Meszne – w dawnej Polsce nazwa podatku przysługującego parafii za odprawianie mszy w kościele uiszczanego głównie w zbożu[1][2]. O prawo pobierania od wiernych mesznego parafie toczyły spory przed sądami, niekiedy sprzeciwiając się administracyjnym decyzjom biskupów[a]. Przykładowo: w XV wieku obciążenie chłopa na rzecz kleru (oprócz dziesięciny) z racji mesznego wynosiło 6 groszy. Pojęcie to zachowało się m.in. w przysłowiu Bogu wola, chłopu rola, panu czynsz, a księdzu meszne[3].

W niektórych okolicach opłata ta nosiła nazwę mszałki, a jeśli msze odprawiane były za dusze zmarłych – duchny.

Uwagi edytuj

  1. Taki spór z roku 1558 opisany jest – na podstawie zachowanych ksiąg sądowych – np. w opracowaniu Jarosława Wawrzyniaka[4].

Przypisy edytuj

  1. Mayenowa 1981 ↓, 1. MESZNY, s. 282.
  2. Słownik polszczyzny XVI wieku, edycja internetowa, 1. MESZNY
  3. Leszczyński 2020 ↓, s. 88–89.
  4. Jarosław Wawrzyniak, 700 lat Pawłowic – dzieje wsi, parafii, majątku ziemskiego i pałacu Mielżyńskich, wyd. Urząd Gminy Krzemieniewo 2010, ISBN 97883908194-1-9, s. 5.

Bibliografia edytuj