Międzyrzec Podlaski

miasto i gmina w województwie lubelskim

Międzyrzec Podlaskimiasto w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, nad Krzną. Miasto jest także siedzibą wiejskiej gminy Międzyrzec Podlaski.

Międzyrzec Podlaski
miasto i gmina
Ilustracja
Rynek z pałacem Czartoryskich
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

bialski

Data założenia

przed 1174

Prawa miejskie

1440 lub 1441

Burmistrz

Zbigniew Kot

Powierzchnia

20,03[1] km²

Wysokość

148 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


16 753[2]
836,4 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 83

Kod pocztowy

21-560, 21-561

Tablice rejestracyjne

LBI

Położenie na mapie powiatu bialskiego
Mapa konturowa powiatu bialskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Międzyrzec Podlaski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Międzyrzec Podlaski”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Międzyrzec Podlaski”
Ziemia51°59′07,48″N 22°47′05,41″E/51,985411 22,784836
TERC (TERYT)

0601011

SIMC

0922159

Urząd miejski
ul. Pocztowa 8
21-560 Międzyrzec Podlaski
Strona internetowa
BIP

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 16 753 mieszkańców[2].

Położenie edytuj

Miasto prywatne uzyskało prawo magdeburskie przed 1447 rokiem. Prawa miejskie od 1918 roku[3].

Międzyrzec Podlaski leży na historycznym Podlasiu, w dawnej ziemi mielnickiej[4][5]. Pierwotnie należał do ziemi brzeskiej, wraz z którą w XVI wieku został przyłączony do Polesia, następnie zaś w XVII wieku włączono go do ziemi mielnickiej i od tamtego czasu ponownie stanowi część Podlasia[6][7][8]. W okresie przedrozbiorowym położony był w następujących jednostkach administracyjnych:

Miasto sąsiaduje z gminami: Drelów oraz Międzyrzec Podlaski.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bialskopodlaskiego.

Środowisko naturalne edytuj

Według danych z roku 2002[11] Międzyrzec Podlaski miał powierzchnię 19,75 km², w tym:

  • użytki rolne: 57%
  • użytki leśne: 9%

Miasto stanowi 0,72% powierzchni powiatu.

Demografia edytuj

  • Piramida wieku mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego w 2014 roku[12].


 

Nazwa miasta w innych językach edytuj

łac. Meserici, jidisz מעזעריטש (Mezeritch), niem. Meseritz, czes. Podleské Meziříčí, lit. Palenkės Mendzižecas, ukr. Межиріччя, Мендзижець-Підляський, łot. Mendzižeca Podļaska, ros. Мендзыжец-Подляски, biał. Міжрэчча, Мендзыжац-Падляскі, hebr. מיינדזיז'ץ פודלסקי

Historia edytuj

 
Herb Potockich – ostatnich właścicieli Ordynacji Międzyrzeckiej
 
Fasada pałacu Potockich
 
Szpital powiatowy
 
Plebania kościoła św. Mikołaja oraz dąb zasadzony dla upamiętnienia Konstytucji 3 Maja

Zabytki edytuj

 
Zespół dawnej poczty konnej (1823)
 
Pałac Potockich

Miejsca pamięci narodowej edytuj


Miejsca pamięci w Międzyrzecu Podlaskim
Pomnik Żydów międzyrzeckich
Upamiętnienie upadku komunizmu w 1989 roku

Gospodarka edytuj

Ośrodek usługowy regionu rolniczego; przemysł rolno-spożywczy, drzewny, odzieżowy, ponadto zakłady przemysłu maszynowego, skórzanego oraz produkcja pędzli i szczotek.

Zasoby surowców mineralnych edytuj

W Berezie koło Międzyrzeca Podlaskiego znajduje się kopalnia odkrywkowa żwiru i piasku – „Żwirownia”.

Transport edytuj

 
Dworzec kolejowy w Międzyrzecu Podlaskim

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Nr drogi Przebieg
2E30 TerespolBiała Podlaska – Międzyrzec Podlaski – WarszawaŚwiecko
19 BiałystokBielsk Podlaski – Międzyrzec Podlaski – LublinRzeszów
806 Międzyrzec Podlaski – Łuków
813 Międzyrzec Podlaski – ParczewŁęczna

Istnieje obwodnica północna w ciągu drogi krajowej nr 2 (E30), oddana do użytku około 1975 roku[14], oraz obwodnica zachodnia w ciągu drogi krajowej nr 19, docelowo w ciągu drogi ekspresowej S19. W planach jest budowa autostrady A2, która ma przebiegać kilka kilometrów na północ od miasta.

W mieście znajduje się stacja kolejowa na międzynarodowej linii kolejowej E 20 MoskwaWarszawaBerlin.

Funkcjonuje tu przedsiębiorstwo PKS. Duże znaczenie mają również prywatne mikrobusy, zapewniające szybkie połączenia z Warszawą, Lublinem, Białą Podlaską, Siedlcami i Białymstokiem.

We wsi Krzewica istniało lotnisko wojskowe Krzewica o nawierzchni trawiastej (dł. pasa startowego wynosiła 2250 m), a w samym Międzyrzecu Podlaskim lotnisko prywatne należące do hr. Potockich.

W czasach Polski Ludowej przez Międzyrzec Podlaski przebiegały droga międzynarodowa E8 oraz państwowa nr 192[14].

Kultura edytuj

W mieście jest Miejski Ośrodek Kultury, przy którym funkcjonuje Kino „Sława”, Miejska Biblioteka Publiczna oraz Galeria „ES”. Przy MOK-u działała także Strażacka Orkiestra Dęta.

Organizacje edytuj

W Międzyrzecu Podlaskim funkcjonuje kilkanaście organizacji i stowarzyszeń, są to m.in.:

Oświata edytuj

 
Gimnazjum międzyrzeckie

W mieście działają przedszkola, trzy szkoły podstawowe, Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Sikorskiego, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Zespół Szkół Ekonomicznych im. Marii Dąbrowskiej, Zespół Szkół Technicznych im. Unitów Podlaskich. Istnieje również Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia oraz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.

Religia edytuj

 
Podział dekanatu międzyrzeckiego na parafie
 
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Parafie rzymskokatolickie edytuj

Kościoły protestanckie edytuj

Sport i rekreacja edytuj

Miasto posiada stadion sportowy (kompleks boisk sportowych o łącznej powierzchni 4 ha – 3 pełnowymiarowe boiska oraz 3 miniboiska treningowe, bieżnie, zaplecze socjalne), korty tenisowe, sale gimnastyczne i krytą pływalnię „Oceanik” z sauną i siłownią.

W piłce nożnej miasto reprezentuje KS MOSiR „Huragan”, oraz Akademia Piłkarska UKS”Dwójka”

Na zbiorniku wodnym „Żwirownia” istnieją stanice wodne (molo, plaże, latem opieka ratowników) oraz stanica wędkarska koła PZW Złoty Karaś.

Tuż obok „Żwirowni” znajduje się stok narciarski o długości 180 m i wysokości ok. 20 m pokryty igielitem. Został oddany do użytku 30 września 2012 r. wraz z wyciągiem talerzykowym i obiektami towarzyszącymi[16].

Współpraca międzynarodowa edytuj

Miasta partnerskie:

Przypisy edytuj

  1. GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
  2. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  3. Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.
  4. Marek Barwiński: Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2004, s. 49. ISBN 83-7171-789-X. (pol.).
  5. Aneta Średzińska: Miasta prywatne ziemi drohickiej i mielnickiej do końca XVIII wieku. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2011, s. 7. [dostęp 2024-03-09]. (pol.).
  6. a b Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 6: Podlasie (województwo). Cz. 2. Warszawa: Skład Główny u Gebethnera i Wolffa, 1909, s. 21, seria: Źródła Dziejowe. OCLC 795866649. [dostęp 2024-03-09]. (pol.).
  7. Marceli Kosman: Historia Białorusi. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1979, s. 154. ISBN 83-04-00201-9. (pol.).
  8. a b Andrzej Trzciński, Jerzy Sobota: Cmentarze żydowskie w Międzyrzecu Podlaskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009, s. 21. ISBN 978-83-227-3006-5. (pol.).
  9. Jerzy Kwiatek, Teofil Lijewski: Leksykon miast polskich. Warszawa: MUZA SA, 1998, s. 491. ISBN 83-7079-926-4. (pol.).
  10. Józef Maroszek: Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2013, s. 177. ISBN 978-83-7431-374-2. (pol.).
  11. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  12. Międzyrzec Podlaski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  13. Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668-1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 158.
  14. a b Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000, wyd. trzecie, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1975.
  15. http://www.pojednanie.kz.pl.
  16. PAP, j: Na narty przez cały rok. Stok w Międzyrzecu Podlaskim już otwarty. dziennikwschodni.pl, 2012-09-30. [dostęp 2012-10-02]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj