Mauzoleum w Halikarnasie

Mauzoleum (także: Mauzoleum w Halikarnasie, obecnie Bodrum w południowo-zachodniej Turcji) – jeden z siedmiu antycznych cudów świata. Był to grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii wzniesiony ok. 350 p.n.e. Budynek został zaprojektowany przez architektów Satyrosa i Pyteosa na polecenie królowej-wdowy – Artemizji. Ozdobili go natomiast rzeźbiarze Skopas, Leochares, Timoteos i Bryaksis z Karii.

Mauzoleum w Halikarnasie

Pozostałości po mauzoleum
Państwo	Turcja
Miejscowość	Bodrum
Typ budynku	mauzoleum
Styl architektoniczny	architektura klasyczna
Wysokość całkowita	ok. 45 m
Ukończenie budowy	ok. 350 p.n.e.
Zniszczono	do początku XV w
Położenie na mapie Turcji Mauzoleum w Halikarnasie
37°02′16,58″N 27°25′26,76″E

Makieta prawdopodobnego wyglądu mauzoleum

Mauzoleum nie przetrwało do naszych czasów – zaniedbana budowla pod wpływem upływu czasu, działań ludzi i trzęsień ziemi stopniowo popadała w ruinę. W 1404 roku tylko fundamenty i podstawa budynku pozostawały całe. W 1494 i 1522 joannici zagrożeni najazdem muzułmanów używali surowców z mauzoleum, aby wzmocnić swoją siedzibę, Zamek św. Piotra. W trakcie rozbiórki mauzoleum odkryty został sarkofag Mauzolosa, który następnie zaginął. Część zabytków z mauzoleum, m.in. rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie.

Mauzoleum było świątynią w jońskim porządku architektonicznym z kolumnadą, na którą składało się 40 kolumn. Na jej szczycie znajdowała się 24-stopniowa piramida z kwadrygą niosącą postaci zmarłego króla i jego małżonki – Artemizji. Była zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 35,6 × 25 m i mierzyła 45 m wysokości.

Miasto Halikarnas

W IV wieku p.n.e. Halikarnas był stolicą małego regionalnego królestwa Karia, w Imperium Achemenidów, na zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej.

W 377 r. p.n.e. nominalny władca regionu, Hecatomnus z Milas, zmarł i pozostawił kontrolę nad królestwem swojemu synowi, Mausolusowi. Hecatomnus był przedstawicielem lokalnej dynastii sprawującej rządy z ramienia Persów, która przejęła kontrolę nad kilkoma sąsiadującymi miastami i dzielnicami. Oprócz Artemizji i Mauzolosa Hecatomnus miał kilka innych córek i synów: Adę (przybraną matkę Aleksandra Wielkiego), Idrieusa i Pixodarus.

Mauzolos rozszerzył swoje terytorium aż do południowo-zachodniego wybrzeża Anatolii, atakując w szczególności terytorium Licji, niezwykłe z powodu licznych monumentalnych grobowców, takich jak Grobowce Ksantosa, z których czerpał inspirację do swojego mauzoleum.

Artemizja i Mauzolos rządzili z Halikarnasu przez 24 lata. Mauzolos, choć wywodził się od miejscowej ludności, mówił po grecku i podziwiał grecki styl życia i rząd. Wzdłuż wybrzeża założył wiele miast w greckim stylu i promował greckie tradycje demokratyczne.