Mikołaj Kwaśniewski
Mikołaj Kwaśniewski (ur. 6 grudnia 1871 w Niemoroży, powiat zwinogródzki guberni kijowskiej, zm. prawdopodobnie 1941 w Auschwitz-Birkenau) – polski polityk, wicemarszałek Senatu IV kadencji (1935–1938). W 1938 członek założyciel Stronnictwa Demokratycznego, wojewoda tarnopolski, krakowski i poznański, doktor medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 grudnia 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1941 |
| Wojewoda tarnopolski | |
| Okres |
od 28 grudnia 1927 (p.o. od 16 lutego 1927) |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wojewoda krakowski | |
| Okres |
od 1 stycznia 1929 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wojewoda poznański | |
| Okres |
od 26 czerwca 1935 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wicemarszałek Senatu IV kadencji | |
| Okres |
od 4 października 1935 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Kariera medyczna i wojskowa edytuj
W 1891 rozpoczął studia na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie. W 1897 wyjechał do Charkowa, gdzie rozpoczął studia na wydziale medycznym Uniwersytetu. W 1901 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Wielokrotnie aresztowany za działalność polityczną, ukończył studia medyczne w 1904 na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1907–1914 był lekarzem ziemskim w Płoskirowie w guberni podolskiej. W 1914 przeniósł się do Warszawy.
Od lipca 1915 służył w 5 pułku piechoty Legionów Polskich. Awansował kolejno na podporucznika (28 października 1915) i porucznika (1 listopada 1916). Wiosną 1917 pełnił służbę w Komendzie Placu Rembertów[1]. Po tzw. kryzysie przysięgowym (1917) przebywał w obozie dla internowanych legionistów w Beniaminowie.
Po odzyskaniu niepodległości służył w Wojsku Polskim. W grudniu 1921 ogłoszono jego przeniesienie do kompanii zapasowej sanitarnej nr 2 na stanowisko dowódcy[2]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy, a jego oddziałem macierzystym była wówczas kompania zapasowa sanitarna nr 1 w Warszawie[3]. W styczniu 1924 został przydzielony ze Szpitala Okręgowego Nr I do 1 batalionu sanitarnego w Warszawie na stanowisko dowódcy batalionu[4]. We wrześniu 1926 roku został przeniesiony do Departamentu VIII Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko szefa Wydziału II[5]. Z dniem 1 marca 1927 roku został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku[6].
Kariera polityczna edytuj
W 1926 przeszedł do służby w administracji państwowej. Jako radca wojewódzki w marcu 1926 został mianowany naczelnikiem Wydziału V w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie[7]. W końcu listopada powierzono mu kierownictwo starostwa powiatu stolińskiego, po czym od 16 lutego 1927[8] do listopada 1928 zajmował stanowisko wojewody tarnopolskiego, od listopada 1928 do czerwca 1935 wojewody krakowskiego, a od czerwca do września 1935 wojewody poznańskiego. W 1935 w dowód wdzięczności otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego.
Wybrany senatorem RP we wrześniu 1935 z terenu Krakowa (z ramienia BBWR), utrzymał mandat do chwili rozwiązania parlamentu w końcu 1938. Był jednym z trzech wicemarszałków Senatu, ponadto przewodniczącym krakowskiej grupy parlamentarnej. W końcu 1937 współorganizował Klub Demokratyczny w Warszawie i Krakowie, został członkiem komitetu Organizacyjnego Stronnictwa Demokratycznego w Krakowie. W połowie kwietnia 1939 wybrany został prezesem Rady Naczelnej SD. W latach trzydziestych działał w Lidze Morskiej i Kolonialnej, należał do wybitnych wolnomularzy w Krakowie. Prezes Zarządu Okręgu Kraków Związku Legionistów Polskich w 1936 roku[9].
Podczas okupacji niemieckiej był organizatorem i przywódcą konspiracyjnego SD w Krakowie. Aresztowany w Krakowie między 11 a 13 stycznia 1941, został 21 lutego 1941 przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i prawdopodobnie tam zamordowany.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6585
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1935)[10][11]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[12][13]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, 11 lipca 1946)[14]
- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)[15]
- Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)[16]
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia (1935)[17]
Przypisy edytuj
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921 roku, s. 1625.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 309.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 stycznia 1924 roku, s. 11.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 318.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 40, 44.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 3, s. 2, 15 marca 1926.
- ↑ Ruch służbowy w Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w czasie od 1 do 28 lutego 1927 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. Nr 1 i 2, s. 165, 30 czerwca 1927.
- ↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308 „za wybitne zasługi dla Państwa”.
- ↑ Odznaczenie dr. Kwaśniewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 138 z 19 czerwca 1936.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu administracji państwowej”.
- ↑ Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 260 z 11 listopada 1928.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
- ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 11.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1017, 1078.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 404. [dostęp 2020-09-29].
- Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Kraków 1971 (Piotr Stawecki).
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992 (Andrzej Pilch).