Maryan Esman[1] (w Polsce był określany jako Marian Esman[2], Essman[3] lub Essmann[4]) – francuski inżynier chemii, przemysłowiec, major armii francuskiej, członek Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce, działacz piłkarski.

Maryan Esman
Ilustracja
Władze PZPN w 1927: od lewej mjr Maryan Esman (wiceprezes), Edward Cetnarowski (prezes) i Wacław Wojakowski (sekretarz generalny)
major artylerii (chef d’escadron) major artylerii
(chef d’escadron)
Przebieg służby
Siły zbrojne

Francuskie Siły Zbrojne

Jednostki

Francuska Misja Wojskowa w Polsce

Późniejsza praca

dyrektor przedsiębiorstwa

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Palm Akademickich (Francja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Francja) Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys edytuj

Od 1903 studiował na uczelni École de Physique et de Chimie w Paryżu, którą ukończył w dziedzinie chemii[1] w 22 promocji z tytułem inżyniera[5][6]. W armii francuskiej uzyskał stopień chef d’escadron artylerii[1].

Był znawcą sportu[7]. W latach 20. XX wieku, w pierwszym okresie istnienia II Rzeczypospolitej, w stopniu majora[2] przebywał na Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce, wspierającej Wojsko Polskie po zakończeniu I wojny światowej[7] (jej szefem był Charles Charpy[8][9][10]). Pełnił funkcję członka zarządu[3][3][11], delegata[12][13][14][15][16] prezesa Warszawskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej (WOZPN)[7] (wybierany 31 stycznia 1926[17], 20 lutego 1927[18]). Był członkiem kolegium sędziów piłkarskich[19]. Działał w ramach Polskiego Związku Piłki Nożnej: w sierpniu 1926 zasiadł w składzie komisji powołanej przez PZPN celem zbadania zawodnictwa klubów lwowskich[20], w grudniu 1926 był delegatem PZPN w sprawie zawieszenia PZPN przez Związek Związków Sportowych w związku z nieuregulowaniem należności podatkowych[21], jako delegat PZPN brał udział w II Polskim Kongresie Sportowym w dniach 9-10 kwietnia 1927 w Warszawie[22]. Od przełomu lutego/marca 1927[23][24] pełnił stanowisko II wiceprezesa PZPN[25][26], zaś na początku marca 1927 miał zrezygnować z funkcji Warszawskiego OZPN[27]. Wiosną uczestniczył w negocjacjach zmierzających do zawarcia porozumienia pomiędzy PZPN a Polską Ligą Piłki Nożnej (PLPN)[28][29], w 1927 był delegatem PZPN do komisji porozumiewawczej z Ligą[30]. Po pięciu latach pracy w Warszawskim OZPN, w październiku 1927 pierwotnie zakończył pracę w Polsce i wyjechał z powrotem do Francji[31]. Rok później, w październiku 1928, przyjechał ponownie do Polski z zamiarem stałego pobytu[4].

Został pracownikiem przedsiębiorstwa „Société Générale de Constructions Électriques et Mécaniques”[1]. W latach 30. pełnił funkcję dyrektora oddziału polskiego francuskiej spółki akcyjnej „Als-Thom” (Société Générale de Constructions Électriques et Mécaniques), działającego przy ulicy Dworcowej 16 w Katowicach[32][1][33][34][35][36][37]. Należał do Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich[1], a podczas walnego zgromadzenia oddziału warszawskiego SEP w czerwcu 1930 wygłosił odczyt pt. Elektryfikacja kolei we Francji[38].

Zamieszkiwał przy ulicy Tadeusza Kościuszki 46 w Katowicach[39]. Był żonaty[40].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Quatrième partie. Liste des membres de l’Association. W: Cinquante années de science appliquée à l’industrie (1882-1932). Paryż: École Supérieure de Physique et de Chimie Industrielles de la Ville de Paris, 1932, s. 321. (fr.).
  2. a b c Dział urzędowy. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””, s. 210, Nr 13 z 15 grudnia 1925. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. 
  3. a b c Walne zgromadzenie WOZPN. „Sportowiec Pomorski (Słowo Pomorskie)”, s. 4, Nr 16 z 17 września 1925. Sekcja Tenisowa Toruńskiego Klubu Sportowego. 
  4. a b Wiadomości krajowe. „Nowy Dziennik”, s. 6, Nr 292 z 30 października 1928. 
  5. Les ingénieurs de la 22e promotion de l’ESPCI. espci.org. [dostęp 2015-02-19]. (fr.).
  6. Les ingénieurs de la 22e promotion de l’ESPCI. archive-org.com. [dostęp 2015-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-19)]. (ang.).
  7. a b c Sport francuski a sport polski. „Dziennik Białostocki”, s. 3, Wydanie z 7 marca 1927. 
  8. Szef francuskiej misji wojskowej w Polsce na G. Śląsku. „Dziennik Suwalski”, s. 2, Nr 20 z 27 sierpnia 1926. 
  9. Z kraju. Gość Górnego Śląska. „Gazeta GdańskaEcho Gdańskie”, s. 4, Nr 197 z 28 sierpnia 1926. 
  10. Gen. Charpy na Górnym Śląsku. „Goniec Częstochowski”, s. 2, Nr 197 z 29 sierpnia 1926. 
  11. Konferencje klubów piłkarskich. „Express Niedzielny Ilustrowany”, s. 7, Nr 15 z 17 stycznia 1926. 
  12. Sport. Piłka nożna. Walne zgromadzenie P. Z. P. N.. „Warszawianka”, s. 6, Nr 59 z 28 lutego 1925. 
  13. Wiceminister – kandydatem na prezesa P. Z. P. N.. „Ilustrowana Republika”, s. 2, Nr 130 z 7 grudnia 1925. 
  14. Ze świata. „Głos Lubelski”, s. 3, Nr 338 z 9 grudnia 1925. 
  15. Henryk Leser. Przed walnem zebraniem P. Z. P. N-u. „Nowy Dziennik”, s. 8, Nr 46 z 22 lutego 1927. 
  16. W przededniu wyjazdu delegatów łódzkiego piłkarstwa na walne zebranie P. Z. P. N-u. „Express Wieczorny Ilustrowany”, s. 7, Nr 56 z 25 lutego 1927. 
  17. Kronika. Walne zebranie WOZPN-u. „Głos Polski”, s. 4, Nr 32 z 1 lutego 1926. 
  18. Wiadomości sportowe. „Nowy Dziennik”, s. 7, Nr 50 z 26 lutego 1927. 
  19. a b Sport. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 263 z 15 listopada 1924. 
  20. Jeszcze w sprawie lwowskich profesjonalistów. „Express Wieczorny Ilustrowany”, s. 7, Nr 217 z 8 sierpnia 1926. 
  21. Sprawa zawieszenia P. Z. P. N. przez Z. Z.. „Słowo Pomorskie”, s. 4, Nr 294 z 22 grudnia 1926. 
  22. Lista obecnych. „Stadion”, s. 9, Nr 17 z 26 kwietnia 1927. 
  23. Walne zgromarzenie P. Z. P. N.. „Ilustrowana Republika”, s. 4, Nr 60 z 1 marca 1927. 
  24. Ze sportu. Porozumienie między PZPNem a Ligą nie doszło do skutku. „Nowy Dziennik”, s. 10, Nr 54 z 2 marca 1927. 
  25. Władze Polskiego Związku Piłki Nożnej. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-02-16].
  26. Walne zgromadzenie Polskiego Związku Piłki Nożnej w siedzibie Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego przy ul. Myśliwieckiej 5 w Warszawie. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-02-16].
  27. Rezygnacja majora Essmana z mandatu prezesa Warszawskiego Z. O. P. N.. „Łódzkie Echo Wieczorne”, s. 7, Nr 54 z 5 marca 1927. 
  28. Wiosenne nieporozumienie. Dr. Cetnarowski w Warszawie. „Łódzkie Echo Wieczorne”, s. 7, Nr 57 z 9 marca 1927. 
  29. Likwidacja rozłamu w P. Z. P. N.. „Stadion”, s. 4, Nr 25 z 21 czerwca 1927. 
  30. Nowy konflikt w piłkarstwie. „Express Wieczorny Ilustrowany”, s. 7, Nr 276 z 5 października 1927. 
  31. Ze sportu. „Nowy Dziennik”, s. 16, Nr 280 z 24 października 1927. 
  32. Ogłoszenie. „Gazeta Handlowa”. 247, s. 8, 27 października 1931. 
  33. Als-Thom. „Technik”, s. 2, Nr 7 z 1 kwietnia 1931. Towarzystwo Dokształcania Technicznego przy Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego. 
  34. Als-Thom. „Technik”, s. 2, Nr 9 z 1 maja 1931. Towarzystwo Dokształcania Technicznego przy Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego. 
  35. Als-Thom. „Technik”, s. 2, Nr 9 z 1 maja 1932. Towarzystwo Dokształcania Technicznego przy Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego. 
  36. Ogłoszenia. Wolne posady. „Polonia”, s. 11, Nr 2097 z 8 sierpnia 1930. 
  37. Obwieszczenia spółek akcyjnych. „Polska Gospodarcza”. 18, s. IV, 1 maja 1937. 
  38. Oddział Warszawski SEP od zarania jego powstania do roku 1946 (1882-1946). marie-www.ee.pw.edu.pl. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-20)].
  39. Książka telefoniczna – Górn-. Aut. Sieć, s. 167.. genealogyindexer.org. [dostęp 2015-02-19].
  40. Doroczny bal reprezentacyjny Klubu Sportowego „Polonia”. „Kurier Warszawski”. 29, s. 8, 29 stycznia 1925. 
  41. Kto znalazł gwiazdę?. „Głos Robotnika”, s. 3, Nr 193 z 25 sierpnia 1927. 
  42. Kronika Toruńska. „Goniec Nadwiślański”. s. 6. Nr 195 z 27 sierpnia 1927. 
  43. Górnictwo i przemysł. Gospodarka elektryczna. Poświęcenie elektrowni okręgowej w Stalowej Woli. „Polska Gospodarcza”. 26, s. 986, 1 lipca 1939. 

Bibliografia edytuj