Michałowo

miasto w województwie podlaskim

Michałowo (biał. Міхалова, Michałowa) – miasto w Polsce położone w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Michałowo przy drodze wojewódzkiej nr 686.

Michałowo
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Michałowo

Prawa miejskie

2009

Burmistrz

Marek Nazarko[1]

Powierzchnia

2,15[2] km²

Populacja (01.01.2024)
• liczba ludności
• gęstość


2753[2]
1280,5 os./km²

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-050

Tablice rejestracyjne

BIA

Położenie na mapie gminy Michałowo
Mapa konturowa gminy Michałowo, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Michałowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Michałowo”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Michałowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Michałowo”
Ziemia53°02′13″N 23°36′16″E/53,036944 23,604444
TERC (TERYT)

2002074

SIMC

0034507

Urząd miejski
ul. Białostocka 11
16-050 Michałowo
Strona internetowa
BIP
Skwer w centrum miasteczka
Letnia scena

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Przez miejscowość przepływa rzeka Supraśl, dopływ Narwi.

Miejscowość jest siedzibą gminy Michałowo.

Historia

edytuj

Pierwotnie na tym terenie znajdowały się dobra i majątek Niezbudka, czasami wymieniany jako Niezbudek[3][4][5].

Nazwa Michałowo wywodzi się od Seweryna Michałowskiego[6], dziedzica ww. majątku i założyciela kolonii fabrycznej na prawym brzegu rzeki Supraśl, w 1832 roku. W 1860 roku były tu już 4 fabryki sukna – największa Michałowskiego; poza tym Brauera, Konitza i Moritza. W fabrykach tych pracowało 650 pracowników[7]. Wśród ludności przeważali Niemcy[4], dużą grupę stanowili też Żydzi. Do czasów obecnych zachowały się pozostałości ich cmentarza przy drodze do Białegostoku. W 1865 okoliczne tereny stały się własnością von Minkwitzów[3] po tym, jak Michałowski został zesłany na Syberię za pomoc powstańcom styczniowym.

Do czasów I wojny światowej ważny ośrodek przemysłu włókienniczego[8]. W 1915 roku w związku ze zbliżaniem się frontu do wschodnich rubieży współczesnej Polski, władze carskie zarządziły ewakuację fabryk z okolic Białegostoku. Większość wyposażenia zakładów w Michałowie zostało załadowanych na pociągi i wywiezione w okolice Moskwy. Razem z wyposażeniem, opuściło te tereny wielu robotników wraz z rodzinami.

W 1941 Niemcy utworzyli w Michałowie getto dla ludności żydowskiej. Zajmowało ono obszar w rejonie ulic: Sienkiewicza, Gródeckiej, Leśnej i Fabrycznej[9]. Przez getto przeszło ok. 1,5 tys. Żydów[9]. Zostało ono zlikwidowane 2 listopada 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu przejściowego w Białymstoku[9]. Stamtąd michałowskich Żydów wywieziono i zamordowano w obozie zagłady w Treblince[10]. W okresie okupacji Michałowem administrował słynny z okrucieństwa wójt Paul Malzer o pseudonimie „Krwawy”. Po wojnie został on osądzony i skazany na śmierć w Białymstoku.

W miejscowości działał Kombinat Rolny Michałowo[11].

W latach 1948–1950 stacjonował tu sztab 17 batalionu Ochrony Pogranicza, a w 1951 224 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza.

Prawa miejskie miejscowość otrzymała 1 stycznia 2009[12].

Demografia

edytuj

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasteczko zamieszkiwało 2176 osób, wśród których 887 było wyznania mojżeszowego, 534 prawosławnego, 458 rzymskokatolickiego, 291 ewangelickiego i 6 greckokatolickiego (unickiego). Jednocześnie 873 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 782 żydowską, 251 niemiecką, 129 białoruską, a 141 inną (głównie rosyjską). Było tu 288 budynków mieszkalnych[13].

Szkoły

edytuj
 
Szkoła Podstawowa w Michałowie
  • przedszkole
  • Szkoła Podstawowa im. Władysława Syrokomli
  • Zespół Szkół w Michałowie, istnieje od 1947 roku. W jego skład wchodzi:
    • Technikum (technik mechanik, technik ekonomista);
    • Szkoła Policealna (technik informatyk);
    • Liceum Ogólnokształcące;
    • II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych;
    • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych;
    • Technikum Uzupełniające dla Dorosłych.

Zabytki

edytuj
 
Drewniana cerkiew prawosławna św. Mikołaja
  • rozplanowanie przestrzenne, XIX, nr rej.: A-266 z 19.06.1986
  • dawny cmentarzyk, ul. Gródecka, nr rej.: j.w.
  • kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej, ul. Żwirki i Wigury, 1910-16, nr rej.: A-127 z 13.12.2004
  • cmentarz kościelny, nr rej.: j.w.
  • cerkiew prawosławna św. Mikołaja, drewniana, 1906–1910, nr rej.: A-422 z 24.11.1992[14]

Świątynie

edytuj
 
Kościół Opatrzności Bożej

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj

Ludzie związani z Michałowem‎ ‎

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Michałowem‎.

Przypisy

edytuj
  1. Burmistrz Michałowa. michalowo.eu. [dostęp 2019-07-01].
  2. a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
  3. a b Niezbudka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 383.
  4. a b Niezbudek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 140.
  5. Michałowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 309.
  6. Adam Czesław Dobroński, Miasta województwa podlaskiego, Białystok 2014, s. 215-217, ISBN 978-83-64505-00-3.
  7. W tym: 150 obcokrajowców, 452 ewangelików.
  8. 45 zakładów, 720 zatrudnionych.
  9. a b c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 317. ISBN 83-01-00065-1.
  10. Yitzak Arad: Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington: Indiana University Press, 1999, s. 396. ISBN 978-0-253-21305-1.
  11. Dz.U. z 1990 r. nr 51, poz. 301
  12. Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860
  13. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 16.
  14. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 8 [dostęp 2014-10-10].
  15. Parafia pw. Opatrzności Bożej [online], archibial.pl [dostęp 2024-03-12].
  16. Zbory [online], baptysci.pl [dostęp 2024-03-12].
  17. Dekanat gródecki [online], orthodox.pl [dostęp 2024-03-12].
  18. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-15].

Linki zewnętrzne

edytuj