Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974

Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974
Fußball-Weltmeisterschaft FRG 1974
1970	1978
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator	UEFA
	Szczegóły turnieju
Gospodarz	RFN
Otwarcie	13 czerwca 1974, Berlin Zachodni
Zamknięcie (finał)	7 lipca 1974, Monachium
Liczba drużyn	16 (z 5 konfederacji)
Liczba aren	9 (w 9 miastach)
I miejsce	RFN
II miejsce	Holandia
III miejsce	Polska
	Statystyki turnieju
Liczba meczów	38
Liczba bramek	97 (2,55 na mecz)
Oglądalność	1 774 022 (46 685 na mecz)
Król strzelców	Grzegorz Lato (7 goli)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

X Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej odbyły się w dniach 13 czerwca – 7 lipca 1974 roku, w Niemczech Zachodnich i Berlinie Zachodnim. Pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Niemiec Zachodnich, drugie reprezentacja Holandii, trzecie reprezentacja Polski, a na czwartym miejscu uplasowali się obrońcy trofeum z Meksyku z roku 1970, piłkarze reprezentacji Brazylii. Maskotkami turnieju w 1974 roku po raz pierwszy stały się dwie postaci chłopców o imionach Tip i Tap, ubrani byli w stroje piłkarskie reprezentacji Niemiec Zachodnich. Jeden miał na koszulce napis „WM” (od niemieckiego słowa Weltmeisterschaft, czyli mistrzostwa świata) a drugi numer 74, czyli rok rozgrywania mistrzostw.

Gra w turnieju po raz pierwszy toczyła się o Puchar Świata FIFA, gdyż Puchar Julesa Rimeta otrzymała reprezentacja Brazylii za trzykrotne wygranie Mistrzostw Świata. W turnieju zadebiutowały reprezentacje Australii, Haiti, Niemiec Wschodnich i Zairu.

Królem strzelców z 7 golami na koncie został Grzegorz Lato. Na drugim miejscu, z 5 golami uplasowali się Andrzej Szarmach oraz Holender Johan Neeskens.

16 drużyn z 96, które zakwalifikowały się do turnieju finałowego, zostały podzielone na cztery grupy. Awans z każdej grupy wywalczały dwie najlepsze drużyny. W drugiej rundzie osiem drużyn zostało rozdzielonych na dwie grupy. Zwycięzcy grup z rundy drugiej grali w finale, natomiast drużyny z drugich miejsc grały mecz o trzecie miejsce.

Były to pierwsze mistrzostwa, na których rozdano cztery komplety medali: złote, srebrne pozłacane, srebrne i brązowe. Taki system medali obowiązywał do mundialu rozegranego w 1994 roku na terenie Stanów Zjednoczonych^[1].

Składy drużyn

Osobny artykuł: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974 (składy).

Stadiony

Kwalifikacje

Osobny artykuł: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1974 (eliminacje).

Kwalifikacje Polski do turnieju finałowego w RFN, a szczególnie mecze z Anglią, przeszły do historii polskiej piłki. W Chorzowie drużyna trenowana przez Kazimierza Górskiego pokonała Anglię 2:0. W rewanżu 17 października 1973 roku Polacy zremisowali 1:1. Gola dla Polski zdobył Jan Domarski. Anglicy strzelili tylko jedną bramkę, gdyż dobrze dysponowana była obrona oraz skutecznie bronił Jan Tomaszewski. Po tym meczu gazety pisały: „Tomaszewski zatrzymał Anglię”.

Runda eliminacyjna

Grupa A

Na Mistrzostwach Świata w piłce nożnej w latach 1930–1990 za zwycięstwo przyznawano 2 punkty, za remis 1 punkt, za porażkę punktów nie przyznawano

Zespół	M	W	R	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
NRD	3	2	1	0	4	1	+3	5
RFN	3	2	0	1	4	1	+3	4
Chile	3	0	2	1	1	2	-1	2
Australia	3	0	1	2	0	5	-5	1

14 czerwca 1974 16:00 CEST	RFN Breitner 18'	1−0 (1−0) raport	Chile	Stadion Olimpijski, Berlin Zachodni Widzów: 83 168 Sędzia: Dogan Babacan (Turcja)

14 czerwca 1974 19:30 CEST	NRD Curran 58' (Sam) Streich 72'	2−0 (0−0) raport	Australia	Volksparkstadion, Hamburg Widzów: 10 000 Sędzia: Youssou N’Diaye (Senegal)

18 czerwca 1974 16:00 CEST	Australia	0−3 (0−2) raport	RFN Overath 12' Cullmann 34' Müller 53'	Volksparkstadion, Hamburg Widzów: 35 000 Sędzia: Mahmoud Mustafa Kamel (Egipt)

18 czerwca 1974 19:30 CEST	Chile Ahumada 69'	1−1 (0−0) raport	NRD Hoffmann 55'	Stadion Olimpijski, Berlin Zachodni Widzów: 20 000 Sędzia: Aurelio Angonese (Włochy)

22 czerwca 1974 16:00 CEST	Australia	0−0 (0−0) raport	Chile	Stadion Olimpijski, Berlin Zachodni Widzów: 14 681 Sędzia: Jafar Namdar (Iran)

22 czerwca 1974 19:30 CEST	NRD Sparwasser 77'	1−0 (0−0) raport	RFN	Volksparkstadion, Hamburg Widzów: 60 350 Sędzia: Ramon Barreto (Urugwaj)

Osobny artykuł: Mecz piłkarski NRD – RFN (1974).

Grupa B

Zespół	M	W	R	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
Jugosławia	3	1	2	0	10	1	+9	4
Brazylia	3	1	2	0	3	0	+3	4
Szkocja	3	1	2	0	3	1	+2	4
Zair	3	0	0	3	0	14	-14	0

13 czerwca 1974 17:00 CEST	Brazylia	0−0 raport	Jugosławia	Waldstadion, Frankfurt nad Menem Widzów: 62 000 Sędzia: Rudolf Scheurer (Szwajcaria)

14 czerwca 1974 19:30 CEST	Zair	0−2 (0−2) raport	Szkocja Lorimer 26' Jordan 34'	Westfalenstadion, Dortmund Widzów: 25 000 Sędzia: Gerhard Schulenburg (RFN)

18 czerwca 1974 19:30 CEST	Jugosławia Bajević 8' 30' 81' Džajić 14' Šurjak 18' Katalinski 22' Bogićević 35' Oblak 61' Petković 65'	9−0 (6−0) raport	Zair	Parkstadion, Gelsenkirchen Widzów: 20 000 Sędzia: Omar Delgado Gómez (Kolumbia)

18 czerwca 1974 19:30 CEST	Szkocja	0−0 raport	Brazylia	Waldstadion, Frankfurt Widzów: 50 000 Sędzia: Arie van Gemert (Holandia)

22 czerwca 1974 16:00 CEST	Szkocja Jordan 88'	1−1 (0−0) raport	Jugosławia Karasi 81'	Waldstadion, Frankfurt Widzów: 60 000 Sędzia: González Archundía (Meksyk)

22 czerwca 1974 16:00 CEST	Zair	0−3 (0−1) raport	Brazylia Jairzinho 12' Rivelino 66' Valdomiro 79'	Parkstadion, Gelsenkirchen Widzów: 35 000 Sędzia: Nicolae Rainea (Rumunia)

Grupa C

Zespół	M	W	R	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
Holandia	3	2	1	0	6	1	+5	5
Szwecja	3	1	2	0	3	0	+3	4
Bułgaria	3	0	2	1	2	5	-3	2
Urugwaj	3	0	1	2	1	6	-5	1

15 czerwca 1974 16:00 CEST	Urugwaj	0−2 (0−1) raport	Holandia Rep 16' 86'	Niedersachsenstadion, Hanower Widzów: 53 700 Sędzia: Károly Palotai (Węgry)

15 czerwca 1974 16:00 CEST	Szwecja	0−0 (0−0) raport	Bułgaria	Rheinstadion, Düsseldorf Widzów: 22 500 Sędzia: Edison Perez Nunez (Peru)

19 czerwca 1974 19:30 CEST	Urugwaj Pavoni 87'	1−1 (0−0) raport	Bułgaria Bonew 75'	Niedersachsenstadion, Hanower Widzów: 12 000 Sędzia: Jack Taylor (Anglia)

19 czerwca 1974 19:30 CEST	Holandia	0−0 (0−0) raport	Szwecja	Westfalenstadion, Dortmund Widzów: 53 700 Sędzia: Werner Winsemann (Kanada)

23 czerwca 1974 16:00 CEST	Holandia Neeskens 5' (k.) 44' (k.) Rep 71' de Jong 88'	4−1 (2−0) raport	Bułgaria Krol 78' (sam)	Westfalenstadion, Dortmund Widzów: 52 100 Sędzia: Tony Boskovic (Australia)

23 czerwca 1974 16:00 CEST	Szwecja Edström 46' 77' Sandberg 74'	3−0 (0−0) raport	Urugwaj	Rheinstadion, Düsseldorf Widzów: 27 100 Sędzia: Erich Linemayr (Austria)

Grupa D

Grzegorz Lato podczas wygranego 3:2 meczu z Argentyną

Zespół	M	W	R	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
Polska	3	3	0	0	12	3	+9	6
Argentyna	3	1	1	1	7	5	+2	3
Włochy	3	1	1	1	5	4	+1	3
Haiti	3	0	0	3	2	14	-12	0

15 czerwca 1974 16:00 CEST	Włochy Rivera 52' Benetti 64' Anastasi 78'	3−1 (0−0) raport	Haiti Sanon 46'	Stadion Olimpijski, Monachium Widzów: 51 100 Sędzia: Vicente Llobregat (Wenezuela)

15 czerwca 1974 18:00 CEST	Polska Lato 7' 62' Szarmach 8'	3−2 (2−0) raport	Argentyna Heredia 60' Babington 66'	Neckarstadion, Stuttgart Widzów: 31 500 Sędzia: Clive Thomas (Walia)

19 czerwca 1974 19:30 CEST	Argentyna Houseman 20'	1−1 (1−1) raport	Włochy Perfumo 35' (sam.)	Neckarstadion, Stuttgart Widzów: 68 900 Sędzia: Rudi Glöckner (NRD)

19 czerwca 1974 19:30 CEST	Haiti	0−7 (0−5) raport	Polska Lato 17' 87' Deyna 18' Szarmach 30' 34' 50' Gorgoń 31'	Stadion Olimpijski, Monachium Widzów: 23 400 Sędzia: Govindasamay Suppiah (Singapur)

23 czerwca 1974 16:00 CEST	Argentyna Yazalde 15' 68' Houseman 18' Ayala 55'	4−1 (2−0) raport	Haiti Sanon 63'	Stadion Olimpijski, Monachium Widzów: 24 000 Sędzia: Pablo Sanchez Ibanez (Hiszpania)

23 czerwca 1974 16:00 CEST	Polska Szarmach 38' Deyna 44'	2−1 (2−0) raport	Włochy Capello 85'	Neckarstadion, Stuttgart Widzów: 68 900 Sędzia: Hans-Joachim Weyland (RFN)

Druga runda

Grupa 1

Zespół	M	W	R	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
Holandia	3	3	0	0	8	0	+8	6
Brazylia	3	2	0	1	3	3	0	4
NRD	3	0	1	2	1	4	-3	1
Argentyna	3	0	1	2	2	7	-5	1

26 czerwca 1974 19:30 CEST	Holandia Cruijff 11' 90' Krol 25' Rep 73'	4−0 (2−0) raport	Argentyna	Parkstadion, Gelsenkirchen Widzów: 55 348 Sędzia: Bob Davidson (Szkocja)

26 czerwca 1974 19:30 CEST	Brazylia Rivelino 60'	1−0 (0−0) raport	NRD	Niedersachsenstadion, Hanower Widzów: 58 463 Sędzia: Clive Thomas (Walia)

30 czerwca 1974 16:00 CEST	NRD	0−2 (0−1) raport	Holandia Neeskens 7' Rensenbrink 59'	Parkstadion, Gelsenkirchen Widzów: 67 148 Sędzia: Rudolf Scheurer (Szwajcaria)

30 czerwca 1974 16:00 CEST	Argentyna Brindisi 35'	1−2 (1−1) raport	Brazylia Rivelino 32' Jairzinho 49'	Niedersachsenstadion, Hanower Widzów: 38 000 Sędzia: Vital Loraux (Belgia)

3 lipca 1974 19:30 CEST	Argentyna Houseman 20'	1−1 (1−1) raport	NRD Streich 14'	Parkstadion, Gelsenkirchen Widzów: 53 054 Sędzia: Jack Taylor (Anglia)

3 lipca 1974 19:30 CEST	Holandia Neeskens 50' Cruijff 65'	2−0 (0−0) raport	Brazylia	Westfalenstadion, Dortmund Widzów: 52 500 Sędzia: Kurt Tschenscher (RFN)

Holandia wygrywając grupę awansowała do finału, Brazylijczykom – obrońcom tytułu został tylko mecz o 3. miejsce.

Grupa 2

Zespół	M	W	P	Br+	Br−	+/−	Pkt
RFN	3	3	0	7	2	+5	6
Polska	3	2	1	3	2	+1	4
Szwecja	3	1	2	4	6	-2	2
Jugosławia	3	0	3	2	6	-4	0

26 czerwca 1974 16:00 CEST	Jugosławia	0−2 (0−1) raport	RFN Breitner 39' Müller 82'	Rheinstadion, Düsseldorf Widzów: 66 085 Sędzia: Armando Marques (Brazylia)

26 czerwca 1974 19:30 CEST	Szwecja	0−1 (0−1) raport	Polska Lato 43'	Neckarstadion, Stuttgart Widzów: 43 755 Sędzia: Ramon Barreto (Urugwaj)

30 czerwca 1974 19:30 CEST	Polska Deyna 24' (k.) Lato 62'	2−1 (1−1) raport	Jugosławia Karasi 43'	Waldstadion, Frankfurt Widzów: 55 000 Sędzia: Rudi Glöckner (NRD)

30 czerwca 1974 19:30 CEST	RFN Overath 51' Bonhof 52' Grabowski 76' Hoeness 89' (k.)	4−2 (0−1) raport	Szwecja Edström 24' Sandberg 53'	Rheinstadion, Düsseldorf Widzów: 66 500 Sędzia: Nicolae Rainea (Rumunia)

3 lipca 1974 16:30 CEST	Polska	0−1 (0−0) raport	RFN Müller 76'	Waldstadion, Frankfurt Widzów: 59 000 Sędzia: Erich Linemayr (Austria)

3 lipca 1974 19:30 CEST	Szwecja Edström 29' Torstensson 85'	2−1 (1−1) raport	Jugosławia Šurjak 27'	Rheinstadion, Düsseldorf Widzów: 40 000 Sędzia: Luis Pestarino (Argentyna)

„Mecz na wodzie”

Mecz pomiędzy reprezentacją Polski a reprezentacją Niemiec Zachodnich rozgrywany był w trudnych warunkach. Przed meczem nad stadionem we Frankfurcie nad Menem przeszła ulewa. Boiska, mimo starań organizatorów, nie udało się całkowicie osuszyć, a sędziowie zezwolili na rozegranie meczu w takich warunkach. Mecz ten przeszedł do historii piłki nożnej jako Mecz na wodzie. W 53. minucie meczu Jan Tomaszewski obronił strzał oddany przez rywala z rzutu karnego. Jedynego gola w tym meczu strzelił Gerd Müller w 76. minucie.

Reprezentacja Niemiec Zachodnich dzięki zwycięstwu odniesionemu nad reprezentacją Polski wygrała grupę i awansowała do finału. Reprezentacja Polski wystąpiła w meczu o 3. miejsce.

Mecz o 3. miejsce

W meczu o 3. miejsce reprezentacja Polski zmierzyła się z reprezentacją Brazylii. „Biało-Czerwoni” prowadzeni przez Kazimierza Górskiego pokonali reprezentację Brazylii 1−0 (0−0), a jedynego gola w tym meczu zdobył Grzegorz Lato w 76. minucie. Piłkarz reprezentacji Polski został królem strzelców z 7 golami na koncie.

6 lipca 1974 16:00 CEST	Brazylia	0−1 (0−0) raport	Polska Lato 76'	Stadion Olimpijski, Monachium Widzów: 74 134 Sędzia: Aurelio Angonese (Włochy)

Reprezentacja Polski Jan Tomaszewski – Antoni Szymanowski, Jerzy Gorgoń, Władysław Żmuda, Adam Musiał, Zygmunt Maszczyk, Kazimierz Deyna (K), Henryk Kasperczak (Lesław Ćmikiewicz), Grzegorz Lato, Andrzej Szarmach (Zdzisław Kapka), Robert Gadocha

Reprezentacja Brazylii Émerson Leão – Zé Maria, Alfredo, Marinho Peres (K), Marinho Chagas, Paulo César Carpegiani, Rivelino, Ademir da Guia (Mirandinha), Valdomiro Vaz Franco, Jairzinho, Dirceu

Finał

Turniej wygrali piłkarze gospodarzy pokonując w finale 2−1 reprezentację Holandii. Dla reprezentacji Holandii gola strzelił Johan Neeskens z rzutu karnego w 2. minucie. Gole dla reprezentacji Niemiec Zachodnich zdobyli Paul Breitner (25. minuta, rzut karny) oraz Gerd Müller (43. minuta).
Po meczu Johan Cruijff został ukarany czerwoną kartką za dyskusje z arbitrem.

7 lipca 1974 16:00 CEST	Holandia Neeskens 2' (k.)	1−2 (1−2) raport	RFN Breitner 25' (k.) Müller 43'	Stadion Olimpijski, Monachium Widzów: 75 200 Sędzia: Jack Taylor (Anglia)