Dziobowal zwartopyski

Dziobowal zwartopyski
	Mesoplodon densirostris
	(de Blainville, 1817)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Ziphioidea
Rodzina	zyfiowate
Rodzaj	dziobowal
Gatunek	dziobowal zwartopyski
Synonimy
	Delphinus densirostris de Blainville, 1817; Zjphius sechellensis J.E. Gray, 1846; M[esoplodon] densirostris: Flower, 1878; Mesoplodon densirostris: Harmer, 1924; Nodus densirostris: Galbreath, 1963;
	Delphinus densirostris de Blainville, 1817; Zjphius sechellensis J.E. Gray, 1846; M[esoplodon] densirostris: Flower, 1878; Mesoplodon densirostris: Harmer, 1924; Nodus densirostris: Galbreath, 1963;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziobowal zwartopyski^[8], wal Blainville’a^[9] (Mesoplodon densirostris) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1817 roku francuski zoolog Henri Marie Ducrotay de Blainville nadając mu nazwę Delphinus densirostris^[2]. Nie wiadomo skąd pochodził Holotyp^[10]^[11]. Okazem typowym było dystalne 23 centymetry rostrum zdeponowane w Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu^[11].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[12].

Etymologia

Mesoplodon: gr. μεσος mesos „środkowy”; oπλα opla „uzbrojenie”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[13].
densirostris: łac. densus „gruby”; -rostris „-dzioby”, od rostrum „dziób”^[14].

Zasięg występowania

Dziobowal zwartopyski jest szeroko rozpowszechniony w wodach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie^[12]. Okazjonalne wyrzucenia na brzeg w wodach umiarkowanych mogą być zabłąkanymi osobnikami^[12].

Morfologia

Długość ciała 425–475 cm; niepotwierdzona masa ciała około 800 kg^[15].

Ekologia

Zazwyczaj przebywa w grupach zawierających 3-7 osobników. Podczas polowania może wytrzymać 20-45 minut pod wodą bez oddechu^[16].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[7].

Uwagi

↑ ^a ^b ^c Kombinacja nazw.

Przypisy

↑ Mesoplodon densirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b H.M.D. de Blainville: Dauphin. Delphinus. W: A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. T. 9. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 178. (fr.).
↑ J.E. Gray: Mammalia. On the cetaceous animals. W: J. Richardson & J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. By authority of the Lords Commissioners of the Admiralty. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1844–1875, s. 28, ryc. 6, fig. 1–2. (ang.).
↑ W.H. Flower. A further Contribution to our Knowledge of the existing Ziphioid Whales, of the Genus Mesoplodon. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1877 (2), s. 684, 1878. (ang.).
↑ S.F. Harmer. On Mesoplodon and other Beaked Whales. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1924 (2), s. 575, ryc. 1–4, 1924. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1924.tb01515.x. (ang.).
↑ E.C. Galbreath. Three Beaked Whales Stranded on the Midway Islands, Central Pacific Ocean. „Journal of Mammalogy”. 44 (3), s. 422, 1963. DOI: 10.2307/1377219. (ang.).
↑ ^a ^b R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L. Brownell R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L., jr., Mesoplodon densirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2015-09-23].
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesoplodon densirostris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].
↑ ^a ^b P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 135, 1966. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 288. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 415, 1904. (ang.).
↑ Ch. Srinivasulu: South Asian Mammals: An updated Checklist and Their Scientific Names. Boca Raton: CRC Press, 2019, s. 188. ISBN 978-1-1386-0926-6. (ang.).
↑ C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 356. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ Nowak, Ronald M. and Paradiso, John L.. Walker’s Mammals of the World,. „The Johns Hopkins University Press”, s. 910-911, 1983.

[kn-4] Kombinacja nazw.

[itis-1] Mesoplodon densirostris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[bla-2] H.M.D. de Blainville: Dauphin. Delphinus. W: A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. T. 9. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 178. (fr.).

[gray-3] J.E. Gray: Mammalia. On the cetaceous animals. W: J. Richardson & J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. By authority of the Lords Commissioners of the Admiralty. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1844–1875, s. 28, ryc. 6, fig. 1–2. (ang.).

[flo-5] W.H. Flower. A further Contribution to our Knowledge of the existing Ziphioid Whales, of the Genus Mesoplodon. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1877 (2), s. 684, 1878. (ang.).

[har-6] S.F. Harmer. On Mesoplodon and other Beaked Whales. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1924 (2), s. 575, ryc. 1–4, 1924. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1924.tb01515.x. (ang.).

[gal-7] E.C. Galbreath. Three Beaked Whales Stranded on the Midway Islands, Central Pacific Ocean. „Journal of Mammalogy”. 44 (3), s. 422, 1963. DOI: 10.2307/1377219. (ang.).

[iucn-8] R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L. Brownell R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L., jr., Mesoplodon densirostris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).

[miiz-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[smioug-10] Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2015-09-23].

[msw-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesoplodon densirostris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].

[her-12] P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 135, 1966. (ang.).

[icmw-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 288. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-14] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 415, 1904. (ang.).

[sri-15] Ch. Srinivasulu: South Asian Mammals: An updated Checklist and Their Scientific Names. Boca Raton: CRC Press, 2019, s. 188. ISBN 978-1-1386-0926-6. (ang.).

[hmw-16] C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 356. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[17] Nowak, Ronald M. and Paradiso, John L.. Walker’s Mammals of the World,. „The Johns Hopkins University Press”, s. 910-911, 1983.

[8]

[9]

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]