Międzynarodowy Festiwal Literatury im. Josepha Conrada

Conrad Festival – coroczny festiwal literacki organizowany w Krakowie od 2009 roku. Organizatorami Festiwalu Conrada są Miasto Kraków, Fundacja „Tygodnika Powszechnego” i Krakowskie Biuro Festiwalowe.

Logotyp Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada

Festiwal gości artystów z całego świata związanych nie tylko z literaturą, ale też filmem, teatrem, muzyką i sztukami plastycznymi. Conrad Festiwal pomyślany jest jako wydarzenie na skalę międzynarodową. „Gośćmi festiwalu są twórcy z różnych krajów, piszący w różnych językach, reprezentujący różne kultury i różne światopoglądy. Organizatorom zależy na stworzeniu w Krakowie wielobarwnej mozaiki artystycznej, która będzie mogła zilustrować bogactwo światowej literatury, przybliżając polskiemu czytelnikowi mało znane dotąd obszary myśli i wrażliwości. Ideą przewodnią jest stworzenie imprezy o największym możliwym zasięgu i szeroko rozpoznawalnej na świecie”[1].

Stałym wydarzeniem towarzyszącym Festiwalu Conrada są corocznie organizowane Targi Książki w Krakowie.

Rada Programowa

edytuj

Dyrektorem Artystycznym Festiwalu Conrada jest prof. Michał Paweł Markowski (Uniwersytet Jagielloński) – krytyk literacki, publicysta, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, szef Katedry Języka i Literatury polskiej na Uniwersytecie Illinois w Chicago; dyrektorem programowym Grzegorz Jankowicz („Tygodnik Powszechny”, Korporacja Ha!art) – krytyk, i tłumacz, współpracownik Centre for Advanced Studies in the Humanities UJ. Funkcję managera Festiwalu pełni Urszula Chwalba (Krakowskie Biuro Festiwalowe) – Kierownik Działu Literackiego Krakowskiego Biura Festiwalowego odpowiadająca za realizację programu Kraków Miasto Literatury UNESCO[2].

Nagroda Conrada

edytuj

Nagroda została pierwszy raz przyznana w 2015 roku. Może ją otrzymać jedynie debiutant, jej założeniem jest bowiem wspieranie początkujących pisarzy, których pozycja na rynku literackim nie jest jeszcze ugruntowana, a także zachęcanie wydawnictw do publikowania prac takich twórców. Nagroda ma również za zadanie realizację celów strategicznych Krakowa, które w 2013 zostało Miastem Literatury UNESCO. Oprócz miasta organizatorami nagrody są: Instytut Książki, Fundacja Tygodnika Powszechnego, Krakowskie Biuro Festiwalowe.

Nagroda jest wręczana co rok podczas Festiwalu Conrada, laureat otrzymuje statuetkę, nagrodę pieniężna w wysokości 30.000 zł, miesięczny pobyt rezydencjalny w Krakowie (organizowany przez Instytut Książki) oraz promocję na łamach Tygodnika Powszechnego[3].

Przez pierwsze dwie edycje laureat był wybierany jedynie głosami kapituły, jednak od 2017 zwycięzcę wskazuje kapituła i osoby biorące udział w głosowaniu internetowym - waga głosów jury i publiczności jest rozkładana po połowie. Kapituła zachowała prawo do wyboru nominowanych pozycji spośród tytułów zgłaszanych przez wydawnictwa.

W 2023 roku po raz pierwszy opublikowano długą listę nominacji.

Laureaci

edytuj

2015[4]

laureatka:

nominowani:

2016[5]

laureatka:

nominowani:

2017[6]

laureatka:

nominowani:

2018

laureatka[7]:

nominowani[8]:

2019

laureatka[9]:

nominowani[10]:

2020[11]

laureatka:

nominowani:

2021

laureatka[12]:

nominowani[13]:

2022

laureatka:

  • Paulina Siegień

nominowani[14]:

2023

laureatka[15]:

finaliści[16]:

pozostali nominowani[17]:

2024

laureatka[18]:

  • Maria Halber

finaliści[19]:

pozostali nominowani[20]:

Kapituła Nagrody

edytuj

2015-2021

prof. Michał Paweł Markowski (przewodniczący), Urszula Chwalba, prof. Inga Iwasiów, dr Grzegorz Jankowicz, prof. Krzysztof Koehler, dr Zofia Król, Michał Nogaś oraz dr Joanna Szulborska-Łukaszewicz (sekretarzyni)

od 2022

prof. Michał Paweł Markowski (przewodniczący), Urszula Chwalba, Julia Fiedorczuk, dr Grzegorz Jankowicz, Monika Ochędowska, Olga Stanisławska, dr Joanna Szulborska-Łukaszewicz (sekretarzyni) oraz dr hab. Błażej Warkocki

Historia festiwalu

edytuj

W ciągu całego festiwalowego tygodnia mają miejsce spotkania literackie, wykłady, projekcje filmów, wystawy, warsztaty i spotkania dla dzieci. Od 2015 roku jego zwieńczeniem jest uroczysta gala, w czasie której przyznawana jest Nagroda Conrada za najlepszy debiut literacki[21].

Pierwsza edycja festiwalu odbyła się w dniach 3-7 listopada 2009 roku. Jego gośćmi byli m.in.: Atiq Rahimi, Roberto Calasso, Per Olov Enquist, Pascal Quignard, Jordi Savall, Marek Bieńczyk, Stefan Chwin i Przemysław Czapliński. W trakcie tej edycji głównymi kręgami tematycznymi poruszanymi w trakcie festiwalu były: pasja pisania; historie prywatne i zbiorowe; zmysły i literatura; fakty, fikcje, fabuły; Europa między kulturami; prawodawcy i tłumacze oraz los książki w społeczeństwie ponowoczesnym[22].

Druga edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Inne światy, inne języki” i trwała od 20 października do 10 listopada 2010 roku. Funkcję dyrektora artystycznego festiwalu pełnił Michał Paweł Markowski. Podczas festiwalu można było spotkać takich artystów, jak: Jurij Andruchowycz, Jean Hatzfeld, Claude Lanzmann, Sven Lindqvist, Herta Müller, Amos Oz, Serhij Żadan oraz wielu pisarzy i artystów z Polski[23].

Trzecia edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „W poszukiwaniu utraconych światów” w dniach 2-6 listopada 2011 roku. W festiwalu, wbrew zapowiedziom, nie wziął udziału Michel Houellebecq. Do Krakowa przybyli natomiast: Roberto Calasso, Alberto Manguel, Dawid Grossman, Eva Hoffman, Ceruja Szalew, Anders Bodegård, Andrej Chadanowicz, Uładzimir Niaklajeu. Z polskich pisarzy pojawili się Maciej Zaremba Bielawski, Marek Bieńczyk, Justyna Bargielska, Jacek Dehnel, Janusz Głowacki, Manuela Gretkowska i Andrzej Stasiuk. Honorowy patronat nad festiwalem objął prezydent RP Bronisław Komorowski[24].

Czwarta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Pomyśl: literatura!” w dniach 22-28 października 2012 roku. W Krakowie tym razem pojawili się m.in.: Zygmunt Bauman, Orhan Pamuk, Jeanette Winterson, Krzysztof Wodiczko, Peter Eszterhazy, Robert D. Kaplan, Dubravka Ugrešić, a także polscy pisarze, tacy jak: Marek Bieńczyk, Eustachy Rylski, Krzysztof Varga, Andrzej Stasiuk, Dorota Masłowska, Wojciech Jagielski, Magdalena Tulli, Michał Witkowski[25].

Piąta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem "Medium doskonałe" w dniach 20-26 października 2013 roku. Głównym motywem festiwalu była medialność literatury oraz jej doskonałość jako nośnika treści. Gośćmi Conrad Festival byli m.in.: Peter Sloterdijk, W.J.T. Mitchell(inne języki), Bracia Quay, Cees Noteboom, Kiran Desai, Anne Applebaum, Marci Shore, Claudio Magris[26].

Szósta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Wspólne światy” w dniach 20–26 października 2014 roku. Festiwal gościł pisarzy, filozofów, reżyserów i artystów wizualnych. Osobistości festiwalu: Jaume Cabré, Boris Akunin, Paul Auster, John Banville, Ádám Bodor, Etgar Keret[27].

 
Spotkanie ze Swiatłaną Aleksijewicz

Siódma edycja festiwalu odbyła się pod hasłem: „Pisanie i codzienność” w dniach 19–25 października 2015 roku. Pierwszą laureatką Nagrody Conrada została Liliana Hermetz za swoją debiutancką powieść Alicyjka. Gośćmi Festiwalu Conrada w 2015 roku byli m.in.: Swiatłana Aleksijewicz, Jonathan Franzen, Hanna Krall, Olga Tokarczuk, Tomas Venclova, Bernadeta Prandzioch, David Foenkinos oraz Kamel Daoud[28].

 

Ósma edycja festiwalu odbyła się pod hasłem: „Intensywność” w dniach 24–30 października 2016 roku. Drugą laureatką Nagrody Conrada została Żanna Słoniowska za powieść Dom z witrażem. W trakcie festiwalu Kraków odwiedzili pisarze zagraniczni, m.in.: Eleanor Catton, Michael Cunningham, Richard Flanagan i Michel Faber oraz polscy, m.in.: Przemysław Czapliński, Filip Springer, Andrzej Stasiuk, Ziemowit Szczerek i Szczepan Twardoch, a także artyści: Géza Röhrig, Jan Peszek i Maria Peszek[29].

Dziewiąta edycja Festiwalu Conrada odbyła się pod hasłem „Niepokój” w dniach 23-29 października 2017 roku. Trzecią laureatką Nagrody Conrada została Anna Cieplak za powieść Ma być czysto. Wśród polskich gości tej edycji znaleźli się m.in.: Jacek Dukaj, Izabela Filipiak, Michał Witkowski, Dorota Masłowska, Mariusz Szczygieł i Olga Tokarczuk, wśród zagranicznych natomiast m.in.: Dan Brown, Siri Hustvedt, Agneta Pleijel, Éric-Emmanuel Schmitt, Mahmoud Hosseini Zad(inne języki), Serge Bloch, Martin Widmark czy Monem Mahjoub(inne języki)[30].

Dziesiąta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Pop” w dniach 22–28 października 2018 roku. Czwartą laureatką Nagrody Conrada została Weronika Gogola za powieść Po trochu. Gościem honorowym została pisarka Arundhati Roy. Gośćmi zagranicznymi byli także m.in.: Martín Caparrós, Yanick Lahens, Kristina Sabaliauskaitė, Michal Ajvaz, Mladen Dolar(inne języki), Amanda Michalopoulou(inne języki), Lena Kitsopoulou, Pavol Rankov, Thomas Reinertsen Berg(inne języki) i Elisabeth Åsbrink. Wśród polskich gości znaleźli się m.in.: Olga Tokarczuk, Marcin Wicha, Ilona Witkowska, Bohdan Zadura, Sylwia Chutnik, Wojciech Jagielski, Olga Drenda, Anna Cieplak czy Jaś Kapela[31].

Jedenasta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Rzeczywistości” w dniach 21–27 października 2019 roku[32]. Piątą laureatką Nagrody Conrada została Olga Hund za powieść Psy ras drobnych[33]. Wśród gości festiwalu znaleźli się m.in.: Chimamanda Ngozi Adichie, Benjamin Balint(inne języki), Dmitrij Bykow, Radka Denemarková, Bill Gaston(inne języki), Veronika Janatkova, Rasa Janciauskaite czy polscy autorzy: Magdalena Barbaruk(inne języki), Marek Bieńczyk, Sylwia Chutnik, Sonia Draga, Jacek Dukaj, Anna Dziewit-Meller, Magdalena Heydel, Inga Iwasiów, Ryszard Krynicki, Leszek Libera(inne języki), Zyta Rudzka, Michał Rusinek, Kazimiera Szczuka, Mariusz Szczygieł, Olga Tokarczuk oraz Jakub Żulczyk[34].

Dwunasta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Widzialne i niewidzialne” w dniach 19-25 października 2020 roku. Ze względu na pandemię COVID-19 w Polsce, spotkania literackie odbyły się online[35]. Szóstą laureatką Nagrody Conrada została Dorota Kotas za powieść Pustostany[36]. Wśród zagranicznych gości festiwalu byli m.in.: Sigrid Nunez, Etgar Keret, Bianca Bellová, Chantal Mouffe, Roy Jacobsen, Kevin Barry, Adeline Dieudonné(inne języki), Wiktor Jerofiejew, Elif Şafak i Karl-Markus Gauß. Polskimi gośćmi byli m.in.: Zyta Rudzka, Marek Bieńczyk, Mikołaj Łoziński, Magdalena Tulli, Joanna Rudniańska, Małgorzata Rejmer i Agnieszka Pajączkowska[35].

Trzynasta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Natura przyszłości” w dniach 18-24 października 2021 roku. Siódmą laureatką Nagrody Conrada została Elżbieta Łapczyńska za zbiór opowiadań Bestiariusz nowohucki[37]. Wśród gości festiwalu znaleźli się m.in.: Anna Cieplak, Artur Domosławski, Agnieszka Gajewska, Agnieszka Graff, Petra Hůlová, Adam Kaczanowski, Hervé Le Tellier, Aoko Matsuda, Arundhati Roy, Rebecca Solnit, Małgorzata Szejnert, Izabela Wagner[38].

Czternasta edycja festiwalu odbyła się pod hasłem „Wspólnoty” w dniach 24-30 października 2022 roku. Ósmą laureatką Nagrody Conrada została Paulina Siegień za reportaż Miasto bajka. Wiele historii Kaliningradu[39]. Wśród gości festiwalu znaleźli się m.in. Zbigniew Rokita, Mariana Enríquez, Mohamed Mbougar Sarr[40], Roberto Esposito, Carmen Maria Machado, Tania Malarczuk, Leïla Slimani, Natałka Biłocerkiweć, Mykoła Riabczuk, Natasza Goerke, Weronika Gogola, Grażyna Plebanek, Ishbel Szatrawska, Szczepan Twardoch[41].

Piętnasta edycja odbyła się pod hasłem „Migracje” w dniach 23-29 października 2023 roku[42]. Dziewiątą laureatką Nagrody Conrada została Urszula Honek za zbiór opowiadań Białe noce[43]. Wśród gości znaleźli się m.in. Nona Fernández, Martín Kohan, Maryam Madjidi, Sofi Oksanen[42], Kateryna Babkina, Łukasz Barys, Max Cegielski, Bora Chung, Tamara Duda, Georgi Gospodinow, Mateusz Górniak, Tahar Ben Jelloun, Balsam Karam, Hałyna Kruk, Intan Paramaditha, Judith Schalansky, Éric-Emmanuel Schmitt, Samanta Schweblin, Dionisios Sturis[44].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Idea [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  2. Rada programowa [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  3. Nagroda Conrada [online], Conrad Festival [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  4. Nagroda Conrada 2015 [online], Conrad Festival [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  5. Nagroda Conrada 2016 [online], Conrad Festival [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  6. Nagroda Conrada 2017 [online], Conrad Festival [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  7. Weronika Gogola laureatką Nagrody Conrada! [online], Conrad Festival, 29 października 2018 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  8. Nagroda Conrada – nominacje 2018 [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 9 października 2018 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  9. Olga Hund laureatką Nagrody Conrada! [online], Conrad Festival, 28 października 2019 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  10. Nagroda Conrada – nominacje 2019 [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 7 października 2019 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  11. Dorota Kotas laureatką Nagrody Conrada! [online], Conrad Festival, 25 października 2020 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  12. Elżbieta Łapczyńska laureatką Nagrody Conrada! [online], Conrad Festival, 24 października 2021 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  13. Katarzyna Stachura, Nagroda Conrada 2021 - nominacje. 5 najlepszych debiutów 2020 [online], Co Przeczytać, 5 października 2021 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  14. Nagroda Conrada 2022 [online], Conrad Festival [dostęp 2022-10-03] (pol.).
  15. Telewizja Polska S.A, Urszula Honek laureatką 9. Nagrody Conrada za debiut literacki [online], krakow.tvp.pl [dostęp 2023-10-29] (pol.).
  16. Znamy nominacje do Nagrody Conrada - Magiczny Kraków [online], www.krakow.pl [dostęp 2023-10-02].
  17. Znamy długą listę nominacji do Nagrody Conrada 2023 [online], instytutksiazki.pl, 15 września 2023 [dostęp 2023-10-02] (pol.).
  18. Maria Halber z Nagrodą Conrada [online], www.radiokrakow.pl [dostęp 2024-10-27] (pol.).
  19. Oto piątka nominowanych do Nagrody Conrada! [online], www.facebook.com, 1 października 2024 [dostęp 2024-10-01] (pol.).
  20. Najlepsze debiuty roku. Oto nominowani do Nagrody Conrada 2024 [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2024-08-30] (pol.).
  21. INSTRUKCJA OBSŁUGI FESTIWALU [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  22. Conrad Festival 2009 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  23. Conrad Festival 2010 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  24. Conrad Festival 2011 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  25. Conrad Festival 2012 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  26. Conrad Festival 2013 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  27. Conrad Festival 2014 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  28. Conrad Festival 2015 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  29. Conrad Festiwal 2016 – Archiwum – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  30. Program festiwalu – Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2017-12-04] (pol.).
  31. Literatura może być najważniejsza. Podsumowanie Festiwalu Conrada 2018 [online], Conrad Festival, 30 października 2018 [dostęp 2019-03-13] (pol.).
  32. Program festiwalu [online], Conrad Festival [dostęp 2020-01-30] (pol.).
  33. Nagroda Conrada 2019 przyznana! [online], Conrad Festival, 27 października 2019 [dostęp 2020-01-31] (pol.).
  34. Goście Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2020-01-31] (pol.).
  35. a b Widzialne i niewidzialne – ogłaszamy program główny 12. Festiwalu Conrada! [online], Conrad Festival, 17 czerwca 2020 [dostęp 2020-10-26] (pol.).
  36. Dorota Kotas laureatką Nagrody Conrada [online], instytutksiazki.pl, 26 października 2020 [dostęp 2020-10-26] (pol.).
  37. Elżbieta Łapczyńska laureatką Nagrody Conrada! [online], Conrad Festival, 24 października 2021 [dostęp 2021-10-25] (pol.).
  38. Goście Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2021-10-25] (pol.).
  39. Maciej Chołodowski, Paulina Siegień z Nagrodą Conrada. Za książkę "Miasto bajka. Wiele historii Kaliningradu" [online], bialystok.wyborcza.pl [dostęp 2023-06-27].
  40. Podsumowujemy Festiwal Conrada [online], Conrad Festival, 31 października 2022 [dostęp 2023-06-27] (pol.).
  41. Znamy program 14. Festiwalu Conrada! [online], Radio Kraków [dostęp 2023-06-27] (pol.).
  42. a b MIGRACJE. Ogłaszamy 15. edycję Festiwalu Conrada [online], Conrad Festival, 20 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-16] (pol.).
  43. Urszula Honek laureatką Nagrody Conrada 2023. Jej zbiór opowiadań „Białe noce” uznany najlepszym debiutem roku [online], Booklips.pl, 30 października 2023 [dostęp 2024-01-16] (pol.).
  44. Goście Conrad Festival [online], Conrad Festival [dostęp 2024-01-16] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj