Michał Gałązka (ur. 9 września 1893 w Trzetrzewinie, zm. 13 maja 1972 w Springfield) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, mianowany przez władze RP na uchodźstwie honorowym generałem brygady.

Michał Gałązka
Ilustracja
płk Michał Gałązka (przed 1932)
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

9 września 1893
Trzetrzewina

Data i miejsce śmierci

13 maja 1972
Springfield

Przebieg służby
Lata służby

19141946

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

1 Grupa Artylerii
Armia „Modlin”

Stanowiska

dowódca grupy artylerii
dowódca artylerii armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka „Za wierną służbę”
Szef sztabu 14 DP mjr Jan Kobylański żegna na dworcu wieloletniego dowódcę 14 pal płk. Michała Gałązkę, nowo mianowanego dowódcę 1 grupy artylerii.

Życiorys edytuj

Michał Gałązka urodził się 9 września 1893 roku w Trzetrzewinie, w rodzinie Józefa i Marii z Leśniaków. Ukończył I Gimnazjum w Nowym Sączu[1], a następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Został członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec”.

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był szeregowcem w 3 pułku piechoty, a później podoficerem i oficerem w 1 pułku artylerii. W lipcu 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, jako poddany austriacki wcielony został do cesarskiej i królewskiej Armii. Dostał się do niewoli rosyjskiej. W kwietniu 1918 roku, po zwolnieniu z niewoli, wstąpił do Legii Oficerskiej I Korpusu Polskiego w Rosji. Po kapitulacji korpusu, od czerwca do lipca działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie podjął próbę dotarcia do polskich oddziałów w Murmańsku. 13 lipca 1918 roku, w Petersburgu, został uwięziony przez bolszewików. Ocalił życie uciekając 24 listopada 1918 roku z więziennego szpitala.

13 grudnia 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego, mianowany podporucznikiem, i przydzielony do Inspektoratu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W lutym 1919 roku został dowódcą baterii w 1 pułku artylerii górskiej. W marcu 1920 roku przeniesiony został do 1 pułku artylerii polowej Legionów na równorzędne stanowisko. Następnie, w tej samej jednostce, pełnił obowiązki dowódcy dywizjonu. 31 marca 1924 roku awansował do stopnia majora, a z dniem 1 lipca tego roku został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku[2]. 12 listopada 1925 roku został przesunięty na stanowisko dowódcy I dywizjonu[3]. W czerwcu 1927 roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 6 pułku artylerii polowej w Krakowie[4]. 23 stycznia 1929 roku awansował do stopnia podpułkownika. W styczniu 1930 roku wyznaczony został na stanowisko dowódcy 14 Wielkopolskiego pułku artylerii polowej w Poznaniu[5]. 10 grudnia 1931 roku awansował do stopnia pułkownika. Od maja 1936 roku do 1939 roku dowodził 1 Grupą Artylerii w Warszawie[6].

W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w dowództwie Armii „Modlin” zajmując stanowisko dowódcy artylerii. Po zakończeniu walk, przez Węgry, dostał się do Francji. Od marca do czerwca 1940 roku był komendantem Ośrodka Wyszkolenia Oficerów w Châteaubriant. Po ewakuacji na Wyspy Brytyjskie objął dowództwo 7 dywizjonu artylerii lekkiej, a następnie dowództwo artylerii 7 Brygady Kadrowej Strzelców. Po rozformowaniu brygady otrzymał przydział do Centrum Wyszkolenia Artylerii na stanowisko zastępcy komendanta, którym był wówczas gen. bryg. Otton Krzisch. W kwietniu 1942 roku wysłany został na Bliski Wschód, gdzie w czerwcu objął dowództwo artylerii 4 Dywizji Strzelców. W październiku 1942 roku został dowódcą artylerii 5 Kresowej Dywizji Piechoty. We wrześniu 1943 roku w Tel Awiwie wraz ze swoim szefem sztabu, ppłk. Julianem Królikiewiczem doznał ciężkich obrażeń ciała w następstwie wypadku drogowego. Ewakuowany do Wielkiej Brytanii, pozostawał w Ośrodku Zapasowym Artylerii. W grudniu 1944 roku objął stanowisko szefa artylerii w Dowództwie Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii i sprawował je do września 1946 roku[6]. Po demobilizacji osiedlił się w Szkocji, a w 1954 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Zmarł 13 maja 1972 roku w Springfield, w stanie Massachusetts. Urna z jego prochami złożona została w kwaterze legionowej Nowego Cmentarza w Zakopanem.

Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski mianował go honorowym generałem brygady[7][8]. Zgodnie z art. 4 § 2 dekretu Prezydenta RP z dnia 12 marca 1937 roku o służbie wojskowej oficerów, osoby nie będące obywatelami państwa polskiego można mianować wyjątkowo oficerami w stopniach honorowych bądź też przyjmować do służby w wojsku i marynarce wojennej w charakterze oficerów kontraktowych. Osoby mianowane oficerami w stopniach honorowych lub przyjęte do służby w charakterze oficerów kontraktowych nie nabywały przez to obywatelstwa polskiego. Oficerowie w stopniach honorowych stanowili odrębną grupę oficerów ze względu na szczególny stosunek do służby wojskowej. W czasie pokoju oficerów w stopniach honorowych, do generała broni (admirała) włącznie, mianował Prezydent RP, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, a w czasie wojny – Naczelny Wódz. Warunki mianowania oficerów w stopniach honorowych miał ustalić Prezydent RP. Z treści cytowanego przepisu wynika, że Michał Gałązka w chwili mianowania go generałem nie posiadał obywatelstwa polskiego.

Awanse edytuj

  •   chorąży – 1 listopada 1916 roku
  •   podporucznik – 13 grudnia 1918 roku ze starszeństwem z dniem 1 marca 1918 roku w artylerii
  •   porucznik
  •   kapitan – zweryfikowany 3 maja 1922 roku ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów artylerii
  •   major – 31 marca 1924 roku ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 16. lokatą w korpusie oficerów artylerii
  •   podpułkownik – 23 stycznia 1929 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów artylerii
  •   pułkownik – 10 grudnia 1931 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów artylerii
  •   honorowy generał brygady – 15 sierpnia 1962 roku

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

Michał Gałązka jest patronem Szkoły Podstawowej w rodzinnej Trzetrzewinie.

Przypisy edytuj

  1. Absolwentami I Gimnazjum w Nowym Sączu byli również generałowie: Jan Romer, Jan Berek, Bronisław Chruściel, Józef Giza, Henryk Wierusz-Kowalski, Bronisław Pieracki. W I Gimnazjum maturę złożył Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Uczniami gimnazjum, lecz nie absolwentami, byli ponadto generałowie: Zygmunt Zieliński, Jan Mischke i Wiktor Grzesicki.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 6 lipca 1924 roku, s. 373.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 12 listopada 1925 roku, s. 644.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 164 na stanowisku zastępcy dowódcy 6 Pułku Artylerii Polowej zastąpił ppłk. Michała Sikorskiego, który przeniesiony został do Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia na stanowisko kierownika Pracowni Badań Chemicznych.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 8.
  6. a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 94.
  7. Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 94 wg autorów został mianowany 15 sierpnia 1962 roku lub ze starszeństwem z 15 sierpnia 1962 roku, co nie wykluczałoby ogłoszenia awansu w Dzienniku Personalnym MSWojsk. Nr 13 z 1964 roku. Z tą samą datą lub z tym samym starszeństwem honorowym generałem brygady mianowany był Marian Bolesławicz.
  8. Dembiński 1969 ↓, s. 6 wg autora awans Michała Gałązki został ogłoszony w Dzienniku Personalnym MSWojsk. Nr 13 z 1964 roku.
  9. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej”.
  11. a b c Na podstawie zdjęcia
  12. M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  13. M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia edytuj