Metro w Moskwie
Metro w Moskwie (ros. Московский метрополитен, Moskowskij mietropoliten; pełna nazwa Государственное унитарное предприятие города Москвы «Московский ордена Ленина и ордена Трудового Красного Знамени метрополитен имени В. И. Ленина»[4]) – system kolei miejskiej, głównie podziemnej, zlokalizowany w stolicy Rosji – Moskwie i częściowo w Obwodzie Moskiewskim. Jest pierwszym systemem metra oddanym do użytku w Rosji (otwarto 15 maja 1935 r.). System składa się z 15 linii; jego długość wynosi 408,1 kilometry, na których znajduje się 238 stacji. Należy do najbardziej obciążonych systemów metra na świecie. Codziennie korzysta z niego średnio 7,1 miliona pasażerów (2016 rok)[1].
| ||
metro | ||
![]() Logo moskiewskiego metra | ||
![]() Wagon serii 81 moskiewskiego metra | ||
Państwo | ![]() | |
Lokalizacja | Moskwa, Krasnogorsk, Rieutow, Kotielniki | |
Operator | Moskowskij Mietropoliten | |
Liczba linii | 15[1] | |
Lata funkcjonowania | od 1935 | |
Dzienna liczba pasażerów |
6,67 mln (2018)[2] | |
Roczna liczba pasażerów |
2560,4 mln (2019) | |
Infrastruktura | ||
![]() Aktualny schemat linii moskiewskiego metra | ||
Długość sieci | 408,1 km | |
Rozstaw szyn | 1520 mm | |
Liczba stacji | 238[3] (2020) | |
Liczba zajezdni | 20 | |
Tabor | ||
Liczba pojazdów | 5956 wagonów | |
Strona internetowa | ||
Portal ![]() |
Metro moskiewskie wyróżniają przede wszystkim stacje, których część uważana jest za wzorcowy przykład architektury socrealizmu (44 z nich zostały zaliczone do obiektów dziedzictwa kulturowego Rosji[1]). Ich wnętrza przypominają pałace, pod sufitami wiszą misterne żyrandole.
Statystyki[5]Edytuj
- Odległość między stacjami:
- średnia – 1,8 km
- najmniejsza – 0,5 km
- największa – 6,47 km
- Stacji – 238
- Największa głębokość stacji – 84 m
- Schody ruchome:
- liczba – 637
- łączna długość – 66,8 km
- największa długość – 126 m
- Zajezdni – 20
- Wagony:
- liczba – 5956
- średnio dziennie używanych – 3438
- Średnia dzienna trasa wagonu – 548,7 km
- Średnia prędkość – 41,62 km/h
- Zatrudnionych – 35 623
- Zgodność z rozkładem jazdy – 99,98%
- Najmniejszy odstęp między odjazdami – 1,5 minuty
- Długość przeciętnej podróży – 13 km
HistoriaEdytuj
Pierwszy projekt moskiewskiego metra powstał w 1901. Do wybuchu I wojny światowej powstały także inne, nowe projekty budowy metra w Moskwie.
Pierwszą linię moskiewskiego metra uruchomiono 15 maja 1935 i przebiegała ona od stacji Sokolniki do stacji Park Kultury z odgałęzieniem do stacji Smolenskaja (to odgałęzienie to linia Arbackaja przedłużona do stacji Kijewskaja, przechodząc przez rzekę Moskwę po moście).
W latach 1957–1992 metro nosiło imię W.I.Lenina (ros. Московский метрополитен имени В. И. Ленина). Wcześniej jego patronem był Łazar Kaganowicz.
Do wybuchu II wojny światowej zbudowano jeszcze 2 nowe linie. W marcu 1938 linia Arbackaja została przedłużona do stacji Kurskaja (obecnie ta część nazywa się linią Arbacko-Pokrowską). We wrześniu 1938 otworzono linię Gorkowsko-Zamoskworeczną, od stacji Sokoł do stacji Teatralnaja.
Projekty dalszej kompleksowej rozbudowy metra zostały zawieszone podczas wojny. Rozpoczęto tylko budowę fragmentów linii: Teatralnaja – Awtozawodskaja (z przejściem przez rzekę Moskwę podziemnym tunelem) oraz Kurskaja – Izmaiłowskij Park (4 stacje).
Jesienią 1941 metro służyło za schron przeciwlotniczy, a pewna część wagonów została ewakuowana. Zgodnie z postanowieniem państwowego komitetu obrony z 15 października 1941 w wypadku pojawienia się wroga u wrót Moskwy metro miało zostać zniszczone.
Po wojnie rozpoczęto budowę czwartego etapu metra linii Kolcewej i głębokiego odcinka linii Arbackiej od stacji Plac Rewolucji do stacji Kijewskiej.
Początkowo linię Kolcewą zamierzano poprowadzić pod Pierścieniem Sadowym (Sadowoje Kolco) (który stanowił granicę miasta w XVI wieku). Pierwsza część linii od stacji Park Kultury do stacji Kurskaja (1950) przebiegała właśnie w ten sposób. Później jednak północną część linii Kolcewej postanowiono zbudować 1–1,5 km od Sadowego Kolca i w ten sposób zapewniono dostęp do 7 z 9 moskiewskich stacji. Druga część linii Kolcewej została otwarta w 1952 (stacja Kurskaja – stacja Biełorusskaja), a w 1954 budowę linii zakończono.
Budowa głębokiej części linii Arbackiej przebiegała w czasach zimnej wojny i przewidywano jej wykorzystanie jako schronu przeciwatomowego na wypadek wojny. Po zakończeniu budowy linii w 1953, jej górna część została zamknięta (od stacji Płoszczad Riewolucii do Kijewskiej), ale w 1958 znów została оtwarta jako część linii Filowskiej.
Później już nie posługiwano się terminem „etap” jako część planu rozbudowy, jednak oddane w latach 1957–1958 określa się czasem jako piąty „etap”.
W styczniu 1977 i w lutym 2004 miały miejsce zamachy, a w marcu 2010 zorganizowano dwa zamachy.
15 lutego 2016 otwarta została 200. stacja metra – Sałarjewo[1].
Do sieci metra została zaliczona także moskiewska kolej jednoszynowa, wcześniej oznaczana М1, oraz ukończony w 2016 roku moskiewski pierścień centralny – w większości naziemny pierścień kolei otaczający historyczne granice Moskwy.
KalendariumEdytuj
Data | Linia | Odcinek / Stacja | Liczba nowych stacji | Liczba wszystkich stacji | Długość odcinka (km) | Długość łączna (km) |
---|---|---|---|---|---|---|
15 maja 1935 | Sokolniki — Park Kultury / Smolenskaja
ТCz-1 Siewiernoje |
13 | 11,0 | |||
20 marca 1937 | Smolenskaja — Kijewskaja | 1 | 14 | 1,34 | 12,34 | |
13 marca 1938 | Aleksandrowskij Sad — Kurskaja | 2 | 16 | 3,39 | 14,83 | |
11 września 1938 | Teatralnaja — Sokoł
ТCz-2 Sokoł |
6 | 22 | 8,52 | 23,35 | |
1 stycznia 1943 | Teatralnaja — Awtozawodskaja | 1 | 23 | 6,24 | 29,59 | |
20 listopada 1943 | Nowokuznieckaja, Pawieleckaja | 2 | 25 | 0 | ||
18 stycznia 1944 | Kurskaja — Partizanskaja | 3 | 28 | 7,05 | 36,64 | |
15 maja 1944 | Elektrozawodskaja | 1 | 29 | 0 | ||
1 stycznia 1950 | Park Kultury — Kurskaja | 6 | 35 | 6,37 | 43,01 | |
10 stycznia 1950 | ТCz-3 Izmajłowo | 0 | (1,5) | |||
30 stycznia 1952 | Kurskaja — Biełoruskaja | 4 | 39 | 6,98 | 49,99 | |
5 kwietnia 1953 | -4 | 38 | −4,13 | 50,53 | ||
Płoszczad´ Riewolucyi — Kijewskaja [7] | 3 | 4,66 | ||||
14 marca 1954 | Biełoruskaja — Park Kultury | 2 | 40 | 5,95 | 56,48 | |
1 kwietnia 1954 | ТCz-4 Krasnaja Priesnia | 0 | 0 | |||
24 września 1954 | Partizanskaja — Pierwomajskaja | 1 | 41 | 1,5 | 57,98 | |
1 maja 1957 | Park Kultury — Sportiwnaja | 2 | 43 | 2,43 | 60,41 | |
1 maja 1958 | Prospekt Mira —WDNCh | 4 | 47 | 4,53 | 64,94 | |
7 listopada 1958 | Kijewskaja — Kutuzowskaja | 6 | 53 | 5,35 | 70,29 | |
12 stycznia 1959 | Sportiwnaja — Uniwiersitiet | 2 | 55 | 4,49 | 74,78 | |
7 listopada 1959 | Kutuzowskaja — Fili | 1 | 56 | 1,64 | 76,42 | |
13 października 1961 | Fili — Pionierskaja | 3 | 59 | 3,54 | 79,96 | |
21 października 1961 | Partizanskaja — Pierwomajskaja [8] | 2 | 60 | 3,69 | 82,15 | |
1 stycznia 1962 | ТCz-9 Fili | 0 | 0 | |||
13 października 1962 | Oktiabr´skaja — Nowyje Czeriomuszki
ТCz-5 Kałużskoje |
5 | 65 | 8,07 | 90,22 | |
22 lipca 1963 | Pierwomajskaja — Szczołkowskaja | 1 | 66 | 1,64 | 91,86 | |
30 grudnia 1963 | Uniwiersitiet — Jugo-Zapadnaja | 2 | 68 | 4,55 | 96,41 | |
15 kwietnia 1964 | Nowyje Czeriomuszki — Kałużskaja | 1 | 69 | 1,5 | 97,91 | |
30 grudnia 1964 | Sokoł — Riecznoj wokzał | 3 | 72 | 6,22 | 104,13 | |
5 lipca 1965 | Pionierskaja — Mołodiożnaja | 1 | 73 | 3,8 | 107,93 | |
31 sierpnia 1965 | Kuncewskaja | 1 | 74 | 0 | ||
31 grudnia 1965 | Sokolniki — Prieobrażenskaja płoszczad´ | 1 | 75 | 2,52 | 110,45 | |
31 grudnia 1966 | Taganskaja — Wychino
ТCz-11 Wychino |
7 | 82 | 12,94 | 123,39 | |
11 sierpnia 1969 | Awtozawodskaja — Kachowskaja
ТCz-7 Zamoskworieckoje |
4 | 86 | 9,54 | 132,93 | |
30 grudnia 1970 | Oktiabr´skaja — Kitaj-gorod | 2 | 88 | 3,85 | 136,78 | |
Taganskaja — Kitaj-gorod | 1 | 89 | 2,02 | 138,8 | ||
31 grudnia 1971 | Kitaj-gorod — Prospekt Mira | 2 | 91 | 2,88 | 141,68 | |
30 grudnia 1972 | Barrikadnaja — Oktiabr´skoje pole | 5 | 96 | 7,24 | 148,92 | |
12 sierpnia 1974 | Nowyje Czeriomuszki — Bielajewo | 1 | 97 | 3,61 | 151,03 | |
17 grudnia 1975 | Kitaj-gorod — Barrikadnaja | 2 | 99 | 4,04 | 155,07 | |
30 grudnia 1975 | Oktiabr´skoje pole — Płaniernaja
ТCz-6 Płaniernoje |
4 | 103 | 9,68 | 164,75 | |
29 września 1978 | WDNCh — Miedwiedkowo | 4 | 107 | 8,1 | 172,85 | |
30 września 1978 | ТCz-10 Swibłowo | 0 | 0 | |||
20 lipca 1979 | Twierskaja | 1 | 108 | |||
30 grudnia 1979 | Marksistskaja — Nowogiriejewo
ТCz-12 Nowogiriejewo |
6 | 114 | 11,41 | 184,26 | |
5 listopada 1980 | Szabołowskaja | 1 | 115 | 0 | ||
25 października 1983 | -1 | 114 | ||||
4 listopada 1983 | Sierpuchowskaja — Jużnaja
ТCz-8 Warszawskoje |
8 | 122 | 12,95 | 197,21 | |
30 grudnia 1984 | Kaszyrskaja — Oriechowo | 3 | 125 | 6,39 | 203,6 | |
7 września 1985 | Oriechowo — Krasnogwardiejskaja | 2 | 127 | 3,39 | 206,99 | |
6 listopada 1985 | Jużnaja — Prażskaja | 1 | 128 | 1,14 | 208,13 | |
23 stycznia 1986 | Sierpuchowskaja — Borowickaja | 2 | 130 | 2,83 | 210,96 | |
25 stycznia 1986 | Marksistskaja — Trietjakowskaja | 1 | 131 | 1,66 | 212,62 | |
6 listopada 1987 | Bielajewo — Tiopłyj Stan | 2 | 133 | 2,99 | 215,61 | |
31 grudnia 1987 | Borowickaja — Czechowskaja | 1 | 134 | 1,63 | 217,24 | |
31 grudnia 1988 | Czechowskaja — Sawiołowskaja | 3 | 137 | 4,23 | 221,47 | |
31 grudnia 1989 | Mołodiożnaja — Kryłatskoje | 1 | 138 | 1,94 | 223,41 | |
17 stycznia 1990 | Tiopłyj Stan — Nowojasieniewskaja | 2 | 140 | 3,6 | 227,01 | |
3 sierpnia 1990 | Prieobrażenskaja płoszczad´ — Bulwar Rokossowskogo
ТCz-13 Czerkizowo |
2 | 142 | 3,81 | 230,82 | |
7 marca 1991 | Sawiołowskaja — Otradnoje
ТCz-14 Władykino |
5 | 147 | 8,63 | 239,45 | |
31 grudnia 1992 | Otradnoje — Bibiriewo | 1 | 148 | 2,61 | 242,06 | |
15 lipca 1994 | Bibiriewo — Ałtufjewo | 1 | 149 | 1,99 | 244,05 | |
20 listopada 1995 | Kachowskaja (linia) [11] | 1 | 150 | -0,45 | 243,6 | |
28 grudnia 1995 | Czkałowskaja — Wołżskaja
ТCz-15 Pieczatniki |
6 | 156 | 12,19 | 256,24 | |
25 grudnia 1996 | Wołżskaja — Marjino | 3 | 159 | 5,44 | 261,68 | |
11 grudnia 1999 | Dubrowka | 1 | 160 | 0 | ||
31 sierpnia 2000 | Prażskaja — Ulica Akadiemika Jangiela | 1 | 161 | 1,98 | 263,66 | |
12 grudnia 2001 | Ulica Akadiemika Jangiela — Annino | 1 | 162 | 1,41 | 265,07 | |
14 grudnia 2002 | Worobjowy Gory [12] | 1 | 163 | 0 | ||
26 grudnia 2002 | Annino — Bulwar Dmitrija Donskogo | 1 | 164 | 2,08 | 267,15 | |
6 maja 2003 | Kijewskaja — Park Pobiedy | 1 | 165 | 3,2 | 270,35 | |
27 grudnia 2003 | Ulica Starokaczałowskaja — Buninskaja alleja | 5 | 170 | 5,53 | 275,88 | |
20 listopada 2004 | Timiriaziewskaja — Ulica Siergieja Eisensteina | 6 | 170 [13] | 0 [13] | 275,88 [13] | |
10 września 2005 | Kijewskaja — Wystawocznaja | 1 | 171 | 2,2 | 278,08 | |
30 sierpnia 2006 | Wystawocznaja — Meżdunarodnaja | 1 | 172 | 0,5 | 278,58 | |
30 sierpnia 2007 | Czkałowskaja — Trubnaja | 1 | 173 | 3,05 | 281,63 | |
29 grudnia 2007 | Sretenskij Bulwar | 1 | 174 | 0 | ||
7 stycznia 2008 | Park Pobedy — Strogino | 2 | 176 | 11,27 | 292,9 | |
7 września 2008 | Sławianskij Bulwar | 1 | 177 | 0 | ||
26 grudnia 2009 | Strogino — Mitino | 3 | 180 | 5,9 | 298,8 | |
19 czerwca 2010 | Trubnaja — Marina Roszcza | 2 | 182 | 2,4 | 301,2 | |
2 grudnia 2011 | Marjino — Ziablikowo | 3 | 185 | 4,5 | 305,7 | |
30 sierpnia 2012 | Nowogiriejewo — Nowokosino | 1 | 186 | 3,2 | 308,9 | |
24 grudnia 2012 | Krasnogwardiejskaja — Ałma-Atinskaja | 1 | 187 | 3 | 311,9 | |
28 grudnia 2012 | Mitino — Piatnickoje Szosse | 1 | 188 | 1,4 | 313,3 | |
9 listopada 2013 | Wychino — Żulebino | 2 | 190 | 4,8 | 318,1 | |
15 stycznia 2014 | ТCz-17 Bratiejewo | 0 | 0 | |||
31 stycznia 2014 | Diełowoj Centr — Park Pobedy | 2 | 192 | 3,4 | 321,5 | |
27 lutego 2014 | Ulica Starokaczałowskaja — Bitcewskij park | 2 | 194 | 4,5 | 326 | |
27 sierpnia 2014 | Spartak | 1 | 195 | 0 | ||
8 grudnia 2014 | Jugo-Zapadnaja — Tropariowo | 1 | 196 | 2,1 | 328,1 | |
21 września 2015 | Żulebino — Kotielniki | 1 | 197 | 1,4 | 329,5 | |
28 grudnia 2015 | Technopark | 1 | 198 | 0 | ||
18 stycznia 2016 | Tropariowo — Rumiancewo | 1 | 199 | 2,5 | 332 | |
15 lutego 2016 | Rumiancewo — Sałarjewo | 1 | 200 | 1,9 | 333,9 | |
10 września 2016 | Moskiewski pierścień centralny | 26 | 200 [14] | 0 [14] | 333,9 [14] | |
16 września 2016 | Marina Roszcza — Pietrowsko-Razumowskaja | 3 | 203 | 5,4 | 339,3 | |
24 grudnia 2016 | TCz-16 Mitino | 0 | 0 | |||
11 października 2016 | Sokolinaja Gora, Dubrowka | 2 | 203 [14] | 0 [14] | 339,3 [14] | |
1 listopada 2016 | Koptewo | 1 | ||||
4 listopada 2016 | Zorge | 1 | ||||
8 listopada 2016 | Panfilowskaja | 1 | ||||
16 marca 2017 | Ramenki — Park Pobedy | 3 | 206 | 7,3 | 346,6 | |
31 grudnia 2017 | Riecznoj wokzał — Chowrino | 1 | 207 | 2,9 | 349,5 | |
24 lutego 2018 | -1 | 206 | −3,4 | 346,1 | ||
26 lutego 2018 | Szelepicha — Pietrowskij park | 5 | 211 | 10,5 | 359,7 | |
Park Pobedy — Pietrowskij park | 0 | 3,1 | ||||
22 marca 2018 | Pietrowsko-Razumowskaja — Sieligierskaja | 3 | 214 | 4,9 | 364,6 | |
11 czerwca 2018 | TCz-19 Łichobory | 0 | 0 | |||
30 sierpnia 2018 | Ramenki — Rasskazowka
TCz-18 Sołncewo |
7 | 221 | 14,2 | 378,8 | |
20 grudnia 2018 | Biełomorskaja | 1 | 222 | 0 | ||
30 grudnia 2018 | Pietrowskij park — Sawiołowskaja | 1 | 223 | 1,9 | 380,7 | |
30 marca 2019 | -1 | 222 | −1,3 | 379,4 | ||
3 czerwca 2019 | Kosino — Niekrasowka
TCz-20 Rudniowo |
4 | 226 | 6,9 | 386,3 | |
20 czerwca 2019 | Sałarjewo — Kommunarka | 4 | 230 | 9,4 | 395,7 | |
25 października 2019 | -2 | 228 | −2,0 | 393,7 | ||
27 marca 2020 | Kosino — Lefortowo | 6 | 234 | 15,1 | 408,8 | |
31 grudnia 2020 | Lefortowo — Elektrozawodskaja | 1 | 235 | 3,3 | 412,1 |
Linie metraEdytuj
Czynne:Edytuj
Budowane i planowane:Edytuj
Symbol | Nazwa (cyrylica) | Nazwa (trb. polska) | Stacje końcowe | Planowane otwarcie | Długość (km) | Liczba
stacji |
---|---|---|---|---|---|---|
Троицкая [18] | Troickaja | Siewastopolskij prospiekt – Troick | 2023 | 23,2 | 16 | |
– | Рублёво-Архангельская [19] | Rubliowo-Archangielskaja | Ilinskaja – Diełowoj centr | 2024 | 18,7 | 10 |
Бирюлёвская [20] | Biriulowskaja | ZIL – Biriulowo | 2025 | 20,7 | 10 |
Wykres liczby stacji metra w Moskwie na przestrzeni lat:Edytuj
ZajezdnieEdytuj
- ТCz-1 Północna (Северное)
- ТCz-2 Sokół (Сокол)
- ТCz-3 Izmajłowo (Измайлово)
- ТCz-4 Krasnaja Priesnia (Красная Пресня)
- ТCz-5 Kałużskoje (Калужское)
- ТCz-6 Planiernoje (Планерное)
- ТCz-7 Zamoskworiecka (Замоскворецкое)
- ТCz-8 Warszawska (Варшавское)
- ТCz-9 Fili (Фили)
- ТCz-10 Swibłowo (Свиблово)
- ТCz-11 Wychino (Выхино)
- ТCz-12 Nowogiriejewo (Новогиреево)
- ТCz-13 Czerkizowo (Черкизово)
- ТCz-14 Władykino (Владыкино)
- ТCz-15 Pieczatniki (Печатники)
- TCz-16 Mitino (Митино)
- ТCz-17 Bratiejewo (Братеево)
- TCz-18 Sołncewo (Солнцево)
- TCz-19 Lichobory (Лихоборы)
- TCz-20 Rudniowo (Руднёво)
Metro ściśle tajneEdytuj
W Moskwie oprócz powszechnie znanej i bardzo rozbudowanej sieci metra istnieje też drugie, całkowicie niezależne od tego pierwszego. Określane kryptonimem system D-6 (Д-6) zaś od publikacji w 1992 w czasopiśmie „Ogoniok” bardziej znane jako Metro-2. Składa się prawdopodobnie z trzech linii tylko do użytku aparatu władzy i wojska.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d Moskwa otworzyła 200. stację metra (pol.). transport-publiczny.pl, 2016-02-16. [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Основные технико-эксплуатационные характеристики метрополитенов за 2018 год., Международная Ассоциация «Метро» .
- ↑ ГУП "Московский метрополитен", gup.mosmetro.ru [dostęp 2020-07-09] .
- ↑ Информация. www.mosmetro.ru. [dostęp 2019-09-09].
- ↑ Метрополитен в цифрах.
- ↑ Zamknięcie odcinka płytkiego. Ze względu na fakt, iż płytkie stacje nie mogłyby być wykorzystywane jako schrony przeciwlotnicze (w czasie II wojny światowej niemiecka bomba uszkodziła strop stacji Arbatskaja), zdecydowano się na budowę stacji i tuneli na większej głębokości
- ↑ Otwarcie odcinka głębokiego
- ↑ Zamknięcie starej tymczasowej stacji Pierwomajskaja i otwarcie nowej docelowej
- ↑ Zamknięcie starej tymczasowej stacji Kałużskaja i otwarcie nowej docelowej
- ↑ Zamknięcie z powodu korozji mostu grożącej katastrofą budowlaną
- ↑ Pierwotnie oznaczana numerem 11; linia utworzona poprzez wydzielenie odnogi linii nr 2
- ↑ Ponowne otwarcie po remoncie
- ↑ a b c Przystanków Moskiewskiej kolei jednoszynowej nie wlicza się w ogół stacji metra
- ↑ a b c d e f Stacji Moskiewskiego pierścienia centralnego nie wlicza się w ogół stacji metra
- ↑ Zamknięcie stacji na czas budowy linii nr 11
- ↑ Zamknięcie na czas remontu
- ↑ Zamknięcie na czas prac nad linią 11; w przyszłości linia 11A zostanie wchłonięta przez linię 11
- ↑ Коммунарскую линию метро начнут строить в этом году, stroi.mos.ru [dostęp 2021-01-22] (ros.).
- ↑ Пять станций Рублево-Архангельской линии метро введут до 2025 года, stroi.mos.ru [dostęp 2021-01-22] (ros.).
- ↑ Хуснуллин: Бирюлевскую линию метро могут начать строить в 2021 году, stroi.mos.ru [dostęp 2021-01-22] (ros.).