Wikipedia

Mary Jackson (inżynier)

matematyczka i inżynier lotnictwa i kosmonautyki

Mary Winston Jackson (ur. 9 kwietnia 1921 w Hampton, zm. 11 lutego 2005 tamże) – afroamerykańska matematyczka i inżynier lotnictwa i kosmonautyki w National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), która w 1958 r. została zmieniona w Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA). Przez większość swojej kariery pracowała w Centrum Badawczym Langley w Hampton w Wirginii. Zaczęła pracę jako obliczeniowiec w wyodrębnionym oddziale West Area Computing. Podjęła zaawansowane studia inżynierskie i w 1958 roku została pierwszą czarnoskórą kobietą inżynierem NASA.

Mary Jackson
Mary Winston Jackson
Ilustracja
Portret z nekrologu Mary Jackson
Państwo działania

 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

9 kwietnia 1921
Hampton, Wirginia

Data i miejsce śmierci

11 lutego 2005
Hampton, Wirginia

Bachelor’s degree nauk matematycznych i fizycznych
Specjalność: matematyka, inżynieria kosmiczna
Alma Mater

Hampton Institute

praca w agencjach rządowych
miejsce pracy

NACA/NASA

Stanowisko

komputer, researcherka

Okres zatrudn.

1951-1985

Multimedia w Wikimedia Commons

Po 34 latach pracy w NASA, Jackson zdobyła najwyższy dostępny tytuł inżyniera. Zdała sobie sprawę, że nie może zdobywać dalszych awansów bez zostania przełożoną. Zgodziła się na degradację, aby zostać kierownikiem zarówno Federalnego Programu Kobiet, w Biurze Programu Równych Szans NASA, jak i Programu Działań Afirmatywnych. W tej roli pracowała, aby wpłynąć zarówno na zatrudnianie i promocję kobiet w NASA w zakresie nauk ścisłych, inżynierii i matematyki.

Historia Jackson została opisana w książce Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race (2016). Jest jedną z trzech bohaterek filmu Ukryte działania, który w tym samym roku ukazał się w adaptacji filmowej.

Zdjęcie wykonane w latach 50. XX wieku – Mary wśród personelu tunelu aerodynamicznego

Życie prywatne edytuj

Mary Winston urodziła się 9 kwietnia 1921 r. w rodzinie Elli (z domu Scott) i Franka Winstona[1]. Dorastała w Hampton w Wirginii, gdzie z wyróżnieniem ukończyła przeznaczoną dla czarnoskórych uczniów Phenix High School[2].

Mary Jackson zdobyła tytuł licencjata w dziedzinie matematyki i nauk fizycznych w Hampton Institute w 1942 roku[3][4]. Była członkinią Alpha Kappa Alpha[3].

Jackson służyła przez ponad trzydzieści lat jako przywódczyni Girl Guides[2]. Przewodziła 11. Drużynie Skautek - jej główną ideą było przygotowanie dziewcząt do odnalezienia przez nie własnego miejsca w świecie pełnym nierówności. Uczyła ich miłości do Boga, kraju, szczerości i lojalności. Pomagała im w przygotowywaniu się do egzaminów wstępnych na studia (między innymi z arytmetyki). Starała się walczyć z segregacją rasową w skautingu[5]. W latach 70. zauważono, że pomagała dzieciom z Afryki w stworzeniu miniaturowego tunelu aerodynamicznego do testowania samolotów[2][4][6].

Jackson była zamężna, doczekała się dwójki dzieci: Levi Jackson Jr. i Carolyn Marie Lewis[4]. Jej syn, zapytany kim chce być w przyszłości, powiedział, że inżynierem - tak jak jego matka[5]. Wzięła ślub z Levimem Jacksonem Sr[4]. Zmarła 11 lutego 2005 roku, w wieku 83 lat[3].

Jej motto brzmiało: Dzielcie się tym, co macie i dbajcie o innych.

Kariera edytuj

Po ukończeniu studiów, Jackson przez rok uczyła matematyki w szkole dla Afroamerykanów w Calvert County w Maryland[2]. W szkołach publicznych na południu wciąż panowała wtedy segregacja. Uczyła także licealistów i studentów, co kontynuowała przez całe życie[7].

W 1943 r. wróciła do Hampton, gdzie została księgową w National Catholic Community Center. Pracowała jako recepcjonistka i urzędniczka w Hampton Institute’s Health Department; wróciła do domu po urodzeniu syna. W 1951 r. została urzędniczką w Office of the Chief, Army Field Forces w Forcie Monroe[2][7]. Pracowała w United Service Organization, gdzie pomagała rodzinom żołnierzy i pracowników armii, pomagając im w szukaniu miejsca zamieszkania. Uważa się ją za ucieleśnienie idei Double V - zwycięstwo kobiet oraz osób czarnoskórych[5].

W 1951 r. Jackson została zatrudniona przez National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), który w 1958 r. został zastąpiony przez Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA)[4][6][8]. Zaczęła pracę jako matematyk-obliczeniowiec, w Centrum Badawczym Langley w rodzinnym mieście Hampton, Wirginia. Pracowała pod kierownictwem Dorothy Vaughan w segregowanej West Area Computing Section[2].

 
Jackson trzymająca model tunelu aerodynamicznego

W 1953 r. przyjęła propozycję pracy u inżyniera Kazimierza R. Czarneckiego w Supersonic Pressure Tunnel. Tunel aerodynamiczny (1,2 na 1,2 m), o mocy 60 000 KM (45 000 kW) używany był do badania sił na modelu poprzez generowanie wiatru o prędkości prawie dwukrotnie większej niż prędkość dźwięku[2]. Czarnecki zachęcał Jackson do odbycia szkolenia, aby awansować ją na inżyniera. Musiała podjąć studia matematyczne i fizyczne, aby zakwalifikować się do pracy. Były one oferowane w nocnym programie przez Uniwersytet Wirginii, odbywającym się w przeznaczonej dla białych Hampton High School (Wirginia). Jackson poprosiła miasto Hampton, aby zezwoliło jej uczestniczyć w zajęciach. Po ukończeniu studiów, w 1958 roku awansowała na stopień inżyniera lotnictwa i została pierwszą czarną kobietą inżynierem NASA[2][6][2]. Analizowała dane z eksperymentów w tunelu aerodynamicznym i w czasie lotów rzeczywistych, prowadzonych w Theoretical Aerodynamics Branch of the Subsonic-Transonic Aerodynamics Division w Langley[4]. Jej celem było zrozumienie przepływu powietrza, w tym siły ciągu silnika lotniczego i oporu aerodynamicznego, w celu dalszego doskonalenia amerykańskich samolotów[4].

 
Mary Jackson podczas pracy

Jackson pracowała jako inżynier w kilku działach NASA: Compressibility Research Division, Full-Scale Research Division, High-Speed Aerodynamics Division, i Subsonic-Transonic Aerodynamics Division[7]. Ostatecznie jest autorką lub współautorką 12 opracowań technicznych dla NACA i NASA[7][9][10][11]. Pracowała na rzecz wspierania kobiet i innych mniejszości w rozwijaniu kariery zawodowej, w tym doradzała im jak uczyć się, aby kwalifikować się do awansu[12].

 
Jackson pracująca w Langley Research Center

Po 34 latach pracy w NASA, Jackson zdobyła najwyższy tytuł w dziedzinie inżynierii. Postanowiła zdegradować się, by pełnić funkcję administratorki w dziedzinie specjalistki ds. równości szans. Po odbyciu szkolenia w siedzibie głównej NASA wróciła do Langley. Pracowała, aby dokonać zmian i zwrócić uwagę na kobiety i inne mniejszości, które były utalentowane w swych dziedzinach. Pełniła funkcję Federal Women’s Program Manager w Biurze Programów Równych Szans (Office of Equal Opportunity Programs) oraz jako Affirmative Action Program Manager, a także pracowała nad kształtowaniem ścieżek kariery kobiet na stanowiskach naukowych, inżynieryjnych i matematycznych w NASA[2][12]. Celem tych organizacji było analizowanie polityki, praktyk i procedur, które mogły tworzyć bariery w zatrudnianiu i awansowaniu kobiet. Ich działalność miała stworzyć środowisko pracy wolne od rasizmu i seksizmu. Była zaangażowana w prace National Council of Negro Women. Zachęcała dziewczęta do wyboru ścieżki inżynieryjnej przez zapraszanie uczennic z Hampton i studentek z Hampton Institute do Langley[5]. Kontynuowała pracę w NASA aż do przejścia na emeryturę w 1985 roku[3].

Dziedzictwo edytuj

W 2016 roku film Ukryte działania opowiada o karierze Jackson, Katherine Johnson i Dorothy Vaughan w NASA, a w szczególności o ich pracy nad Programem Mercury podczas wyścigu kosmicznego. Film powstał na podstawie książki Margot Lee Shetterly. W filmie Janelle Monáe wciela się w postać Jackson[13].

W 2018 r. Salt Lake City School Board zagłosował, że Jackson Elementary School in Salt Lake City zostanie oficjalnie nazwana na cześć Mary Jackson, a nie (jak kiedyś) na cześć prezydenta Andrew Jacksona[14].

Nagrody i odznaczenia edytuj

  • Apollo Group Achievement Award, 1969[2][7]
  • Daniels Alumni Award for Outstanding Service to Disadvantaged Youth[7]
  • National Council of Negro Women, Inc. Certificate of Recognition for Outstanding Service to the Community[7]
  • Distinguished Service Award for her work with the Combined Federal Campaign representing Humanitarian Agencies, 1972[7]
  • Langley Research Center Outstanding Volunteer Award, 1975[7]
  • Langley Research Center Volunteer of the Year, 1976[2]
  • Iota Lambda Sorority Award for the Peninsula Outstanding Woman Scientist, 1976[7]
  • King Street Community Center Outstanding Award[7]
  • National Technical Association’s Tribute Award, 1976[7]
  • Hampton Roads Chapter „Book of Golden Deeds” for service[7]
  • Langley Research Center Certificate of Appreciation, 1976–1977[7]

Publikacje edytuj

  • Czarnecki, K. R.; Jackson, Mary W. (September 1958), Effects of Nose Angle and Mach Number on Transition on Cones at Supersonic Speeds (NACA TN 4388), National Advisory Committee for Aeronautics[9]
  • Jackson, Mary W.; Czarnecki, K.R. (1960), Investigation by Schlieren Technique of Methods of Fixing Fully Turbulent Flow on Models at Supersonic Speeds, 242, National Aeronautics and Space Administration
  • Czarnecki, K. R.; Jackson, Mary W. (January 1961), Effects of Cone Angle, Mach Number, and Nose Blunting on Transition at Supersonic Speeds (NASA TN D-634), NASA Langley Research Center[10]
  • Jackson, Mary W.; Czarnecki, K. R. (July 1961), Boundary-Layer Transition on a Group of Blunt Nose Shapes at a Mach Number of 2.20 (NASA TN D-932), NASA Langley Research Center[11]
  • Czarnecki, K.R.; Jackson, Mary W.; Monta, William J. (1963), Studies of Skin Friction at Supersonic Speeds (Turbulent Boundary Layer and Skin Friction Data for Supersonic Transports)
  • Jackson, Mary W.; Czarnecki, K. R.; Monta, William J. (July 1965), Turbulent Skin Friction at High Reynolds Numbers and Low Supersonic Velocities, National Aeronautics and Space Administration
  • Czarnecki, K.R.; Jackson, M.W.; Sorrells, R. B. III (December 1, 1966), Measurement by wake momentum surveys at Mach 1.61 and 2.01 of turbulent boundary-layer skin friction on five swept wings, National Aeronautics and Space Administration[15]
  • Czarnecki, K.R.; Allen, J.M.; Jackson, M.W. (January 1, 1967), Boundary-layer transition on hypersonic-cruise aircraft, National Aeronautics and Space Administration[16]
  • Czarnecki, K.R.; Jackson, M.W. (November 1, 1970), Theoretical pressure distributions over arbitrarily shaped periodic waves in subsonic compressible flow and comparison with experiment, National Aeronautics and Space Administration[17]
  • Czarnecki, K.R.; Jackson, Mary W. (December 1975). „Turbulent Boundary-Layer Separation due to a Forward-Facing Step”. AIAA Journal. 13 (12): 1585–1591.[18]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mary Jackson [online], Biography [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Sarah Loff, Mary Jackson Biography, „NASA”, 22 listopada 2016 [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  3. ↑ a b c d Mary Winston Jackson’s Obituary on Daily Press [online], Daily Press [dostęp 2018-03-12].
  4. ↑ a b c d e f g Warren, Wini (1999). Black Women Scientists in the United States. Bloomington, Indiana, USA: Indiana University Press. p. 126.
  5. ↑ a b c d Shetterly Margot Lee, Ukryte działania, HarperCollins Polska sp. z.o.o., Warszawa 2017.
  6. ↑ a b c Johnson Publishing Company, Ebony, Johnson Publishing Company, 1977 [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n http://crgis.ndc.nasa.gov/crgis/images/9/96/MaryJackson1.pdf
  8. ↑ Mary Winston Jackson, 1921-2005 · Human Computers at NASA [online], omeka.macalester.edu [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  9. ↑ a b NASA Technical Reports Server (NTRS) - Effects of Nose Angle and Mach Number on Transition on Cones at Supersonic Speeds [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  10. ↑ a b NASA Technical Reports Server (NTRS) - Effects of Cone Angle, Mach Number, and Nose Blunting on Transition at Supersonic Speeds [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  11. ↑ a b NASA Technical Reports Server (NTRS) - Boundary-Layer Transition on a Group of Blunt Nose Shapes at a Mach Number of 2.20 [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  12. ↑ a b https://crgis.ndc.nasa.gov/crgis/images/4/4a/MaryJackson.pdf
  13. ↑ Cara Buckley, Uncovering a Tale of Rocket Science, Race and the ’60s, „The New York Times”, 20 maja 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  14. ↑ A School Goes From Andrew Jackson To Mary Jackson, „NPR.org” [dostęp 2018-03-12] (ang.).
  15. ↑ NASA Technical Reports Server (NTRS) - Measurement by wake momentum surveys at Mach 1.61 and 2.01 of turbulent boundary-layer skin friction on five swept wings [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  16. ↑ NASA Technical Reports Server (NTRS) - Boundary-layer transition on hypersonic-cruise aircraft [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  17. ↑ NASA Technical Reports Server (NTRS) - Theoretical pressure distributions over arbitrarily shaped periodic waves in subsonic compressible flow and comparison with experiment [online], ntrs.nasa.gov [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  18. ↑ Turbulent Boundary-Layer Separation due to a Forward-Facing Step | AIAA Journal [online], arc.aiaa.org [dostęp 2020-07-09] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mary_Jackson_(inżynier)&oldid=73152603”