Wikipedia

Mionów

wieś w województwie opolskim

Mionów (dodatkowa nazwa w j. niem. Polnisch Müllmen) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4][5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

Mionów
wieś
Ilustracja
Kaplica
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

205[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493830

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Mionów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mionów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Mionów”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Mionów”
Ziemia50°22′52″N 17°47′25″E/50,381111 17,790278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 205 osób[2].

Częścią wsi są Hojnowice[4][5].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Głogówek z gminą Biała. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].

Środowisko naturalne edytuj

W Mionowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dzierżysławic wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Mionów[4][9]
SIMC Nazwa Rodzaj
0493847 Hojnowice część wsi

Nazwa edytuj

Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy na uczucie miłości[10]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości wymienia nazwę Milowan podając jej znaczenie „Lieblingsort”, czyli po polsku „Miejscowość miłości”[10].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Miunow oraz nazwą niemiecką Polnisch Müllmen[11]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Polnisch Müllmen, a także wymienia polską nazwę Milowan oraz inne historyczne nazwy we fragmencie: „Polnisch Müllmen (1405 Polonischim Melwayn, 1416 Mylowano polonical, polnisch Milowan und Mielanow)”[12].

Niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Müllmen[13], z której w 1914 roku usunięto pierwszą część Polnisch pozostawiając Müllmen[10] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.

Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Müllmen została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwą Niederrode. 9 września 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Mionów[14]. W wyniku procesów lingwistycznych oraz zmian obie obecne nazwy nie wiążą się już z pierwszym znaczeniem.

Historia edytuj

 
Pieczęć Mionowa (1725)

We wsi znajdują się neolityczne i średniowieczne stanowiska archeologiczne. Podczas badań archeologicznych znaleziono ślady produkcji hutniczej (odkryto piece dymarkowe z III–IV w p.n.e). W obrębie słupowej budowli w osadzie z III w. n.e. wydobyto monetę cesarza rzymskiego Antonina Piusa[15].

Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1217. Wówczas książę Kazimierz I opolski podarował swojemu kanclerzowi Sebastianowi wsie Mionów i Wierzch. Sebastian następnie oddał Wierzch bratu, natomiast zachował Mionów. W latach 1381–1600 właścicielami wsi była rodzina Stral (Strzela)[15]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[16]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[17].

 
Pieczęć Mionowa (1897)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu młyńskie koło, po obu stronach ostrza kos w słup, a w otoku napis: POLL: MULLMEN: GEM: SIG: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Mionów / Powiat Prudnicki)[18]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 395 mieszkańców Mionowa 3 posługiwało się językiem niemieckim, 391 językiem polskim, a 1 był dwujęzyczny[19].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Mionów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[20]. Do głosowania uprawnione były w Mionowie 284 osoby, z czego 222, ok. 78,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 220, ok. 77,4% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 275 głosów (ok. 96,8% uprawnionych), w tym 274 (99,6%) ważne; za Niemcami głosowało 150 osób (54,7%), a za Polską 124 osoby (45,3%)[21]. W 1926 w Mionowie została założona jednostka ochotniczej straży pożarnej[22]. W 1931 w domu Jana Dziadka w Mionowie zorganizowano prywatną szkołę polską. Z czasem została ona przeniesiona do Wierzchu[23].

Podczas II wojny światowej amerykańskie lotnictwo bombardowało okolice wsi, jednak sama wieś nie ucierpiała wskutek nalotów. Armia Czerwona wkroczyła do Mionowa w drodze na Prudnik w marcu 1945 podczas operacji górnośląskiej[22].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[24]. Mieszkańcom Mionowa, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W latach 1945–1950 Mionów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia[25], w latach 1954–1959 do gromady Błażejowice, a w latach 1959–1972 do gromady Mochów.

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[26], kotlarz[27], ślusarz[28]. Od 1972 do 1997 we wsi funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna[29]. W latach 1980–1983 wzniesiono nową remizę ochotniczej straży pożarnej[22]. W 1999 Mionów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[30].

Mieszkańcy edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki[31].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

 
Dom nr 22

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[36]:

  • dom nr 22, z XIX w.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mionowie chronione są ponadto[37]:

  • układ ruralistyczny wsi
  • kaplica pośrodku wsi
  • kapliczka dzwonnica przy drodze na Wierzch, przy posesji nr 52
  • dom mieszkalny w zagrodzie nr 20
  • dom mieszkalny (wycużny) w zagrodzie nr 22

Transport edytuj

Mionów posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Hojnowice”, „Mionów”, „Wieś”[38].

Transport autobusowy w Mionowie obsługiwany był przez PKS Prudnik[39]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[40]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[41], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[42]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[43]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Mionowie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[44]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[45].

Kultura edytuj

W Mionowie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[46].

Religia edytuj

Katolicy z Mionowa należą do parafii św. Wawrzyńca w Wierzchu (dekanat Głogówek). We wsi znajduje się kaplica św. Jadwigi[47].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mionowie[48].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Mionów prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[49].

Bezpieczeństwo edytuj

 
Remiza ochotniczej straży pożarnej

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mionowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[50].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[51].

Ludzie związani z Mionowem edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80951
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 786 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
  6. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-27].
  7. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  8. ↑ Klimat: Mionów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-27].
  9. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  10. ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 82, OCLC 456751858 (niem.).
  11. ↑ Knie 1830 ↓, s. 476,488.
  12. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1084.
  13. ↑ Max Broesike 1905 ↓, s. 840.
  14. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
  15. ↑ a b Mionów [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2022-10-23].
  16. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  17. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  18. ↑ 977 Polnisch Müllmen (Mionów) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  19. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  20. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
  21. ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2022-10-23]. (niem.).
  22. ↑ a b c Ryszard Nowak, Ponad pół wieku w straży, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 21 (1013), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 maja 2010, s. 13, ISSN 1231-904X.
  23. ↑ Bronisław Pawlik, IV. Polskość powiatu w obliczu hitleryzmu i II wojny światowej, „Głos Włókniarza”, 4 (135), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, kwiecień 1971, s. 3.
  24. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  25. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  26. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  27. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
  28. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 435.
  29. ↑ Plan Odnowy Miejscowości Mionów – Gmina Głogówek – Powiat Prudnicki – Województwo Opolskie [online], bip.glogowek.pl [dostęp 2022-10-23].
  30. ↑ Mionów, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2022-10-23] (pol.).
  31. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  32. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-27].
  33. ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-27].
  34. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 220.
  35. ↑ a b c d Wieś Mionów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  36. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 107. [dostęp 2013-01-09].
  37. ↑ Studium 2016 ↓, s. 64.
  38. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Mionów, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  39. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  40. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  41. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  42. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  43. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  44. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  45. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  46. ↑ DFK Mionów / Polnisch Müllmen.
  47. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  48. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  49. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  50. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  51. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mionów&oldid=73453195”