Martyrologium – w Kościele katolickim i w prawosławiu, uporządkowana chronologicznie księga liturgiczna zawierająca informacje o męczennikach, świętych, błogosławionych i obchodzonych uroczystościach.

Dusze męczenników. Ilustracja z Apokalipsy hiszp. mnicha Beatusa z Liebana – Mistrza Pedro (VIII w.)

Martyrologia powstawały lokalnie, w poszczególnych Kościołach, z czasem zrodziła się potrzeba martyrologiów ponadregionalnych, zwanych ogólnymi. W Kościele wschodnim takie ogólne martyrologium powstało przed 400 r. Napisano je w języku greckim, jednak przetrwało ono do naszych czasów jedynie w przekładzie syryjskim, stąd nosi nazwę Martyrologium syryjskiego. W połowie V w. w północnej Italii zostało ono przetłumaczone na łacinę i dodano do niego męczenników Kościoła zachodniego oraz męczenników afrykańskich. Autor-tłumacz przypisał to dzieło św. Hieronimowi, stąd znane jest ono jako Martyrologium Hieronima (Martyrologium Hieronymianum).

W średniowieczu, nowego wydania martyrologium, uproszczonego, ale też wzbogaconego o nowych świętych, dokonał mnich angielski św. Beda Czcigodny (673–735). W IX wieku opracowano nowe wydania, m.in. martyrologium Usuarda. Korzystali z nich redaktorzy nowego martyrologium, opracowanego po soborze trydenckim na polecenie papieża Grzegorza XIII (ur. 1502, zm. 1585) – tak zwane Martyrologium Romanum – (Martyrologium Rzymskie), kiedy to zreformowano też Kalendarz juliański, wprowadzając Kalendarz gregoriański. Po wielu korektach tego nowego wydania martyrologium, ostatecznej rewizji dokonał papież Benedykt XIV (ur. 1675, zm. 1758)[1].

Martyrologium Romanum jest oficjalnym spisem wszystkich świętych i błogosławionych Kościoła Katolickiego. Ostatnie oficjalne wydanie Martyrologium Romanum (Martyrologium Rzymskie), uzupełnione na polecenie soboru watykańskiego II i promulgowane przez Jana Pawła II, ukazało się w 2004 r.[2]

Martyrologium Rzymskie ukazało się też po polsku po Soborze w 1967 r. W przekładzie opuszczono elementy legendarne i historycznie niepewne[3].

Wykreślenie świętego z kalendarza liturgicznego nie oznacza pozbawienia świętego świętości, „bowiem, kto raz został uznany za świętego i wpisany do Martyrologium, pozostaje świętym na zawsze, chociażby wypisano go ze wszystkich kalendarzy liturgicznych na całym świecie”[4].

Zobacz też edytuj

Osobny artykuł: Hagiografia.
Osobny artykuł: Martyrologia.
Osobny artykuł: Menologium.
Osobny artykuł: Synaksarion.
Zobacz też kategorię: Święci katoliccy.
Zobacz też kategorię: Święci prawosławni.

Przypisy edytuj

  1. P. Turbak SJ, Wprowadzenie w: Martyrologium Rzymskie oraz elogia świętych i błogosławionych z niektórych martyrologiów zakonnych. P. Turbak SJ (przekład i opracowanie). Kraków: WAM, 1967, s. 8–15.
  2. Martyrologium romanum: ex decreto sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ionnis Pauli PP. II promulgatum, Cittá del Vaticano : Typis Vaticanis, 2004, s. 844.
  3. Martyrologium Rzymskie oraz elogia świętych i błogosławionych z niektórych martyrologiów zakonnych. P. Turbak SJ (przekład i opracowanie). Kraków: WAM, 1967, s. 497.
  4. Kult św. Huberta na wiadomości24.pl (z wypowiedzi ks. Arkadiusza Noconia z rzymskiej Kongregacji Kultu Bożego) [opublikowano: 2009-11-02]

Linki zewnętrzne edytuj