Mieczysław Orłowicz
Mieczysław Orłowicz (ur. 17 grudnia 1881 w Komarnie, zm. 4 października 1959 w Warszawie) – polski doktor prawa, urzędnik ministerialny II Rzeczypospolitej i Polski Ludowej, z zamiłowania krajoznawca i popularyzator turystyki. Autor licznych przewodników turystycznych.
| ||
.jpg) Mieczysław Orłowicz (przed 1923) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 17 grudnia 1881 Komarno | |
| Data i miejsce śmierci | 4 października 1959 Warszawa | |
| Narodowość | polska | |
| Tytuł naukowy | doktor | |
| Edukacja | Kolegium Jezuickie w Chyrowie | |
| Alma Mater | Uniwersytet Lwowski | |
b.jpg){kind=small}
| ||
| Odznaczenia | ||
  
| ||
ŻyciorysEdytuj
W związku z pracą ojca, który był notariuszem, rodzina Orłowiczów często zmieniała miejsce zamieszkania, przenosząc się kolejno do Dębicy, Jarosławia, Sambora i Rymanowa. Znaczną część swojego dzieciństwa Mieczysław spędził w miasteczku Pruchnik niedaleko Jarosławia, u swojego dziadka Jana Krasickiego. Uczęszczał do gimnazjum w Jarosławiu, gimnazjum w Samborze i do kolegium jezuickiego w Chyrowie. Podczas pobytu rodziny Orłowiczów w Rymanowie (1895–1904) młody Mieczysław rokrocznie przyjeżdżał tam na wakacje. Na ten okres przypadły jego pierwsze spotkania z mapami (austriackie mapy wojskowe w skali 1:75 000) i przewodnikami turystycznymi („Przewodnik po austriackich kolejach państwowych”)[1], z którymi planował pierwsze samodzielne wycieczki górskie i bliższe podróże krajoznawcze. Młody Orłowicz przejawiał szczególne zainteresowanie geografią, historią, architekturą i etnografią okolic, w których aktualnie przebywał.
Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego (ukończył prawo i historię sztuki). Był współzałożycielem Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie (1906), oraz organizował pierwszy Komitet Olimpijski w Polsce. Był autorem ponad stu przewodników turystycznych. Orłowicz propagował także turystykę w Bieszczadach Wschodnich, na terenach wschodnich II RP, zaprojektował też przebieg wschodniej części Głównego Szlaku Beskidzkiego. Według stanu z 1914 był sekretarzem sekcji turystycznej Krajowego Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk we Lwowie[2].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został urzędnikiem ministerialnym: od czerwca 1919 do 1932 sprawował stanowisko kierownika Samodzielnego Referatu dla Spraw Turystyki w Departamencie Ogólnym Ministerstwa Robót Publicznych (od 1925 Departament Drogowy MRP), a od 1932 do 1939 w randze radcy był kierownikiem referatu w Wydziale Turystyki Ministerstwa Komunikacji i pełnił to stanowisko także w pierwszych latach Polski Ludowej, od 1945 do 1952. W latach 1926-1929 był sekretarzem generalnym Polskiego Komitetu Olimpijskiego[potrzebny przypis].
Został pochowany w Alei Zasłużonych (grób 102)[3] na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
UpamiętnienieEdytuj
W uznaniu zasług Mieczysława Orłowicza jego imieniem nazwano przełęcz w Bieszczadach Zachodnich (przełęcz M. Orłowicza) i 
Główny Szlak Sudecki, prowadzący od Świeradowa-Zdroju do Prudnika[4].
Wybrana twórczośćEdytuj
- Ilustrowany przewodnik po Europie. Europa Wschodnia i Środkowa (Rosya, Austro-Węgry, Niemcy, Szwajcarya) (1914)
- Ilustrowany przewodnik po Przemyślu i okolicy (Przemyśl 1917)
- Ilustrowany przewodnik po Galicji, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim (Lwów 1919)
- Jarosław. Jego przeszłość i zabytki (Lwów, Warszawa 1921)
- Ilustrowany przewodnik po Spiszu, Orawie, Liptowie i Czadeckiem (Lwów 1921)
- Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii (Lwów 1923)
- Ilustrowany przewodnik po województwie pomorskiem (Lwów 1924)
- Ilustrowany przewodnik po Gdańsku wraz z terytorjum Wolnego Miasta (Warszawa 1928)
- Moje wspomnienia turystyczne (wybór i opracowanie: Ferens Wanda, przedmowa: Wroczyński Ryszard; wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1970)
- Ilustrowany przewodnik po Wołyniu (Łuck 1929)
Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii był wznowiony w 1991 w ramach Biblioteki Borussii – seria wydawnicza Wspólnoty Kulturowej Borussii w Olsztynie. Jak napisał wcześniej o pierwszym wydaniu przewodnika Tadeusz Oracki, autor biografii Orłowicza „wymieniony przewodnik wobec braku odpowiedniego syntetycznego opracowania dziejów Warmii i Mazur, był przez wiele lat namiastką popularnej encyklopedii poświęconej tym regionom”. Opracowanie wznowionego wydania przez Grzegorza Jasińskiego, Andrzeja Rzempołucha i Roberta Trabę sprawiło, że przewodnik ten taką podręczną encyklopedią jest nadal.
Odznaczenia i orderyEdytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1929, „za zasługi w dziedzinie turystyki i wychowania fizycznego”)[5]
- Odznaka „Przodownik Pracy” (1952, wyróżniony przez Ministerstwo Kolei)[6]
- Medal Rodła (1988, pośmiertnie, na wniosek Komisji Historii i Tradycji ZG PTTK)[7]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Przewodnik liczył 33 tomy, wydane w jęz. niemieckim; Galicję obejmowały tomy nr 28–32, wydane również w języku polskim.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1048.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW ORŁOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-18].
- ↑ GSS Przewodnik – Główny Szlak Sudecki – Mapy, Opisy tras, GSS Przewodnik – Główny Szlak Sudecki, gssprzewodnik.pl [dostęp 2020-09-13].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 97, poz. 1500.
- ↑ (tk): Wręczenie Medalu Rodła dla dr. Mieczysława Orłowicza, w: „Gościniec” R. XX, nr 6 (223), czerwiec 1988, s. 2.
BibliografiaEdytuj
- Wiesław Bieńkowski: Mieczysław Orłowicz. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-08-23].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Tomasz. Kowalik: Życie dla turystyki, krajoznawstwa i sportu. Mieczysław Orłowicz 1881–1959. Warszawa: Zarząd Główny PTTK, 2009. ISBN 978-83-7005-513-4.
- Kopie cyfrowe dzieł w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej:
- Książki Mieczysława Orłowicza w katalogu Biblioteki Narodowej