Martin Camaj
Martin Camaj (ur. 21 lipca 1925 w Temal w rejonie Dukagjini, zm. 12 marca 1992 w Lenggries[1]) – albański poeta, prozaik i lingwista.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 lipca 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 marca 1992 |
| Narodowość |
albańska |
| Język |
albański |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
|
Djella | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był jednym z siedmiorga dzieci Koli Camaja i Terezy z d. Vukaj[2]. Od 1935 uczył się w szkole Collegium Ksawerianum, prowadzonej przez jezuitów w Szkodrze[2]. Naukę przerwał w 1946 (władze komunistyczne zabroniły dalszego funkcjonowania szkoły) i podjął pracę nauczyciela w szkole w Prekalu[3]. W 1949 Camaj uciekł przez góry do Jugosławii. Po jego ucieczce władze komunistyczne w Albanii internowały jego rodzinę.
Martin Camaj ukończył kurs dla nauczycieli w Peciu, a w latach 1949-1950 pracował w szkole w Tuzi. W 1950 rozpoczął studia na Uniwersytecie Belgradzkim[4]. Studiował tam teorię literatury, slawistykę i filologię klasyczną[3]. Naukę kontynuował na uniwersytecie w Sarajewie, pod kierunkiem Henrika Baricia. W 1956 roku wyjechał z Jugosławii i udał się do Włoch, gdzie kształcił się pod kierunkiem Giuseppe Ungarettiego. Doktoryzował się w Rzymie na podstawie rozprawy Gjuha e Gjon Buzukut (Język Gjona Buzuku). W Rzymie współpracował ze środowiskiem pisarzy emigracyjnych, wywodzących się z krajów Europy Wschodniej. W roku 1957 stanął na czele pisma Shejzat (Plejady), wokół którego skupiali się Arboresze. W 1961 wyjechał do Monachium, gdzie poświęcił się studiom nad językiem albańskim. Tam też prowadził wykłady na miejscowym uniwersytecie do 1990, kiedy przeszedł na emeryturę[3]. Zmarł dwa lata później.
W 2010 został uhonorowany pośmiertnie orderem Nderi i Kombit[5]. W 2015 w Szkodrze stanął pomnik Camaja, dłuta Skendera Kraji. W Tiranie, Szkodrze, Durrësie, Prisztinie i w Prizrenie znajdują się ulice noszące imię Martina Camaja.
Poezja edytuj
- Kanga e vërrinit, Prishtinë 1954
- Lirika mes dy moteve („Liryka między dwoma wiekami”), Monachium 1967
- Poezi : 1953-1967, Monachium 1981
- Drandja, Monachium 1981
- Palimpsest, Monachium 1991.
- Njeriu më vete e me tjerë, Tirana 2012.
- Vepra poetike (Utwory poetyckie), Tirana 2017.
Proza edytuj
- Djella (powieść), Rzym 1958.
- Shkundullima, Monachium 1981.
- Karpa, Monachium 1987.
- Rrathë (Bransoletki), Szkodra 2001.
- Jesmine (opowiadania), Tirana 2002
- Pishtarët e natës (Pochodnie nocy), Szkodra 2008.
Teksty filologiczne edytuj
- Meshari i Gjon Buzukut („Mszał Gjona Buzuku”), Romë 1960
- Tekst mësimor i gjuhës shqipe (Teksty do nauki języka albańskiego), Wiesbaden 1969
- E folmja shqipe në provincën e Avelinos („Dialekt albański w rejonie Avelino”), Firence 1971
- Këngë shqiptare („Pieśni albańskie” – antologia), Düsseldorf 1974
- Gramatika shqipe („Gramatyka albańska”), Wiesbaden 1984
Polskie tłumaczenia edytuj
- Współczesnemu poecie; Odnaleziona nić; Alter ego; Obojętność; Mój kraj; Co warta jest dla Ulissesa Itaka bez kobiety; Chory ptak; Nocny koncert; Czarne żmije; Wypadek drogowy [w:] „Nie jest za późno na miłość. Antologia poezji albańskiej XX wieku”, tłum. Mazllum Saneja, Sejny 2005.
Przypisy edytuj
- ↑ Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 71. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ a b Më 12 mars 1992 u nda nga jeta shkrimtari i shquar Martin Camaj = 2022-12-12, voal.ch, 2016 (alb.).
- ↑ a b c Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 354-355. (alb.).
- ↑ Robert Elsie: The Tribes of Albania,: History, Society and Culture. I.B. Tauris: 2015, s. 142. ISBN 978-0-85773-932-2.
- ↑ Martin Camaj, “Nderi i Kombit” = 2023-02-13, voal.ch, 2010 (alb.).
Bibliografia edytuj
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 71-72. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Strona poświęcona pisarzowi. shkoder.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-04)].