Mencjusz
Mencjusz (371-ok. 289 p.n.e.) – filozof chiński, jeden z najważniejszych interpretatorów Konfucjusza.
| |||||||||||
![]() | |||||||||||
Nazwisko chińskie | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
Urodził się jako Meng Ke (孟軻) w Okresie Walczących Królestw, w małym państwie Zou, położonym w dzisiejszej prowincji Shandong. Pobierał nauki u uczniów wnuka Konfucjusza, Zisi[1]. Wzorem Konfucjusza podróżował po chińskich królestwach. Przez pewien czas przebywał na dworze króla Xuana w Qi i króla Hui w Liang. Ostatecznie rozczarowany niemożnością wcielenia swoich poglądów w życie, wycofał się z życia publicznego i oddał nauczaniu[1].
NauczanieEdytuj
Poglądy Mencjusza zostały wyłożone w przypisywanej mu księdze nazwanej jego imieniem, wchodzącej w skład czteroksięgu konfucjańskiego[2].
Mencjusz uważał, że człowiek jest z natury dobry, podstawy cnót mają wrodzony charakter, ale człowiek musi ich strzec i je rozwijać. Każdy człowiek ma takie same możliwości doskonalenia cnót moralnych, a zło jest wynikiem niewłaściwego wychowania i wpływu otoczenia[2]. Rozwijanie cnót u młodych ludzi jest zadaniem rodziców, nauczycieli i uczonych. O stanie państwa rozstrzyga moralność władcy i jego otoczenia. Wyróżniał dwa rodzaje władców: dobrego króla-mędrca i tyrana rządzącego przy użyciu siły[1]. Ludzie mają obowiązek podporządkowywać się cnotliwemu władcy, natomiast władca postępujący niemoralnie traci mandat Niebios i poddani mają prawo do buntu przeciw niemu[2].
Zdaniem Mencjusza współczucie jest początkiem humanitarności, wstyd z powodu złych uczynków jest zaczątkiem prawości, skromność i ustępliwość są zaczątkiem właściwego zachowania, a poczucie dobra i zła zaczątkiem mądrości. Człowiek posiada te 4 zaczątki i powinien je rozwijać. Jeśli je rozwinie staną się 4 cnotami. Rozwój zaczątków następuje naturalnie, chyba że zostałyby zablokowane i stłumione przez warunki zewnętrzne. Te 4 zaczątki odróżniają człowieka od zwierząt.
Zalecał stopniowanie miłości (należy kochać rodzinę, a dla ludu być humanitarnym)
Mencjusz traktował wszechświat jako kosmos moralny, a człowieka jako jego część. Człowiek dzięki samodoskonaleniu się może odkryć doskonałość w moralności i kompletności istnienia. Nauczał o Wielkim Morale (Haoranzhi qi), odnoszącym się do relacji człowieka z kosmosem, co ma wartość nadmoralną.
- Metoda kształtowania w sobie Wielkiego morale obejmowała: rozumienie drogi, zasady prowadzącej do doskonałości,
- gromadzenie prawości – czyli czynienie to co człowiek musi pełnić, wykonywać jako obywatel wszechświata.
Połączenie tych dwóch aspektów Mencjusz zwie połączeniem Dao i prawości.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 278. ISBN 83-85909-61-3.
- ↑ a b c Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005, s. 153. ISBN 83-05-13407-5.
BibliografiaEdytuj
- www.religieifilozofie.prv.pl
- Feng Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej, Warszawa, PWN, 2001.
- ISNI: 0000 0001 2123 5720, 0000 0004 2659 4695, 0000 0000 8018 0638
- VIAF: 22145766, 11230866, 14146522325732390478
- LCCN: n81060110, n83209001
- GND: 118933558
- NDL: 00626576
- LIBRIS: 97mpkmst0r180w2
- BnF: 11915581g
- SUDOC: 027023044
- NLA: 35346470, 36623367
- NKC: jn20011211139
- BNE: XX1028738
- NTA: 139136568, 070920850
- BIBSYS: 90556641
- CALIS: n2004434236
- CiNii: DA01020524
- NUKAT: n99003667
- NLI: 000091995, 004760974
- PTBNP: 34695, 1588233
- CANTIC: a1115598x
- LNB: 000125240
- CONOR: 47126115
- BLBNB: 000219983
- KRNLK: KAC200104665
- WorldCat: lccn-n83209001, lccn-n81060110