Medialab

strona ujednoznaczniająca w projekcie Wikimedia

Medialab, media lab (z łaciny: liczba mnoga słowa medium, nośnik, plus skrót od laboratorium, pracownia) – forma interdyscyplinarnego działania umożliwiająca wspólną pracę i uczenie się osób o różnych umiejętnościach z wykorzystaniem mediów i technologii.

Poprzez wymianę doświadczeń i wiedzy między osobami o zróżnicowanych kompetencjach, np. artystami, projektantami, programistami, edukatorami, aktywistami społecznymi i badaczami, możliwe są prace zmierzające do zdefiniowania i rozwiązania problemów przy wykorzystaniu metod pracy projektowej. Działania medialabowe mogą mieć charakter edukacyjny, artystyczny, społeczny lub badawczy, często niekomercyjny i eksperymentalny. Specyfiką działań medialabowych jest dążenie do otwartości, przejawiającej się w wykorzystaniu otwartych licencji, narzędzi, danych, języków i zasobów. Medialab wartościuje pracę zespołową, umożliwiającą wielość perspektyw w podejściu do rozwiązywania problemów.

Historia edytuj

Uznaje się, że pierwszy media lab na świecie powstał jako wydział szkoły architektury i urbanistyki wchodzącej w skład Massachusetts Institute of Technology. MIT Media Lab został założony przez profesora MIT Nicholasa Negroponte i byłego rektora uczelni Jerome’a Wiesnera w 1985 roku. Wydział specjalizuje się w pracach nad projektami łączącymi technologie i multimedia. Sławę przyniosły mu publikacje na łamach Wired i Red Herring o praktycznych wynalazkach z zakresu m.in. sieci bezprzewodowych, sieci sensorowych, przeglądarek internetowych i systemu World Wide Web.

Po najbardziej znanym Media Labie MIT powstały one także w innych miejscach na świecie – nie zawsze przy instytucjach naukowych. Przykłady z Europy to Medialab Prado i Media Lab Helsinki.

Medialaby w Polsce edytuj

Pierwszy w Polsce media lab został zorganizowany pod hasłem „Obóz Kultury 2.0” w ramach projektu Kultura 2.0 w dniach 12–16 sierpnia 2010 roku we wsi Chrzelice pod Prudnikiem. Spotkanie około 50 osób stanowiło pierwsze podejście do stworzenia trwałej platformy współpracy osób działających na polach edukacji, aktywizmu, sztuki i techniki. MediaLab Chrzelice został zorganizowany z inicjatywy Fundacji Ortus, Mirosława Filiciaka (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej) oraz Alka Tarkowskiego (Creative Commons Polska, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego). Partnerami projektu byli: Narodowy Instytut Audiowizualny, Creative Commons Polska oraz Komisja Historii i Tradycji Ziemi Chrzelickiej.

W ramach Obozu Kultury 2.0 – MediaLab Chrzelice odbyła się seria prezentacji na temat Kultury 2.0 i występów artystycznych. Stworzono również pamiątkowy mural. Uzupełnienie stanowiło doroczne lokalne święto – Dni Chrzelic. Główną część Obozu Kultury 2.0 stanowiły cztery warsztaty z wykorzystaniem technologii cyfrowych: muzycznych instalacji interaktywnych w oparciu o program Pure Data (prowadzone przez artystę i informatyka Pawła Janickiego z Centrum Sztuki WRO); projektowania urządzeń elektronicznych gadżetów na bazie platformy Arduino (Daniel Soltis z Tinker London); digitalizacji lokalnego dziedzictwa w ramach m.in. projektu OpenStreetMap (Marcin Wilkowski z Ośrodka Karta, Maciej Rynarzewski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Alek Tarkowski); warsztaty audiowizualne z wykorzystaniem oprogramowania Fluxus (Melinda Sipos i Gábor Papp z Kitchen Budapest).

Doświadczenia z Obozu Kultury 2.0 zostały udokumentowane w seriach zdjęć, filmów[1][2][3] i artykułów[4][5][6][7][8][9][10]. Stały się też przedmiotem publikacji w formie elektronicznej i drukowanej z dołączoną płytą z zapisem wykładów, koncertów oraz wywiadów z uczestnikami i prowadzącymi obóz[11][12]. W 2011 Fundacja „Ortus” opublikowała zbiór tekstów teoretycznych i porad z zakresu tworzenia medialabów[13]. W okresie grudzień 2012-styczeń 2013 Fundacja „SocLab” i Fundacja „Ortus” przeprowadziły badanie oceniające działania na rzecz budowy stałych instytucji typu medialab w Polsce[14].

W Katowicach od 2012 roku – jako część Katowice Miasto Ogrodów – Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek – działa Medialab Katowice.

W Gdańsku, przy Instytucie Kultury Miejskiej, działa Medialab skoncentrowany na cyfrowych zasobach instytucji kultury, popularyzacji i ponownym wykorzystaniu domeny publicznej. Projekty medialabowe angażują zespoły łączące pracowników instytucji kultury, programistów, bibliotekarzy itp. Wśród działań znajdują się szkolenia, warsztaty i konsultacje dla sektora kultury oraz rozwiązywanie konkretnych problemów związanych z konkretną instytucją. Projekt [1] PANkreator – efekt współpracy z PAN Biblioteką Gdańską.

Publikacje edytuj

Przypisy edytuj

  1. MediaLab Chrzelice 2010. Reportaż [dostęp 30 września 2010].
  2. Kanał wideo Fundacji Ortus na Vimeo [dostęp 30 września 2010].
  3. Kanał wideo Fundacji Ortus na YouTube [dostęp 30 września 2010].
  4. Medialab Chrzelice 2010 – relacja, Edukator medialny, 26.08.2010. edukatormedialny.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-09)]. [dostęp 30 września 2010].
  5. MediaLab Chrzelice and KAP, 06.09.2010 [dostęp 30 września 2010].
  6. Relacja MediaLab Chrzelice – Obóz Kultury 2.0, Dwutygodnik, 18.09.2010 [dostęp 30 września 2010].
  7. Culture 2.0 Camp mapping summary, 17.08.2010 [dostęp 30 września 2010].
  8. More on MediaLab Chrzelice mapping, 23.08.2010 [dostęp 30 września 2010].
  9. Majsterkowanie w nowoczesności, Wprost i Kultura, 23.08.2010 [dostęp 30 września 2010].
  10. Raport z obozu kultury 2.0 – MediaLab Chrzelice 2010. obozkultury20.artklaster.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-27)]. [dostęp 3 stycznia 2011].
  11. Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek M. Seweryn, Grzegorz D. Stunża, Marcin Wilkowski, Anna Orlik (oprac.), Obóz Kultury 2.0, Fundacja Ortus, Warszawa 2010.
  12. Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek M. Seweryn, Grzegorz D. Stunża, Marcin Wilkowski, Anna Orlik (oprac.), Digitalizacja dziedzictwa, Fundacja Ortus, Warszawa 2010.
  13. Alek Tarkowski, Mirosław Filiciak, Agata Jałosińska (red.), Medialab – instrukcja obsługi, Fundacja Ortus, Chrzelice 2011.
  14. Andrzej Klimczuk, Od warsztatów do nowych instytucji kultury. Inicjatywy MediaLab w Polsce. Wybrane wnioski z badań, prezentacja przed „Zlotem medialabowym”, Fundacja „Ortus”, Fundacja „SocLab”, Chrzelice-Warszawa-Białystok 2013; Andrzej Klimczuk, The Role of Medialabs in Regional Cultural and Innovative Policy, [w:] Š. Hittmár (red.), Management Trends in Theory and Practice, EDIS, Faculty of Management Science and Informatics, University of Žilina, Žilina 2013, s. 130–132; Andrzej Klimczuk, Inicjatywy medialab w Polsce. W kierunku nowych instytucji kultury – komunikat z badań, „Kultura współczesna” 1/2016, s. 28–30.

Linki zewnętrzne edytuj