Michał Stryga
Michał Stryga (ur. w 24 lipca 1921 w Tarnopolu, zm. 28 kwietnia 1993 w Warszawie) – polski dowódca wojskowy, generał dywizji Wojska Polskiego, szef sztabu Głównego Kwatermistrzostwa WP.
generał dywizji | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
2 Pułku Piechoty, 1 Dywizja Piechoty, 14 Dywizja Piechoty, Akademia Sztabu Generalnego, Warszawski Okręg Wojskowy |
Stanowiska |
szef sztabu dywizji, dowódca dywizji, starszy wykładowca Akademii Sztabu Generalnego WP, szef sztabu Warszawskiego Okręgu Wojskowego, |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodzony w Tarnopolu. Syn Nestora (1882-1933), robotnika i Marii z domu Sęk (ur. 1887). W 1921 roku, jako małe dziecko, wraz z rodziną wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie ojciec otrzymał pracę. Przebywał tam przez 6 lat. Po powrocie do Polski uczył się w szkole powszechnej, a następnie w gimnazjum w Tarnopolu. Po zajęciu wschodnich terenów Polski przez ZSRR uczył się do 1941 w Pełnej Szkole Średniej nr 4 (10-letnia szkoła średnia typu sowieckiego). Po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 roku pracował jako robotnik w niemieckim Baudienst w Tarnopolu, a następnie jako kreślarz w miejscowych Kolejach Pańtwowych. Podczas okupacji w szeregach Armii Krajowej. Po zajęciu Tranopola przez Armię Czerwoną został urzędnikiem tamtejszej Wojskowej Komendy Uzupełnień, a w maju 1944 rozpoczął na własną prośbę służbę w ludowym Wojsku Polskim. Po ukończeniu Oficerskiej Szkoły Piechoty 1 Armii WP w Łucku, a następnie w Mińsku Mazowickim w październiku 1944 został wyznaczony na dowódcę plutonu zwiadu konnego 2 pułku piechoty. 24 listopada 1944 rozkazem dowódcy 1 Armii WP został awansowany do stopnia chorążego w korpusie osobowym oficerów piechoty. Brał udział w walkach na warszawskiej Pradze, następnie do marca 1945 na Wale Pomorskim w rejonie Drawska i Wałcza, gdzie został ciężko ranny w prawe biodro. Od maja do października 1945 jako dowódca grupy operacyjnej z 2 pułku piechoty uczestniczył w walkach z oddziałami podziemia niepodległościowego na Podlasiu i Mazowszu w rejonie Siedlec, Białej Podlaskiej, Nasielska, Pułtuska i Ostrołęki.
W grudniu 1945 objął stanowisko starszego adiutanta 2 batalionu 2 pułku piechoty. W czerwcu 1946 przeniesiony do sztabu 1 Dywizji Piechoty na stanowisko II-ego pomocnika szefa I oddziału. W lutym 1947 został pomocnikiem szefa III wydziału sztabu dywizji, a w grudniu 1947 został szefem tego wydziału. Od listopada 1948 do lipca 1951 studiował w Akademii Sztabu Generalnego WP, którą ukończył z tytułem oficera dyplomowanego. Po studiach objął funkcję szefa sztabu 14 Dywizji Piechoty w Wałczu. W październiku 1952 został wyznaczony na pełniącego obowiązki dowódcy tej dywizji, jednak w październiku 1955, ze względu na ujawnioną przynależność do Armii Krajowej został przeniesiony na niższe stanowisko starszego wykładowcy Katedry Sztuki Operacyjnej i Taktyki Wyższych Związków Taktycznych w Akademii Sztabu Generalnego WP w Warszawie.
Od listopada 1956 do grudnia 1958 studiował w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Klimenta J. Woroszyłowa w Moskwie. Po powrocie do kraju został mianowany na zastępcę szefa sztabu Warszawskiego Okręgu Wojskowego do spraw operacyjnych, a w 1960 został szefem sztabu tego okręgu. Funkcję tę sprawował przez 12 lat. We wrześniu 1961, uchwałą Rady Państwa PRL, został awansowany do stopnia generała brygady. Nominację odebrał w Belwederze z rąk przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego. Od 1968 funkcję szefa sztabu łączył ze stanowiskiem zastępcy dowódcy okręgu. W 1970 odbył kurs strategiczny przy Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Klimenta J. Woroszyłowa.
W 1972 pełnił czasowo funkcję dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W październiku 1972 awansowany do stopnia generała dywizji. Nominację odebrał w Belwederze 11 października 1972 z rąk przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego. W latach 1972–1977 szef sztabu – zastępca Głównego Kwatermistrza WP. W maju 1977 został oddelegowany do Urzędu Rady Ministrów, gdzie aż do lutego 1986 był pełnomocnikiem rządu PRL do spraw pobytu wojsk radzieckich w Polsce – przewodniczącym Delegacji Polskiej w Polsko-Radzieckiej Komisji Mieszanej. Od listopada 1986 w stanie spoczynku w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego. 5 listopada 1986 oficjalnie pożegnany przez ministra obrony narodowej, gen. armii Floriana Siwickiego w związku z zakończeniem zawodowej służby wojskowej.
Na kolejnych kongresach ZBoWiD w roku 1979 oraz 1985 został wybrany w skład Rady Naczelnej tej organizacji.
Pochowany 4 maja 1993 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera BII-12-6)[1]. W pogrzebie uczestniczył m.in. były Prezydent RP gen. armii Wojciech Jaruzelski.
Według materiałów zgromadzonych w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej był w latach 1948–1955 oraz 1974-1980 zarejestrowany jako tajny współpracownik (informator) Informacji Wojskowej oraz Wojskowej Służby Wewnętrznej o pseudonimie „Stach”[2][3].
Awanse
edytujW trakcie wieloletniej służby w Wojsku Polskim otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe[4]:
- podporucznik – 1945
- porucznik – 1946
- kapitan – 1947
- major – 1948
- podpułkownik – 1952
- pułkownik – 1958
- generał brygady – 1961
- generał dywizji – 1972
Życie prywatne
edytujMieszkał w Warszawie. Od 1946 żonaty z Ewą z domu Majbroda (1924-2021). Miał córkę Alicję Joannę (1947-1999) i syna Wiesława (1951-2006), prof. dr hab. nauk medycznych, specjalistę chirurga[5][1].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1970)[6]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Order Sztandaru Pracy II klasy
- Krzyż Walecznych
- Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Medal za Warszawę 1939–1945
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
- Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
- Złota Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
- Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego
- Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)[7]
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (po raz drugi - 1971)[8]
- Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR)
- Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)
- Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (ZSRR)
- Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (ZSRR)
- Srebrny Medal Braterstwa Broni (NRD)
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Narodowej Armii Ludowej” (NRD)
- Medal „30 lat Bułgarskich Sił Zbrojnych” (Bułgaria)
- Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III stopnia (CSSR)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Informacje w inwentarzu IPN.
- ↑ Informacje w inwentarzu IPN.
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. III: M-S, Toruń 2010, s. 541–543.
- ↑ Janusz Królikowski , Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990, t. III, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, ISBN 978-83-7611-801-7, OCLC 833638240 . , s. 543.
- ↑ Uroczysta dekoracja uczestników działań frontowych. „Nowiny”, s. 2, nr 123 z 6 maja 1970.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 11, 30 czerwca 1965, s. 6.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 20 kwietnia 1971, s.21.
Bibliografia
edytuj- S. Brzeziński, R. Majewski, H. Wittek, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Zmechanizowanych im. T. Kościuszki 1943-1983, Warszawa 1984
- H.P. Kosk, Generalicja Polska, tom II, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001
- A. Krajewski, Drugi Berliński: z dziejów 2 Berlińskiego Pułku Piechoty, Wydawnictwo MON, Warszawa 1979
- M. L. Krogulski, Okupacja w imię sojuszu. Armia radziecka w Polsce 1956-1993, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2002
- Janusz Królikowski , Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943−1990, t. III, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, ISBN 978-83-7611-801-7, OCLC 833638240 .
- J. Kuropieska, Wspomnienia 1957-1968, Dom Wydawniczy BGW, Warszawa 1994
- P. Martell, G.P. Hayes, World military leaders, Bowker, New York 1974
- J. Stroynowski, ed., Who is who in the Socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
- VI Kongres ZBoWiD Warszawa 7–8 maja 1979, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1979
- Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa, roczniki 1968-1986