Mikrooposik argentyński
Mikrooposik argentyński[6] (Chacodelphys formosa) – gatunek ssaka z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae). Ssak ten zamieszkuje Argentynę, według IUCN jest bliski zagrożenia wyginięciem.
| Chacodelphys formosa | |||
| (Shamel, 1930)[1] | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Chacodelphys | ||
| Gatunek |
mikrooposik argentyński | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1930 roku amerykański teriolog Henry Harold Shamel, nadając mu nazwę Marmosa muscula[4]. Jako że epitet gatunkowy muscula użyty został już dla przedstawiciela rodzaju Marmosa (Didelphis muscula Cabanis, 1848), Shamel zaproponował nową nazwę Marmosa formosa[1]. Miejsce typowe to Estancia Linda Vista (25°13′S 59°47′W/-25,220000 -59,780000), na wysokości 100 m n.p.m., Riacho Pilago, 10 mi (16 km) na północny zachód od Kilometro 182, Formosa, Argentyna[4][7][8][9][10]. Holotyp to skóra i czaszka młodego dorosłego samca o sygnaturze USNM 236330 z kolekcji Narodowego Muzeum Historii Naturalnej[7]; odłowiony 9 sierpnia 1920 roku przez amerykańskiego ornitologa Alexandra Wetmore’a[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju mikrooposik[6] (Chacodelphys), który zdefiniował w 2004 roku zespół amerykańskich zoologów (Robert S. Voss, Alfred L. Gardner i Sharon A. Jansa) na łamach American Museum novitates[2].
Chacodelphys formosa wcześniej był zaliczany do rodzaju Gracilinanus[8]. Ograniczone dane genetyczne wskazują, że Chacodelphys jest taksonem siostrzanym w stosunku do Cryptonanus[2][11] w monofiletycznym kladzie „thylamyinów”, który obejmuje Gracilinanus, Lestodelphys i Thylamys, ale nie Marmosops[11][12][7].
Etymologia edytuj
- Chacodelphys: prowincja Chaco, Argentyna; gr. δελφυς delphus ‘łono, macica’ (tradycyjny grecki przyrostek dla torbaczy Nowego Świata)[2].
- formosa: prowincja Formosa, Argentyna[1].
- muscula: łac. musculus ‘myszka’, od mus, muris ‘mysz’; przyrostek zdrabniający -ulus[13]; w aluzji do małych rozmiarów i mysiego koloru futra[4].
Zasięg występowania edytuj
Mikrooposik argentyński występuje endemicznie w północnej i północno-wschodniej Argentynie, jest znany tylko z kilku okazów występujących w dwóch rozbieżnych populacjach; jedna w prowincjach Chaco i Formosa, a druga w Misiones[9][14][8].
Morfologia edytuj
Długość ciała 6,8 mm, długość ogona 5,5 mm; masa ciała około 10 g (rozmiary oszacowane na podstawie holotypu)[14][15].
Status zagrożenia edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened „bliski zagrożenia”)[5].
Uwagi edytuj
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Chacodelphys Voss, A.L. Gardner & Jansa, 2004.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d H.H. Shamel. A new name for Marmosa muscula Shamel. „Journal of Mammalogy”. 11 (3), s. 311, 1930. DOI: 10.2307/1374153. (ang.).
- ↑ a b c d R.S. Voss, A.L. Gardner & S.A. Jansa. On the relationships of „Marmosa” formosa Shamel, 1930 (Marsupialia, Didelphidae), a phylogenetic puzzle from the chaco of northern Argentina. „American Museum novitates”. 3442, s. 2, 2004. (ang.).
- ↑ D.A. Flores. Books Review. Atlas of New World marsupials. „Mastozoología Neotropical”. 11 (1), s. 133, 2004. (ang.).
- ↑ a b c d H.H. Shamel. A new murine opossum from Argentina. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 20 (5), s. 83, 1930. (ang.).
- ↑ a b P. Teta, N. de la Sancha, D. Flores, Chacodelphys formosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-2 [dostęp 2017-12-09] (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 2. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d R. Voss. An annotated checklist of Recent opossums (Mammalia: Didelphidae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 455, s. 40–41, 2022. (ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Gracilinanus formosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-07-20].
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 52. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Chacodelphys formosa (Shamel, 1930). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-20]. (ang.).
- ↑ a b J.F. Díaz-Nieto, S.A. Jansa & R.S. Voss. Phylogenetic relationships of Chacodelphys (Marsupialia: Didelphidae: Didelphinae) based on “ancient” DNA sequences. „Journal of Mammalogy”. 97 (2), s. 394–404, 2015. DOI: 10.1093/jmammal/gyv197. (ang.).
- ↑ A.C. Fegies, A.P. Carmignotto, M.F. Perez, M.D. Guilardi & A.C. Lessinger. Molecular phylogeny of Cryptonanus (Didelphidae: Thylamyini): evidence for a recent and complex diversification in South American open biomes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 162, s. 107213, 2021. DOI: 10.1016/j.ympev.2021.107213. (ang.).
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 140, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ a b D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 169. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 38. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).