Wikipedia

Ministerstwo Obrony Narodowej

urząd administracji rządowej w Polsce
(Przekierowano z Minister obrony narodowej)

Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) – urząd administracji rządowej w Polsce podlegający ministrowi właściwemu do spraw obrony narodowej. W XIX wieku funkcjonował jako Ministerstwo Wojny, w okresie II RP zaś nosił nazwę Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Ministerstwo Obrony Narodowej
Logo
Ilustracja
Siedziba Ministerstwa Obrony Narodowej przy al. Niepodległości 218 w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

15 stycznia 1807[1]
2 listopada 1918[2]

Minister

Mariusz Błaszczak

Sekretarz Stanu

Marcin Ociepa
Wojciech Skurkiewicz

Adres
al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Obrony Narodowej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Obrony Narodowej”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Obrony Narodowej”
Ziemia52°13′09,88″N 21°00′21,35″E/52,219411 21,005931
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Minister obrony narodowej
Ilustracja
Flaga Ministra Obrony Narodowej
Stanowisko
Państwo

 Polska

Data utworzenia

5 października 1807

Pierwszy

książę gen. dyw. Józef Poniatowski

Obecny

Mariusz Błaszczak

Obecny od

9 stycznia 2018

Strona internetowa
Cytaty w Wikicytatach
Odznaka okolicznościowa MON

Siedziba ministerstwa mieści się przy al. Niepodległości 218 w Warszawie. MON zajmuje także budynek przy ul. Klonowej 1.

Kierownictwo[3][4]Edytuj

ZadaniaEdytuj

  • kierowanie w czasie pokoju Siłami Zbrojnymi RP, przygotowywanie założeń obronnych państwa, w tym propozycji dotyczących rozwoju i struktury sił zbrojnych
  • realizowanie założeń, decyzji, postanowień i wytycznych Rady Ministrów w zakresie obrony narodowej
  • sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje państwowe, samorządy, podmioty gospodarcze itp.
  • sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony
  • zawieranie umów międzynarodowych, wynikających z decyzji Rady Ministrów, dotyczących udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych misjach pokojowych i akcjach humanitarnych oraz ćwiczeń wojskowych prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi

Struktura organizacyjnaEdytuj

W skład ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny Ministra oraz następujące jednostki organizacyjne (w tym zarządy wchodzące w skład Sztabu Generalnego Wojska Polskiego)[6][7][8][9][10][11]:

  • Centrum Operacyjne Ministra
  • Departament Administracyjny
  • Departament Budżetowy
  • Departament Cyberbezpieczeństwa
  • Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa
  • Departament Infrastruktury
  • Departament Innowacji
  • Departament Kadr
  • Departament Kontroli
  • Departament Ochrony Informacji Niejawnych
  • Departament Polityki Bezpieczeństwa Międzynarodowego
  • Departament Polityki Zbrojeniowej
  • Departament Prawny
  • Departament Spraw Socjalnych
  • Departament Strategii i Planowania Obronnego
  • Departament Szkolnictwa Wojskowego
  • Departament Wojskowej Służby Zdrowia
  • Departament Wojskowych Spraw Zagranicznych
  • Biuro Audytu Wewnętrznego
  • Biuro Dyrektora Generalnego
  • Biuro Ministra
  • Zarząd Organizacji i Uzupełnień – P1
  • Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych – P2
  • Zarząd Planowania Użycia Sił Zbrojnych i Szkolenia – P3/P7
  • Zarząd Logistyki – P4
  • Zarząd Planowania i Programowania Rozwoju Sił Zbrojnych – P5
  • Zarząd Kierowania i Dowodzenia – P6
  • Zarząd Planowania Rzeczowego – P8

Organy podległe ministrowi (z zastrzeżeniem określonych w ustawie o SKW i SWW uprawnień Prezesa Rady Ministrów i Ministra Koordynatora Służb Specjalnych)[12]:

Jednostki organizacyjne podległe ministrowi[13]:

Jednostki organizacyjne nadzorowane przez ministra[13]:

HistoriaEdytuj

 
Pałac Pod Blachą w Warszawie, siedziba ministerstwa w latach 1807–1813

Początek funkcjonowania resortu obrony wiąże się z powołaniem w 1775 Departamentu Wojskowego w ramach Rady Nieustającej. W 1789 powstała Komisja Wojskowa Obojga Narodów, od 1791 podległa Straży Praw. Na przełomie 1793/94 przywrócono Departament, w 1794 utworzono Wydział Potrzeb Wojskowych Rady Najwyższej Narodowej.

Kolejne ministerstwo wojny powstało w Księstwie Warszawskim w ramach pierwszego polskiego rządu[14][15] (początkowo tymczasowego w postaci Komisji Rządzącej). 15 stycznia 1807 członkowie KR wybrali spośród siebie pięciu dyrektorów, w tym dyrektora wojny[16]. Po powołaniu 5 października rzeczywistego już rządu Stanisława Małachowskiego, Dyrekcja Wojny stała się Ministerium Wojny. Od 1807 do 1810 liczba urzędników ministerstwa wzrosła z kilkunastu do ponad stu. Działania Ministerium ustały 4 maja 1813.

W 1814 dla uregulowania spraw wojskowych KW ustanowiono w Paryżu Komitet Wojskowy Organizacyjny. Wraz z powstaniem Królestwa Polskiego w 1815, najwyższym urzędem wojskowym i jedną z pięciu komisji rządowych (ministerstw) stała się nowo powstała Komisja Rządowa Wojny, na której czele zgodnie z zapisem konstytucji stał minister wojny. W zakres kompetencji Komisji wchodziły wszystkie sprawy związane z obronnością kraju: pobór, utrzymanie i żołd wojska, układanie rocznych budżetów, szkolnictwo wojskowe, administracja oraz utrzymanie budynków wojskowych[17][18]. Po upadku powstania listopadowego i wprowadzeniu w 1832 Statutu Organicznego, przestała istnieć odrębność polskiego wojska względem rosyjskiego. Do uporządkowania i zamknięcia spraw wojskowych w KP utworzono wówczas biura wojenne, nazwane później wydziałami po byłej KRW, które funkcjonowały w ramach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. Ich działalność przeciągała się przez ponad 30 lat, ostatecznie zlikwidowano je dopiero po powstaniu styczniowym[17].

30 stycznia 1917 Tymczasowa Rada Stanu (obywatelski organ tworzący za zgodą władz niemieckich i austriackich zalążki instytucji państwowych w nieistniejącej wówczas jako państwo Polsce) utworzyła Komisję Wojskową, która do momentu zorganizowania Ministerstwa Wojny miała zajmować się polskimi sprawami wojskowymi[brak potwierdzenia w źródle][19][potrzebny numer strony]. Komisja 2 listopada 1918 została przekształcona w Ministerstwo Spraw Wojskowych (Dz.U. z 1918 r. nr 14, poz. 30). Od 4 listopada będącym w fazie organizacji resortem mieszczącym się w Pałacu Pod Blachą[20] tymczasowo kierował Jan Wroczyński[19]. Trzy dni później (w nocy z 6 na 7) w Lublinie powstał pierwszy powojenny, w zamierzeniu ogólnokrajowy, polski rząd Ignacego Daszyńskiego (Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej). Stanowisko ministra wojny zajął w nim Edward Śmigły-Rydz[19]. Rząd podał się do dymisji 11 listopada, a sześć dni później ministrem spraw wojskowych w nowej radzie ministrów został Józef Piłsudski (którego w pełnieniu obowiązków zastępował Śmigły-Rydz). Od tej pory M.S.Wojsk. stało się jedynym naczelnym organem administracji państwowej do kierowania i administrowania polskimi siłami zbrojnymi.

W czasie londyńskiej emigracji polskiej władzy podczas II wojny światowej, 30 listopada 1942 zmieniono nazwę Ministerstwa Spraw Wojskowych na Ministerstwo Obrony Narodowej.

W 1944 w ramach Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (tymczasowy organ władzy na obszarze wyzwolonym spod okupacji niemieckiej) kierownikiem Resortu Obrony Narodowej został Michał Żymierski. Ostatniego dnia grudnia powołano Rząd Tymczasowy RP. Ministrem obrony narodowej był w nim Żymierski, który 28 czerwca wszedł w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, wkrótce potem uznanego przez społeczność międzynarodową za pełnoprawny polski rząd. Pomimo tego, ministrów obrony narodowej (od 1979 ministrów spraw wojskowych) powoływano w Londynie aż do 1990, choć nie mieli oni żadnego wpływu na siły zbrojne i obronność Polski.

Lista ministrówEdytuj

Lp. Zdjęcie Imię i nazwisko
(partia polityczna) 		Objęcie
urzędu[a]		 Złożenie
urzędu[b]		 Długość
urzędowania 		Rząd
Minister Wojny
1.  
książę gen. dyw. Józef Poniatowski
(1763–1813)
 5 X 1807 14 XII 1807 2022 dni Rząd Stanisława Małachowskiego
14 XII 1807 1 III 1809 Rząd Ludwika Szymona Gutakowskiego
25 III 1809 12 V 1813 Rząd Stanisława Kostki Potockiego
2.  
gen. dyw. Józef Wielhorski
(1759–1817)
 9 XII 1815 ~15 V 1816 158 dni Rada Administracyjna
3.  
gen. artylerii Maurycy Hauke[21]
(1775–1830)
 ~15 V 1816 29 XI 1830 5311 dni
4.  
gen. piechoty Izydor Krasiński
(1774–1840)
 4 XII 1830 1 II 1831 59 dni Rząd Adama Jerzego Czartoryskiego
5.  
gen. dyw. Franciszek Morawski
(1783–1861)
 1 II 1831 11 IX 1831 222 dni Rząd Adama Jerzego Czartoryskiego
Rząd Jana Krukowieckiego
Rząd Bonawentury Niemojowskiego
6.  
gen. brygady Emilian Węgierski[21]
(1787–1841)
 11 IX 1831 5 X 1831 24 dni Rząd Bonawentury Niemojowskiego
Minister Wojny
7.  
gen. por. Edward Śmigły-Rydz
(KOA)
(1886–1941)
 7 XI 1918 11 XI 1918 4 dni Rząd Ignacego Daszyńskiego
Minister Spraw Wojskowych
8.  
brygadier Józef Piłsudski
(1867–1935)
 17 XI 1918 22 XI 1918 5 dni[22] Rząd Jędrzeja Moraczewskiego
9.  
płk Jan Wroczyński[23]
(1876–1945)
 22 XI 1918 27 II 1919 97 dni Rząd Jędrzeja Moraczewskiego
Rząd Ignacego Jana Paderewskiego
10.  
gen. por. Józef Leśniewski
(1867–1921)
 27 II 1919 9 XII 1919 511 dni Rząd Ignacego Jana Paderewskiego
13 XII 1919 9 VI 1920 Rząd Leopolda Skulskiego
23 VI 1920 24 VII 1920 Pierwszy rząd Władysława Grabskiego
24 VII 1920 9 VIII 1920 Pierwszy rząd Wincentego Witosa
11.  
gen. por. Kazimierz Sosnkowski
(1885–1969)
 9 VIII 1920 13 IX 1921 968 dni[24] Pierwszy rząd Wincentego Witosa
19 IX 1921 5 III 1922 Pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego
10 III 1922[25] 6 VI 1922[25] Drugi rząd Antoniego Ponikowskiego
28 VI 1922 7 VII 1922 Rząd Artura Śliwińskiego
31 VII 1922 14 XII 1922 Rząd Juliana Nowaka
16 XII 1922 26 V 1923 Pierwszy rząd Władysława Sikorskiego
12.  
gen. dyw. Aleksander Osiński[23]
(1870–1956)
 28 V 1923 13 VI 1923 16 dni Drugi rząd Wincentego Witosa
13.  
gen. broni Stanisław Szeptycki
(1867–1950)
 13 VI 1923 14 XII 1923 184 dni
(11.)  
gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski
(1885–1969)
 19 XII 1923 17 II 1924 60 dni[24] Drugi rząd Władysława Grabskiego
14.  
gen. dyw. Władysław Sikorski
(1881–1943)
 17 II 1924 14 XI 1925 636 dni[26]
15.  
gen. dyw. Stefan Majewski[23]
(1867–1944)
 20 XI 1925 27 XI 1925 311 dni Rząd Aleksandra Skrzyńskiego
16.  
gen. broni Lucjan Żeligowski
(1865–1947)
 27 XI 1925 5 V 1926 159 dni
17.  
gen. dyw. Juliusz Tarnawa-Malczewski
(1872–1940)
 10 V 1926 14 V 1926 4 dni Trzeci rząd Wincentego Witosa
(8.)  
Marszałek Polski Józef Piłsudski
(1867–1935)
 15 V 1926 4 VI 1926 1628 dni[22] Pierwszy rząd Kazimierza Bartla
8 VI 1926 24 IX 1926 Drugi rząd Kazimierza Bartla
27 VI 1926 30 IX 1926 Trzeci rząd Kazimierza Bartla
2 X 1926 27 VI 1928 Pierwszy rząd Józefa Piłsudskiego
28 VI 1928 13 IV 1929 Czwarty rząd Kazimierza Bartla
14 IV 1929 7 XII 1929 Rząd Kazimierza Świtalskiego
29 XII 1929 17 III 1930 Piąty rząd Kazimierza Bartla
29 III 1930 23 VIII 1930 Pierwszy rząd Walerego Sławka
25 VIII 1930 4 XII 1930 Drugi rząd Józefa Piłsudskiego
5 XII 1930 16 XII 1930 Drugi rząd Walerego Sławka
18.  
gen. dyw. Daniel Konarzewski[23]
(1871–1935)
 16 XII 1930 29 III 1931 103 dni Drugi rząd Walerego Sławka
(8.)  
Marszałek Polski Józef Piłsudski
(1867–1935)
 29 III 1931 26 V 1931 1501 dni[22] Drugi rząd Walerego Sławka
27 V 1931 9 V 1933 Rząd Aleksandra Prystora
10 V 1933 13 V 1934 Rząd Janusza Jędrzejewicza
15 V 1934 28 III 1935 Rząd Leona Kozłowskiego
28 III 1935 12 V 1935 Trzeci rząd Walerego Sławka
19.  
gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki
(1891–1978)
 12 V 1935[23] 12 X 1935[23] 1601 dni Trzeci rząd Walerego Sławka
13 X 1935 15 V 1936 Rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego
15 V 1936 30 IX 1939 Rząd Felicjana Sławoja Składkowskiego
(14.)  
gen. broni Władysław Sikorski
(1881–1943)
 30 IX 1939 18 VII 1940 1090 dni[26] Drugi rząd Władysława Sikorskiego
20 VII 1940 26 IX 1942 Trzeci rząd Władysława Sikorskiego
minister obrony narodowej od 30 XI 1942
20.  
gen. dyw. Marian Kukiel[27]
(1885–1973)
 26 IX 1942 29 XI 1944 777 dni Trzeci rząd Władysława Sikorskiego
Rząd Stanisława Mikołajczyka
21.  
Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski (PPR)
(1890–1989)
 5 VII 1945[28] 6 XI 1949 1585 dni Rząd Edwarda Osóbki-Morawskiego
Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza
22.  
Marszałek Polski Konstanty Rokossowski (PZPR)
(1896–1968)
 6 XI 1949 13 XI 1956 2564 dni
Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza
23.  
Marszałek Polski Marian Spychalski (PZPR)
(1906–1980)
 13 XI 1956 11 IV 1968 4167 dni
Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza
Trzeci rząd Józefa Cyrankiewicza
Czwarty rząd Józefa Cyrankiewicza
24.  
gen. armii Wojciech Jaruzelski (PZPR)
(1923–2014)
 11 IV 1968 22 XI 1983 5703 dni
Rząd Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza
Rząd Piotra Jaroszewicza
Rząd Piotra Jaroszewicza i Edwarda Babiucha
Rząd Edwarda Babiucha, Józefa Pińkowskiego i Wojciecha Jaruzelskiego
25.  
gen. armii Florian Siwicki (PZPR)
(1925–2013)
 22 XI 1983 6 VII 1990 2418 dni
Rząd Zbigniewa Messnera
Rząd Mieczysława Rakowskiego
Rząd Tadeusza Mazowieckiego
26.
wiceadm. Piotr Kołodziejczyk
(1939–2019)
 6 VII 1990 23 XII 1991 535 dni[29] Rząd Tadeusza Mazowieckiego
Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego
27.  
Jan Parys
(ur. 1950)
 23 XII 1991 23 V 1992 152 dni Rząd Jana Olszewskiego
28.  
Janusz Onyszkiewicz (UD)
(ur. 1937)
 11 VII 1992 26 X 1993 472 dni[30] Rząd Hanny Suchockiej
(26.)
wiceadm. Piotr Kołodziejczyk
(1939–2019)
 26 X 1993 10 XI 1994 380 dni[29] Rząd Waldemara Pawlaka
29.  
Zbigniew Okoński
(ur. 1949)
 7 III 1995 22 XII 1995 290 dni Rząd Józefa Oleksego
30.  
Stanisław Dobrzański (PSL)
(ur. 1949)
 5 I 1996 31 X 1997 665 dni
Rząd Włodzimierza Cimoszewicza
(28.)  
Janusz Onyszkiewicz (UW)
(ur. 1937)
 31 X 1997 16 VI 2000 959 dni[30] Rząd Jerzego Buzka
31.  
Bronisław Komorowski (SKL)
(ur. 1952)
 16 VI 2000 19 X 2001 490 dni
32.  
Jerzy Szmajdziński (SLD)
(1952–2010)
 19 X 2001 31 X 2005 1473 dni Rząd Leszka Millera
Pierwszy rząd Marka Belki
Drugi rząd Marka Belki
33.  
Radosław Sikorski
(ur. 1963)
 31 X 2005 7 II 2007 464 dni Rząd Kazimierza Marcinkiewicza
Rząd Jarosława Kaczyńskiego
34.  
Aleksander Szczygło (PiS)
(1963–2010)
 7 II 2007 7 IX 2007 279 dni
10 IX 2007 16 XI 2007
35.  
Bogdan Klich (PO)
(ur. 1960)
 16 XI 2007 2 VIII 2011 1355 dni Pierwszy rząd Donalda Tuska
36.  
Tomasz Siemoniak (PO)
(ur. 1967)
 2 VIII 2011 16 XI 2015 1567 dni
Drugi rząd Donalda Tuska
Rząd Ewy Kopacz
37.  
Antoni Macierewicz (PiS)
(ur. 1948)
 16 XI 2015 9 I 2018 785 dni Rząd Beaty Szydło
Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego
38.  
Mariusz Błaszczak (PiS)
(ur. 1969)
 9 I 2018 1966 dni
Drugi rząd Mateusza Morawieckiego

Zobacz teżEdytuj

UwagiEdytuj

  1. ↑ Objęcie urzędu – pierwszy dzień urzędowania – zaprzysiężenie.
  2. ↑ Złożenie urzędu – ostatni dzień urzędowania.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Jako Dyrekcja Wojny, po 5 października 1807 do 4 maja 1813 Ministerium Wojny, od 1815 do 1832 jako Komisja Rządowa Wojny.
  2. ↑ Jako Ministerstwo Spraw Wojskowych, od 30 listopada 1942 Ministerstwo Obrony Narodowej.
  3. ↑ Ministerstwo / Kierownictwo – Ministerstwo Obrony Narodowej – www.mon.gov.pl. mon.gov.pl. [dostęp 2018-01-24].
  4. ↑ Nowi wiceministrowie obrony narodowej [Aktualności / Najnowsze] – www.mon.gov.pl. mon.gov.pl. [dostęp 2018-01-24].
  5. ↑ Wojciech Skurkiewicz nowym sekretarzem stanu. 2018-02-05. [dostęp 2018-02-05].
  6. ↑ M.P. z 2015 r. poz. 32.
  7. ↑ M.P. z 2016 r. poz. 481.
  8. ↑ M.P. z 2018 r. poz. 226.
  9. ↑ M.P. z 2020 r. poz. 818.
  10. ↑ M.P. z 2021 r. poz. 711.
  11. ↑ M.P. z 2021 r. poz. 955.
  12. ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 81.
  13. ↑ a b M.P. z 2023 r. poz. 4.
  14. ↑ Multimedialny Instytut Historyczny: KSIĘSTWO WARSZAWSKIE 1807 – 1814. [dostęp 2017-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)].
  15. ↑ Dorota Lewandowska: Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego. [dostęp 2017-07-09].
  16. ↑ Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. s. 7.
  17. ↑ a b Alicja Nowak: Komisja Rządowa Wojny z lat [1811-1814 1815-1832 [1833-1866]]. [dostęp 2017-07-09].
  18. ↑ Marian Kukiel, Zarys historji wojskowości w Polsce, Kraków 1929 [dostęp 2017-07-09].
  19. ↑ a b c VII. Narodziny Wojska Polskiego (październik-grudzień 1918), [w:] Wydawnictwa - Odrodzenie Wojska Polskiego 1918-1921 w materiałach Centralnego Archiwum Wojskowego, Andrzej Czesław Żak (red. nauk.), Centralne Archiwum Wojskowe, 15 sierpnia 2008, s. 139, 151, 192 [dostęp 2023-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-25].
  20. ↑ Regina Czarnecka: ORGANIZACJA MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH (MSWOJSK.) W LATACH 1918–1921. [dostęp 2017-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-06)].
  21. ↑ a b Jako Kierownik Komisji Rządowej Wojny.
  22. ↑ a b c Józef Piłsudski urzędował łącznie jako minister w piętnastu gabinetach 3134 dni.
  23. ↑ a b c d e f Jako Kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych.
  24. ↑ a b Kazimierz Sosnkowski urzędował łącznie jako minister w siedmiu gabinetach 1028 dni.
  25. ↑ a b Jako Kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych, od 13 maja 1922 Minister Spraw Wojskowych.
  26. ↑ a b Władysław Sikorski urzędował łącznie jako minister w trzech gabinetach 1726 dni.
  27. ↑ Od 29 listopada 1944 jako kierownik Ministerstwa Obrony Narodowej.
  28. ↑ 5 lipca 1945 rząd warszawski zyskał uznanie międzynarodowe.
  29. ↑ a b Wiceadm. Piotr Kołodziejczyk urzędował łącznie jako minister w trzech gabinetach 915 dni.
  30. ↑ a b Janusz Onyszkiewicz urzędował łącznie jako minister w dwóch gabinetach 1431 dni.

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministerstwo_Obrony_Narodowej&oldid=70355492”