Messier 109

galaktyka

Messier 109 (M109, NGC 3992) – galaktyka spiralna z poprzeczką w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest najjaśniejszą galaktyką w grupie M109, dużym, ale rzadkim skupisku galaktyk[6].

Messier 109
Ilustracja
Galaktyka Messier 109 (SDSS)
Odkrywca

Pierre Méchain

Data odkrycia

12 marca 1781

Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Wielka Niedźwiedzica

Typ

SB(rs)bc[1]

Rektascensja

11h 57m 35,98s[2]

Deklinacja

+53° 22′ 28,3″[2]

Odległość

55 mln ly[3] (17 Mpc)

Przesunięcie ku czerwieni

+0,003496 ±0,000010[4]

Jasność obserwowana

10,6[5]m

Rozmiary kątowe

7,6' × 4,7'[1]

Charakterystyka fizyczna
Satelity galaktyki

UGC 6923, UGC 6940 i UGC 6969

Alternatywne oznaczenia
M109, NGC 3992, UGC 6937, EQ 1155+536, IRAS 11549+5339, IRAS 11550+5339, LEDA 37617, [M98c] 115501.0+533913, MCG+09-20-044, TC 755, TC E19, Z 1155.0+5339, Z 269 – 23
Mapa galaktyki
Gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy

Znajduje się w odległości ok. 40' od gwiazdy Phekida (γ Ursae Majoris).

Historia odkrycia edytuj

Galaktykę odkrył 12 marca 1781 Pierre Méchain. Charles Messier obserwował M108 i M109 24 marca 1781, kiedy mierzył pozycję M97. We wstępnej wersji jego katalogu została zapisana pod numerem 99, jednak bez pozycji. Méchain wspomniał o M109 w liście do Bernoulliego z 6 maja 1783. Zarówno M108 jak i M109 nie znalazły się w opublikowanej wersji katalogu Messiera. Dodał ją Owen Gingerich w 1953 roku.

12 kwietnia 1789 M109 niezależnie odkrył William Herschel. Dodał ją do swojego katalogu (H IV.61) błędnie określając jako mgławicę planetarną.

Charakterystyka galaktyki edytuj

M109 znajduje się w odległości około 55 milionów lat świetlnych od Ziemi i oddala się z prędkością 1142 km/s[3]. M109 należy do typu SBc[7]. Galaktyka jest dobrym przykładem galaktyki spiralnej z poprzeczką.

Do tej pory w galaktyce zaobserwowano jedną supernową, SN 1956A. Należała do typu Ia, osiągnęła jasność 12,3m. Odkryto ją 17 marca 1956.

Odkryto trzy satelity M109 (UGC 6923, UGC 6940 i UGC 6969), jest niewykluczone, że posiada ich więcej.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Dane według NASA/IPAC Extragalactic Database.
  2. a b Dane według NASA/IPAC Extragalactic Database pobrane ze strony The STScI Digitized Sky Survey.
  3. a b Dane według Students for the Exploration and Development of Space za: Brent Tully, Nearby Galaxies Catalog.
  4. Dane według Messier 109 w bazie SIMBAD (ang.).
  5. Dane według NASA/IPAC Extragalactic Database, Students for the Exploration and Development of Space podaje wartości 9,5, 9,6 i 9,8.
  6. Tully, R. Brent, et.al., 1996. "The Ursa Major Cluster of Galaxies. I. Cluster Definition and Photometric Data". Astronomical Journal, Vol. 112, No. 6, pp. 2471-2499 + pl. 103-112 (December 1996)
  7. Kenneth Glyn Jones w rozdziale 1. General Description błędnie podaje typ Sb, jednak już w opisie galaktyki znajduje się prawidłowa klasyfikacja.

Linki zewnętrzne edytuj