Mieczysław Sokołowski (żołnierz)
Mieczysław Kazimierz Sokołowski[1] ps. „Grzymała”, „Ojciec”, „Pomian”, „Unikat” (ur. 23 września 1898 w Częstochowie, zm. 18/19 sierpnia 1944 w Warszawie) – oficer piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej.
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 września 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18/19 sierpnia 1944 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
3 Pułk Piechoty Legionów |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
.png){kind=small}
.JPG)
Życiorys edytuj
Wywodził się z rodu Sokołowskich herbu Pomian. Był synem Mieczysława Sokołowskiego i Antoniny z Mielęckich h. Ciołek. W 1918 ukończył Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie. Był komendantem harcerstwa okręgu częstochowskiego oraz działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie, w stopniu podporucznika służył w 3 Pułku Piechoty Legionów jako dowódca plutonu w kompanii Jana Rzepeckiego na froncie polsko-sowieckim. Od 1921 w stopniu porucznika był instruktorem w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie i w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. W latach 1924–1929 służył w 49 Pułku Piechoty w Kołomyi. W latach 1930-1935 pełnił służbę w 55 Pułku Piechoty w Lesznie[2]. W 1935 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza. W kampanii wrześniowej 1939 dowodził w stopniu majora III batalionem 2 pułku piechoty KOP (batalion KOP „Wołożyn”). Od grudnia 1939 działał w konspiracji jako komendant Obwodu IV Ochota Służby Zwycięstwu Polski (potem Związku Walki Zbrojnej. 19 września 1940 został schwytany w czasie obławy. W latach 1940–1941 był więźniem KL Auschwitz[3].
W chwili rozpoczęcia powstania warszawskiego dowódca IV Obwodu „Ochota”, w stopniu podpułkownika. Po porażce powstańców podczas ataków na cele niemieckie na terenie Ochoty, Grzymała w nocy z 1/2 sierpnia 1944 podjął decyzję o wyprowadzeniu 700 osób żołnierzy i cywili do Lasów Chojnowskich, skąd po spodziewanym dozbrojeniu z oczekiwanych zrzutów lotniczych mieli wrócić w późniejszym czasie do Warszawy. W trakcie wycofywania się pod dworem w Pęcicach doszło do starcia z Niemcami, w wyniku którego śmierć poniosło 91 powstańców (60 Niemcy rozstrzelali). Do Lasów Chojnowskich przedarło się jedynie 300 powstańców[4]. W Lasach Chojnowskich Grzymała utworzył „grupę odsieczy”, złożoną ze zgromadzonych tam oddziałów z Ochoty, Mokotowa i VII Obwodu „Obroża”. W nocy z 18 na 19 sierpnia uderzył na Wilanów z zamiarem przedarcia się na Mokotów. Poległ w okolicach Wilanowa, ciężko ranny podczas natarcia został dobity na placu boju przez patrol niemiecki.
Po wojnie został ekshumowany i pochowany na Cmentarzu Wilanowskim w kwaterze wojskowej żołnierzy 1939 i powstańców warszawskich.
Awanse edytuj
- porucznik - ?
- kapitan - ze starszeństwem z dniem 1 I 1928 w korpusie oficerów zawodowych piechoty
- major - ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 75. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]
- podpułkownik - listopad 1941
Odznaczenia edytuj
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1938)[6].
Upamiętnienie edytuj
- W 1994 na Starej Ochocie w Warszawie jedną z ulic (pomiędzy ul. Białobrzeską a Al. Jerozolimskimi) nazwano imieniem ppłk. Mieczysława Sokołowskiego „Grzymały”.
Przypisy edytuj
- ↑ W ewidencji wojskowej figurował jako Mieczysław I Sokołowski dla odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko. Był nim Mieczysław II Sokołowski, ur. 1 stycznia 1899, kapitan 2 Dywizjonu Artylerii Konnej.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 61.
- ↑ ŚWIATOWY ZWIĄZEK ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ: Na przedpolu Warszawy. [dostęp 2010-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 marca 2012)].
- ↑ Powstanie Warszawskie 1944 - Oficjalna strona Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944 [online], www.sppw1944.org [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 342.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 160, poz. 290 „za zasługi w służbie Korpusu Ochrony Pogranicza”.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s.
- Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
- Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 64, 583.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 5, red. nauk. Piotr Rozwadowski, Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2002, ISBN 83-11-09261-3.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.