Mistrzostwa Chorwacji w piłce nożnej mężczyzn
Mistrzostwa Chorwacji w piłce nożnej (chorw. Prvenstvo Hrvatske u nogometu) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Chorwacji.
Historia edytuj
Mistrzostwa Chorwacji w piłce nożnej rozgrywane są od 1992 roku (Wcześniej od 1912 były rozgrywane jako nieoficjalne lub w składzie połączonej Jugosławii). Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Prva HNL, Druga HNL, Treća HNL oraz niższych klasach.
W 1903 w Zagrzebiu powstał pierwszy chorwacki klub piłkarski HAŠK Zagrzeb, potem następne. Po założeniu chorwackiego związku piłkarskiego - HNS w 1912 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych mistrzostw kraju. W sezonie 1912/13 wystartowały pierwsze nieoficjalne mistrzostwa piłkarskie w Trójjedynym Królestwie Chorwacji, Slawonii i Dalmacji, wchodzącego w skład Austro-Węgier. Uczestniczyły w nim 6 zespołów z Zagrzebia i zostały niedokończone (rozegrano 7 kolejek z 10). Następny sezon 1913/14 rozpoczęło 8 drużyn, ale rozpoczęcie I wojny światowej przeszkodziło dalszym rozgrywkom.
1 grudnia 1918 po zakończeniu I wojny światowej i po rozpadzie Austro-Węgier zamieszkane przez Słowian południowych komitaty Królestwa Chorwacji wraz z ziemiami Styrii i Krainy postanowiły zjednoczyć się z Serbią w Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, późniejszą Jugosławię. Po założeniu jugosłowiańskiej federacji piłkarskiej – NSJ (chorw. Nogometni Savez Jugoslavije) w kwietniu 1919 roku w Zagrzebiu, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych ligowych Mistrzostw Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w sezonie 1923. Do 1927 roku rozgrywki odbywały się systemem pucharowym. W sezonie 1928 organizowane pierwsze ligowe rozgrywki. W rozgrywkach brało udział 6 zespołów, grając systemem kołowym. W sezonie 1931/32 i 1935/36 rozgrywano systemem pucharowym. Zwycięzca turnieju otrzymywał tytuł mistrza Jugosławii.
3 października 1929 zmieniono nazwę państwa na „Królestwo Jugosławii”, również Związek Piłkarski w maju 1930 został przeniesiony do Belgradu i przyjął serbską nazwę FSJ (Fudbalski savez Jugoslavije). Protestując na przemieszczenie siedziby chorwaccy piłkarze i trenerzy bojkotowali do 1945 reprezentację narodową Jugosławii. W 1939 po utworzeniu autonomicznej Banowiny Chorwacji prowadzone osobno rozgrywki mistrzostw Banowiny Chorwacji w sezonach 1939/1940 i 1940/1941 oraz mistrzostw Serbii w sezonie 1940/1941.
W czasie II wojny światowej w roku 1941 faszystowskie ugrupowanie ustaszy na czele z Ante Paveliciem przejęło władzę, ogłosiło niepodległość i powstało Niepodległe Państwo Chorwackie (NDH). Terytorium Chorwacji sprzymierzonej wówczas z Niemcami obejmowało Chorwację właściwą (choć nie całą, część terytorium przyłączono do Włoch) oraz tereny dzisiejszej Bośni i Hercegowiny. W latach 1941-1944 prowadzone mistrzostwa NDH.
W 1945 po utworzeniu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii Chorwacja została włączona do jej składu i kontynuowano rozgrywki o mistrzostwo Jugosławii w najwyższej lidze, zwanej Prva savezna liga. Od 12 do 19 sierpnia 1945 roku odbyło się pierwsze mistrzostwa Federalne države Hrvatske (następnie zwanej NR Hrvatske, a potem SR Hrvatske), w którym uczestniczyły reprezentacje miast i okręgów. W 1946 roku rozgrywano kwalifikacje w Chorwacji oraz innych republikach dla uczestnictwa w przyszłych mistrzostwach Jugosławii. W tym turnieju, zwanym Hrvatska liga, brało udział 8 klubów.
Po upadku SFR Jugosławii w 1991 roku proklamowano niepodległość Chorwacji; rozpoczęła się wojna z Jugosławią (de facto z Serbią, wspomaganą przez oddziały czarnogórskie).
W 1992 zainaugurowano rozgrywki zawodowej I ligi chorwackiej[1].
Mistrzowie i pozostali medaliści edytuj
- Nieoficjalne
| 1912–1918 | Mistrzostwa Austro-Węgier |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1923–1941 | Mistrzostwa Jugosławii (do 1929 Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców) |
W latach 1919-1940 chorwackie zespoły występowały w okręgach Zagrzeb, Split (od 1920) oraz Osijek (od 1924), z których kwalifikowali się do rozgrywek pucharowych (1923–1926, 1931/32, 1935/36) oraz ligowych (1927–1931, 1932–1935, 1936–1940) na najwyższym szczeblu mistrzostw Jugosławii. Od sezonu 1932/33 najlepsze kluby okręgu Zagrzeb nie brali udziału w mistrzostwach okręgu ze względu na ich wyniki w Mistrzostwach Jugosławii, dlatego rozgrywki w okręgu były drugiego poziomu, z wyjątkiem sezonu 1935/36 (wówczas były I poziomu).
Mistrzostwo okręgu Zagrzeb rozgrywano w Zagrzebiu oraz w innych żupaniach, które wchodziły do składu okręgu piłkarskiego Zagrzeb (w 1919 należało 6 żupanii, a w 1924 już 13 żupanii). Mistrz został wyłoniony w finałowym meczu pomiędzy zwycięzcą Zagrzebia i zwycięzcą prowincji (mistrzami wszystkich żupanii). Mistrzostwa Zagrzebia rozgrywane były systemem ligowym w 1, 2 lub 3 ligach, a mistrzostwa prowincji rozgrywane systemem pucharowym.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
W latach 1945-1991 chorwackie zespoły występowały w I lub II lub III lidze jugosłowiańskiej.
| 1945–1991 | Mistrzostwa SFR Jugosławii |
oraz w Hrvatska republička nogometna liga jako część II ligi jugosłowiańskiej (1946/47, 1952), III (1948/49, 1951, 1973–1988) lub IV (1950, 1988–1991) i w Hrvatsko-slovenska nogometna liga jako część II (1952/53) lub III (1953–1955).
W sezonach 1955/56, 1956/57 i 1957/58 chorwackie kluby grali w wielu grupach, zwanych Nogometne zone NSJ (zamiennik zawieszonej 2. saveznej ligi).
Następnie, do 1969 na terytorium NR/SR Chorwacji istniały Zonske i podsavezne lige, jako ligi trzeciego poziomu. Również, po zakończeniu rozgrywek ligowych w ramach kwalifikacji do 2. saveznej ligi rozgrywano Prvenstvo Hrvatske.
Od 1969 do 1973 roku rozgrywano Amatersko prvenstvo Hrvatske, w których uczestniczyły drużyny ligi drugiej lub trzeciej "zonskih" lig.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Oficjalne
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Statystyka edytuj
Klasyfikacja według klubów edytuj
W dotychczasowej historii oficjalnych Mistrzostw Chorwacji na podium oficjalnie stawało w sumie 12 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Dinamo Zagrzeb, który zdobył 23 tytuły mistrzowskie.
Stan po sezonie 2022/2023.
10 i więcej mistrzostw Chorwacji| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | Dinamo Zagrzeb[3] | 24 | 4 | 2 | 1992/93, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/00, 2002/03, 2005/06, 2006/07, 2007/08, 2008/09, 2009/10, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2013/14, 2014/15, 2015/16, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2020/21, 2021/22, 2022/23 |
| 2. | Hajduk Split | 6 | 14 | 6 | 1992, 1993/94, 1994/95, 2000/01, 2003/04, 2004/05 |
| 3. | HNK Rijeka | 1 | 7 | 5 | 2016/17 |
| 4. | NK Zagrzeb | 1 | 2 | 3 | 2001/02 |
| 5. | Lokomotiva Zagrzeb | 0 | 2 | 0 | |
| 6. | NK Osijek | 0 | 1 | 9 | |
| 7. | Slaven Belupo Koprivnica | 0 | 1 | 1 | |
| 8. | Inter Zaprešić | 0 | 1 | 0 | |
| 9. | Varteks Varaždin[4] | 0 | 0 | 3 | |
| 10. | Cibalia Vinkovci | 0 | 0 | 1 | |
| Hrvatski Dragovoljac Zagrzeb | 0 | 0 | 1 | ||
| RNK Split | 0 | 0 | 1 | ||
Klasyfikacja według miast edytuj
Siedziby klubów: Stan po sezonie 2022/2023.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Zagrzeb | Dinamo Zagrzeb (24), NK Zagrzeb (1) | |
| Split | Hajduk Split (6) | |
| Rijeka | HNK Rijeka (1) |
Uczestnicy edytuj
Są 37 zespołów, które wzięli udział w 27 sezonach Mistrzostw Chorwacji, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2017/18 łącznie. Tylko Dinamo Zagreb, Hajduk Split, NK Osijek i HNK Rijeka były zawsze obecni w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2017/18.
- 27 razy: Dinamo Zagrzeb, Hajduk Split, NK Osijek, HNK Rijeka
- 24 razy: NK Zagrzeb
- 22 razy: Cibalia Vinkovci
- 21 razy: Slaven Belupo Koprivnica, NK Varaždin
- 20 razy: NK Zadar
- 18 razy: Inter Zaprešić, HNK Šibenik
- 12 razy: Istra 1961 Pula
- 9 razy: Lokomotiva Zagrzeb
- 8,5 razy: Hrvatski Dragovoljac Zagrzeb
- 7 razy: RNK Split
- 6 razy: Istra Pula, Kamen Ingrad Velika, Marsonia Slavonski Brod
- 5 razy: Međimurje Čakovec, Segesta Sisak
- 3,5 razy: HNK Suhopolje
- 3 razy: NK Belišće, HNK Dubrovnik 1919, NK Karlovac
- 2 razy: Croatia Sesvete, NK Čakovec, Pazinka Pazin, Pomorac Kostrena, Primorac Stobreč, Radnik Velika Gorica
- 1 raz: Dubrava Zagrzeb, NK Lučko, Neretva Metković, Orijent Rijeka, NK Rudeš, NK Samobor, TŠK Topolovac, NK Vukovar ’91
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Croatia – List of Champions – RSSSF.
- ↑ Jadranski sport, Službeno glasilo: Splitskog Olympiskog pododbora i Splitskog nogometnog podsaveza, Split, 12. ožujka 1921., br. 8, str, 2
- ↑ a b Do 14 lutego 2000 Dinamo Zagrzeb występowało pod nazwą Croatia Zagrzeb.
- ↑ a b Do 21 czerwca 2010 NK Varaždin występował pod nazwą Varteks Varaždin.
Bibliografia edytuj
- Oficjalna strona pierwszej ligi chorwackiej (chorw.)
- 1. HNL, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona HNS (chorw.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)