Masakra w Celle (eufemistycznie niem. Celler Hasenjagd) – masakra więźniów obozów koncentracyjnych, dokonana 8–11 kwietnia 1945 przez strażników SS, żołnierzy Wehrmachtu, miejscowe służby mundurowe oraz niemiecką ludność cywilną w Celle w prowincji Hannover w Niemczech. Niewielka część sprawców została po wojnie osądzona, lecz wszyscy skazani zostali zwolnieni na początku lat 50.

Masakra edytuj

W kwietniu 1945, na miesiąc przed kapitulacją Niemiec, 2862 polskich, sowieckich, holenderskich i francuskich więźniów obozu Drütte (podobóz KL Neuengamme), w drodze do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen, zostało zgromadzonych w Celle[1], gdzie grupę tę przyłączono do poprzedniego transportu, co dało łączną liczbę około 4000 mężczyzn i kobiet. Wielu spośród więźniów w transporcie zmarło z wycieńczenia i niedożywienia[2]. Pociąg towarowy, w którym transportowano więźniów zatrzymany został w Celle, w sąsiedztwie pociągu z amunicją. W wyniku nalotu alianckiego amunicja eksplodowała, większość wagonów przewożących więźniów została zniszczona i część więźniów zginęła[3], a część zbiegła pod ogniem SS do miasta albo na zachód w kierunku lasu Neustädter Holz. Po zakończeniu nalotu SS, Gestapo, straż pożarna oraz mieszkańcy miasta rozpoczęli obławę na więźniów[1][2][3]. Więźniowie, którzy przeżyli nalot i ucieczkę, zostali ujęci w okolicach lasu Neustädter Holz. Około 30 osób zostało rozstrzelanych na miejscu, większość pozostałych poprowadzono w marszu śmierci do obozu w Bergen-Belsen, natomiast część uwięziono w koszarach wojskowych. Spośród około 4000 więźniów przebywających w Celle 8 kwietnia, tylko 487 dotarło 10 kwietnia do Bergen-Belsen – na pięć dni przed wyzwoleniem obozu przez wojska brytyjskie i kanadyjskie; reszta zmarła z wycieńczenia lub została zamordowana po drodze[1][2][3].

Następstwa edytuj

 
Pomnik w Celle
 
Pamiątkowy napis u stóp drzewa w Celle

Celle zostało zajęte 12 kwietnia przez armię brytyjską, która rozpoczęła śledztwo w sprawie wydarzeń 8–11 kwietnia. Liczba bezpośrednich ofiar „polowania na zające” (Hasenjagd (niem.), jak nazwali to wydarzenie Niemcy) została oszacowana na 200-300, zaś pozostałych więźniów uznano za zmarłych z innych przyczyn. Za udział w masakrze skazanych zostało (w grudniu 1947) zaledwie 7 osób, po czym wszystkich skazanych zwolniono w październiku 1952 za dobre sprawowanie[1][2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d Mijndert Bertram: April 1945: der Luftangriff auf Celle und das Schicksal der KZ-Häftlinge aus Drütte. City of Celle, 1989. ISBN 3-925902-09-0. (niem.).
  2. a b c d (niem.) Höper, Dietrich. “8 April 1945 – Bomben auf Celle” w Celler Zündel, s. 15–16, April 1985. https://web.archive.org/web/20070626122733/http://www.celle-im-nationalsozialismus.de/Texte/Hoeper_Bomben.html.
  3. a b c (niem.) Buntes Haus e. V. “Die Celler ‘Hasenjagd’ ” we Flugblatt zum 60. Jahrestag des Massakers an KZ-Häftlingen https://web.archive.org/web/20070927104410/http://www.celle-im-nationalsozialismus.de/Texte/buha_2005.html.

Bibliografia edytuj

  • (ang.) Freeman, Roger a; Crouchman, Alan; Мaslen, Vic; (1990), The mighty Eighth war diary, Londyn: Arms and Armour Press, OCLC 59830319
  • Ulrich Saft, Krieg in der Heimat – das bittere Ende zwischen Weser und Elbe, wyd. 3., verb. Aufl, Langenhagen: U. Saft, 1990, ISBN 3-9801789-0-0, OCLC 74901732 (niem.).
  • (niem.) Wilfried Köppen: „Amtshilfe”. Bis Celle ohne Juden war, w: Werner Holtfort, Norbert Kandel, Wilfried Köppen, Ulrich Vultejus: Hinter den Fassaden. Geschichten aus einer deutschen Stadt, Getynga 1982, s. 97–102