Wikipedia

Mastektomia

zabieg chirurgiczny

Mastektomia (z gr. μαστός „pierś”, oraz ἐκτομή „wycięcie“) – chirurgiczne usunięcie jednej lub obu piersi, w całości lub częściowo. Mastektomia jest zazwyczaj przeprowadzana w celu leczenia lub profilaktyki raka piersi[1][2], chociaż poddają się jej również osoby transpłciowe, w szczególności trans mężczyźni, w ramach operacyjnej korekty płci[3][4].

Osoba po mastektomii prawostronnej

Wskazania edytuj

Pomimo zwiększonej dostępności technik pozwalających na zachowanie piersi u pacjentów z rakiem piersi, pewne osoby mogą być skuteczniej leczone przez tradycyjne zabiegi mastektomii, w tym:

  • kobiety, które przeszły już radioterapię na dotkniętą pierś[5];
  • kobiety z 2 lub więcej obszarami raka w tej samej piersi, które są zbyt odległe, aby mogły być usunięte przez 1 nacięcie chirurgiczne, przy jednoczesnym zachowaniu zadowalającego wyglądu piersi[5];
  • kobiety, u których początkowa lumpektomia wraz z (jednym lub kilkoma) powtórnymi wycięciami nie usunęła całkowicie raka;
  • kobiety z niektórymi poważnymi chorobami tkanki łącznej, takimi jak skleroderma, które czynią je szczególnie wrażliwymi na skutki uboczne radioterapii[5];
  • kobiety w ciąży, które wymagałyby promieniowania jeszcze w ciąży (ryzyko uszkodzenia dziecka)[5];
  • kobiety z guzem większym niż 5 cm (2 cale)[5], który nie kurczy się znacząco w przypadku chemioterapii bezoperacyjnej;
  • kobiety z rakiem, który jest duży w stosunku do wielkości piersi[5];
  • kobiety, u których stwierdzono obecność szkodliwej mutacji genu BRCA1 lub BRCA2 i które wybrały mastektomię profilaktyczną, ponieważ są one w wysokim stopniu narażone na rozwój raka piersi;
  • mężczyźni z ginekomastią;
  • osoby transpłciowe cierpiące na dysforię czasami decydują się na mastektomię.

Efekty uboczne edytuj

Według cancer.org, oprócz bólu pooperacyjnego i oczywistej zmiany kształtu piersi, możliwe skutki uboczne mastektomii obejmują infekcje rany, krwiaki i seroma (wysięk płynu surowiczego). Jeśli węzły chłonne również zostaną usunięte, mogą wystąpić dodatkowe efekty uboczne[6].

Rodzaje edytuj

Obecnie istnieje kilka różnych technik chirurgicznych w zakresie mastektomii, a rodzaj zabiegu, któremu dana osoba postanawia się poddać, zależy od takich czynników, jak wielkość, lokalizacja i zachowanie się guza (jeśli jest on obecny), czy operacja ma charakter profilaktyczny i czy osoba zamierza poddać się operacji rekonstrukcyjnej[7].

  •  
    Przykłady spersonalizowanych protez brodawek sutkowych
  •  
    Protezy piersi używane przez niektóre kobiety po mastektomii
  •  
    Preparat z mastektomii zawierający bardzo rozległy nowotwór piersi.

Profilaktyczna mastektomia edytuj

Zabieg przeprowadzany jest również zapobiegawczo, jako tzw. mastektomia prewencyjna. Jest wykonywany profilaktycznie, w celu ograniczenia możliwości wystąpienia nowotworu w przyszłości. Rekomendowana jest m.in. u kobiet, u których wykryto geny odpowiedzialne za rozwój nowotworu bądź też występują inne wskazania medyczne. Mastektomia prewencyjna nie chroni jednak przed zachorowaniem w 100 procentach[9].

Mastektomię profilaktyczną redukującą ryzyko zachorowania na raka piersi (ang. Risk-Reducing Mastectomy) wykonuje się u kobiet z grupy bardzo wysokiego ryzyka (jest ponad 10 razy większe niż u reszty populacji)[9]. Są to najczęściej osoby z potwierdzoną mutacją genu BRCA1 i BRCA2 lub mutacją innych genów wysokiego ryzyka zachorowania na raka[10][11]. Jedną ze znanych kobiet, które ujawniły fakt poddania się temu zabiegowi, jest aktorka Angelina Jolie[12][13].

Zobacz też edytuj

Informacje w projektach siostrzanych
   Multimedia w Wikimedia Commons
   Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mastektomia pierwotna, [w:] Arkadiusz Jeziorski, Zbigniew J. Nowecki, Chirurgiczne leczenie zmian nowotworowych piersi Konsensus Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, „Onkologia w Praktyce Klinicznej – Edukacja”, 3 (3), 2017, s. 93–153, ISSN 2450-6567 [dostęp 2019-06-10].
  2. ↑ Mastectomy. medlineplus.gov. [dostęp 2019-09-19].
  3. ↑ Shafreena Kühn i inni, Mastectomy in female-to-male transgender patients: A single-center 24-year retrospective analysis, „Archives of Plastic Surgery”, 46 (5), 2019, s. 433–440, DOI: 10.5999/aps.2018.01214, ISSN 2234-6163, PMID: 31550748, PMCID: PMC6759454 [dostęp 2019-12-12].
  4. ↑ Nicholas G. Cuccolo i inni, Mastectomy in Transgender and Cisgender Patients: A Comparative Analysis of Epidemiology and Postoperative Outcomes, „Plastic and Reconstructive Surgery – Global Open”, 7 (6), 2019, e2316, DOI: 10.1097/GOX.0000000000002316 [dostęp 2019-12-12] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Mastectomies for Breast Cancer [online], www.cancer.org [dostęp 2019-12-12] (ang.).
  6. ↑ American Cancer Society, Breast Cancer Surgery [online], www.cancer.org [dostęp 2019-12-12] (ang.).
  7. ↑ What Is Mastectomy?. Breastcancer.org, 2018-02-21. [dostęp 2019-09-19]. (ang.).
  8. ↑ Beata Jabłońska, Jerzy Brańka, Paweł Lampe, From Halsted to breast conservative treatment or a brief history of breast cancer surgery, „Postępy Nauk Medycznych”, 17 sierpnia 2011 [dostęp 2019-12-12] (pol.).
  9. ↑ a b Profilaktyczna mastektomia u kobiety z grupy bardzo wysokiego i wysokiego ryzyka zachorowania na nowotwór piersi. Raport w sprawie oceny świadczenia opieki zdrowotnej. Biuletyn Informacji Publicznej Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, 2018-07.
  10. ↑ Profilaktyczna mastektomia – prewencyjne usunięcie piersi [online], Zwrotnikraka.pl, 22 maja 2019 [dostęp 2019-12-12] (pol.).
  11. ↑ Richard F. Edlich i inni, Risk-reducing mastectomy, „Journal of Long-Term Effects of Medical Implants”, 16 (4), 2006, s. 301–314, DOI: 10.1615/jlongtermeffmedimplants.v16.i4.40, ISSN 1050-6934, PMID: 17073572 [dostęp 2019-12-12].
  12. ↑ Lizzie Parry: ‘Angelina Jolie effect’ IS real: Actress’ mastectomy raised awareness. Mail Online, 2015-09-28. [dostęp 2019-06-10].
  13. ↑ Angelina Jolie has double mastectomy. BBC News, 2013-05-14. [dostęp 2019-06-10]. (ang.).

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mastektomia&oldid=62730913”