło się na ww. cyplu). Brzeg wschodni jest dość stromy, pozostałe płaskie lub lekko wzniesione. Wzdłuż północnego brzegu biegnie droga krajowa nr 58, która prowadzi ze Szczytna do Babięt i dalej do Mrągowa.
Wędkarsko jezioro zaliczane jest do typu leszczowego. Jezioro jest otwarte poprzez cieki: Kanał Marksobski łączy się z jeziorem Wałpusz; na południu wypływa rzeczka Jerutka (Rozoga), która łączy się w końcu z Narwią. Na terenie całego jeziora i jego brzegów obowiązuje strefa ciszy.
Dane morfometryczne edytuj
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 150,0 ha[1] do 154,6 ha[4].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 145,9 m n.p.m.[1] lub 146,0 m n.p.m.[4] Średnia głębokość jeziora wynosi 4,6 m[4], natomiast głębokość maksymalna 10,2 m[4].
Zlewnia bezpośrednia jeziora to 153 ha.[potrzebny przypis]
W oparciu o badania przeprowadzone w 1986 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[1].
Fauna i flora edytuj
Jezioro jest typu leszczowego. Jest czyste, lecz z powodu szerzącego się kłusownictwa oraz rabunkowej gospodarki, ryb nie jest bardzo dużo. Rośliny wodne tworzą łąki podwodne wokół brzegów (moczarka, ramienice).
Turystyka edytuj
W okolicy jeziora znajduje się łącznie kilkaset domków letniskowych, a także kilka pól namiotowych. W 2001 r. powstał tu też ośrodek wypoczynkowy Warszawskich Zakładów Farmaceutycznych "Polfa" SA. Większość domów letniskowych wybudowano dopiero w III Rzeczypospolitej, kiedy to okoliczni rolnicy sprzedali dużą część swoich pól i na terenach tych zezwolono na budowę. Duża część działek jest własnością osób mieszkających poza okolicami Szczytna, wśród nich najwięcej jest mieszkańców Warszawy. Za to większość domów, których właścicielami są okoliczni mieszkańcy wynajmowana jest obcokrajowcom (głównie Niemcom) lub Polakom (głównie z Warszawy).[potrzebny przypis]
Istnieje kilka głównych skupisk (osiedli) domków letniskowych, każde złożone przynajmniej z kilkudziesięciu domów:
- Dwa położone na północy, przy wsi Marksewo, na zachód od jeziora: jedno blisko wsi, drugie dalej na południe, za ww. cyplem. Dojazd do obu: Szczytno – Lemany – Stare Kiejkuty – Marksewo, dalej na południe drogą gruntową zaczynającą się we wsi.
- Dwa położone na południu, bliżej wsi Jerutki, na wschód od jeziora. Dojazd do obu: Szczytno – Olszyny – Jerutki, następnie drogą gruntową na północ.
Hydronimia edytuj
Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Marksoby[5]. W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Marksewo[3] identyczną z nazwą wsi Marksewo leżącej nad jego północnym brzegiem, a dawniej mającej tę samą nazwę co jezioro[6], obie nazwy są używane zamiennie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 393. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ a b Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2011-02-22].
- ↑ a b c d według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 393. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 204, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Główny Urząd Statystyczny: Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. T. 2, K-P. Warszawa: Wydawnictwa Akcydensowe, 1981, s. 413.
Linki zewnętrzne edytuj
- Jezioro Marksoby w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)].