Mistrzostwa Ukrainy w piłce nożnej mężczyzn
Mistrzostwa Ukrainy w piłce nożnej (ukr. Чемпіонат України з футболу, Czempionat Ukrajiny z futbołu) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny na Ukrainie.
Historia
edytujMistrzostwa Ukrainy w piłce nożnej oficjalnie rozgrywane są od 1992 roku, dopiero po odzyskaniu niepodległości. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Premier Liha, Persza Liha, Druha Liha oraz niższych klasach regionalnych. Do 2008 roku Premier Liha nazywała się Wyszcza Liha.
Pod koniec XIX wieku terytorium dzisiejszej Ukrainy znajdował się pod zaborami Imperium Rosyjskiego oraz Austro-Węgier (Zachodnia Ukraina). W 1894 roku we Lwowie powstał pierwszy klub piłkarski na Ukrainie (sekcja piłkarska PTG „Sokół” założonego 7 lutego 1867)[1], potem następne. Były to kluby polskie, angielskie, niemieckie, żydowskie. Dopiero w maju 1904 roku z inicjatywy ukraińskich uczniów Pierwszego Gimnazjum Akademicznego we Lwowie zorganizowano klub o nazwie "Ukraińskie Sportowe Koło" (ukr. UCK), na bazie którego w 1911 roku zostało założone Sportowe Towarzystwo "Ukraina" (ukr. СТ «Україна» Львів).
Po rewolucji październikowej 1917 w Rosji, I wojnie światowej, wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej Galicja Wschodnia i zachodni Wołyń znalazły się w II Rzeczypospolitej, Ruś Zakarpacka weszła w skład Czechosłowacji, Besarabia i Bukowina – Rumunii. Większość terytorium dzisiejszej Ukrainy po trwającej w latach 1917–1921 wojnie znalazła się pod władzą sowiecką jako Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka (utworzona 30 listopada 1918), od 30 grudnia 1922 w składzie ZSRR.
Pierwszym ukraińskim klubem na terenie Ukraińskiej SRR został założony w 1918 BRIT (Brianski Robotniczy Industrialny Technikum), który pojawił się w fabryce Pietrowskiego w Jekaterynosławiu. Od 1921 do 1935 z przerwami systemem pucharowym rozgrywane są Mistrzostwa Ukraińskiej SRR wśród reprezentacji miast. Wtedy najsilniejszym zespołem była drużyna Charkowa, która 8 razy zdobyła mistrzostwo. Wiosną 1936 systemem pucharowym pierwszy raz rozgrywane mistrzostwa wśród klubów. Pierwszym klubowym mistrzem Ukraińskiej SRR został Dynamo Kijów, który następnie uczestniczył tylko w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR.
Następnie w latach 1936-1959 Mistrzostwa Ukraińskiej SRR rozgrywane wśród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy ukraińskimi zespołami, które nie uczestniczyły w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR.
Od 1960 Mistrzem Ukraińskiej SRR uznawano drużynę, która zwyciężyła w Klasie B, strefie ukraińskiej, a od 1963 w Klasie B, strefie ukraińskiej Mistrzostw ZSRR. W 1970 ukraińskie zespoły walczyli o mistrzostwo w Drugiej Grupie A, strefie 1.
W latach 1971-1991 również Mistrzem Ukraińskiej SRR zostawał klub, który zwyciężał w Drugiej Ligie, strefie ukraińskiej Mistrzostw ZSRR. W 1990 i 1991 ukraińskie zespoły występowały w dwóch grupach, dlatego było dwóch mistrzów.
24 sierpnia 1991 – po puczu Janajewa Ukraina ogłosiła niepodległość, która została formalnie uznana dopiero 16 grudnia 1991 roku.
Po założeniu ukraińskiej federacji piłkarskiej – FFU w 1991 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych oficjalnych rozgrywek o mistrzostwo Ukrainy. Wiosną 1992 startowała pierwsza edycja rozgrywek o mistrzostwo kraju. W Wyższej Lidze 20 drużyn walczyło dwurundowym systemem ligowym w dwóch grupach o tytuł mistrza kraju. Zwycięzcy obydwu grup spotkały się w meczu finałowym o pierwsze mistrzostwo Ukrainy. Od następnego sezonu mistrzostwa rozgrywane systemem jesień – wiosna. Od sezonu 1992/93 w rozgrywkach Wyższej Ligi uczestniczy 16 drużyn. Tylko w sezonach 1993/94, 1994/95, 1995/96 walczyło 18 drużyn, a w sezonach 2000/01, 2001/02 – 14 drużyn.
Do 1996 roku rozgrywki ligowe organizowała Federacja Piłki Nożnej Ukrainy (FFU) a później Profesjonalna Piłkarska Liga (PFL). 15 kwietnia 2008 utworzono zawodową ligę piłkarską na Ukrainie (UFPL - Ukraińska Piłkarska Premier-liha), która przejęła organizację rozgrywek w najwyższej klasie ukraińskiej. Rozgrywki zawodowej Premier-liha zainaugurowano w sezonie 2008/09[2].
Mistrzowie i pozostali medaliści
edytuj- Nieoficjalne
Mistrzostwa Ukraińskiej SRR (1921-1991)
edytujMistrzostwa Ukrainy
edytuj- Oficjalne
|
Statystyka
edytujKlasyfikacja według klubów
edytujW dotychczasowej historii Mistrzostw Ukrainy na podium oficjalnie stawało w sumie 12 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Dynamo Kijów, który zdobył 16 tytułów mistrzowskich.
Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.
Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
---|---|---|---|---|---|
1. | Dynamo Kijów | 16 | 13 | 1 | 1992/93, 1993/94, 1994/95, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/00, 2000/01, 2002/03, 2003/04, 2006/07, 2008/09, 2014/15, 2015/16, 2020/21 |
2. | Szachtar Donieck | 15 | 13 | 0 | 2001/02, 2004/05, 2005/06, 2007/08, 2009/10, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2013/14, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2022/23, 2023/24 |
3. | Tawrija Symferopol | 1 | 0 | 0 | 1992 |
4. | Dnipro Dniepropetrowsk | 0 | 2 | 7 | |
5. | Czornomoreć Odessa | 0 | 2 | 3 | |
6. | Metalist Charków | 0 | 1 | 6 | |
7. | Dnipro-1 | 0 | 1 | 0 | |
8. | Zoria Ługańsk | 0 | 0 | 4 | |
9. | Krywbas Krzywy Róg | 0 | 0 | 3 | |
Metałurh Donieck | 0 | 0 | 3 | ||
11. | Worskła Połtawa | 0 | 0 | 2 | |
12. | FK Ołeksandrija | 0 | 0 | 1 | |
Karpaty Lwów | 0 | 0 | 1 |
Mistrzowie Ukraińskiej SRR
edytuj- 8 razy:
- 4 razy:
- 3 razy:
- 2 razy:
- 1 raz:
- Awanhard Tarnopol
- Awtomobilist Żytomierz
- Bilszowyk Mukaczewo
- Czornomoreć Odessa
- Dynamo Kijów
- drużyna Dniepropietrowska
- drużyna Kijowa
- Karpaty Lwów
- Kołos Nikopol
- Metalist Charków
- Naftowyk Ochtyrka
- SKA Lwów
- Spartak Dniepropetrowsk
- Sudnobudiwnyk Mikołajów
- Szachtar Stachanow
- Torpedo Odessa
- Torpedo Zaporoże
- Wołyń Łuck
- Zawod im. Ordżonikidze Kramatorsk
Klasyfikacja według miast
edytujSiedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.
Miasto | Liczba tytułów | Drużyny |
---|---|---|
Kijów | 16 | Dynamo Kijów (16) |
Donieck | 15 | Szachtar Donieck (15) |
Symferopol | 1 | Tawrija Symferopol (1) |
Uhonorowane kluby
edytujPo zdobyciu 10 tytułów mistrza Ukrainy zezwala się na umieszczanie na koszulce złotej gwiazdki symbolizującej liczbę wywalczonych tytułów mistrzowskich (uwzględniono również tytuł mistrza ZSRR).
Obecnie (stan na maj 2024) mistrzowskie gwiazdki ma:
Uczestnicy
edytujSą 41 zespołów, które wzięli udział w 29 sezonach Mistrzostw Ukrainy, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2019/20 łącznie[6]. Tylko Dynamo Kijów i Szachtar Donieck były zawsze obecne w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2019/20.
- 29 razy: Dynamo Kijów, Szachtar Donieck
- 27 razy: Karpaty Lwów
- 26 razy: Dnipro Dniepropetrowsk
- 24 razy: Czornomoreć Odessa, Metałurh Zaporoże, Worskła Połtawa
- 23 razy: Tawrija Symferopol
- 21 razy: Krywbas Krzywy Róg
- 20 razy: FK Mariupol, Metalist Charków
- 19 razy: Zoria Ługańsk
- 18 razy: Metałurh Donieck
- 16 razy: Wołyń Łuck
- 12,5 razy: Arsenał Kijów
- 10 razy: Nywa Tarnopol
- 9 razy: Howerła Użhorod
- 8 razy: FK Ołeksandrija, Zirka Kropywnycki
- 7 razy: Prykarpattia Iwano-Frankowsk, Torpedo Zaporoże
- 6,5 razy: CSKA Kijów
- 6 razy: Kremiń Krzemieńczuk, Obołoń Kijów, Olimpik Donieck
- 5 razy: Nywa Winnica
- 4 razy: FK Charków, SK Mikołajów, Weres Równe
- 3 razy: Bukowyna Czerniowce, FK Lwów, Stal Ałczewsk, Stal Kamieńskie, Temp Szepietówka
- 2 razy: Desna Czernihów, Borysfen Boryspol, Naftowyk-Ukrnafta Ochtyrka, PFK Sewastopol
- 1 raz: SK Dnipro-1, Kołos Kowaliwka, SK Odessa
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Минуле львівського футболу очима німецьких журналістів - 21 Червня 2012 - FCKarpaty.Com.Ua - Сайт фанів і вболівальників Карпати
- ↑ Ukraine - List of Final Tables - RSSSF
- ↑ Niektóre źródła podają Charczowyk Odessa
- ↑ Medal odebrany w związku z aferą korupcyjną.
- ↑ Z powodu inwazji Rosji na Ukrainę tytułu nie przyznano.
- ↑ Ukraine1 – Clas Glenning Football. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)].
Bibliografia
edytuj- Oficjalna strona Premier-lihi (ukr. • ang. • ros.)
- Mistrzostwa Ukraińskiej SRR (1921-1936) (ukr.)
- Mistrzostwa Ukraińskiej SRR (1936-1970) (ukr.)
- Mistrzostwa Ukraińskiej SRR (1971-1991) (ukr.)
- Mistrzostwa Ukrainy (1992-...) (ukr.)
- Ukraińska piłka nożna w bazie PFL (ukr.)
- Oficjalna strona FFU. ffu.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-02)]. (ukr.).
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)
- Premier League, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02] .
- Ukraińska piłka nożna. ukrainiansoccer.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-30)]. w bazie Ukrainiansoccer (ang.)
- Historia ukraińskiej piłki nożnej (ukrsoccerhistory.com) (ang. • ukr.)
- Mistrzostwa Ukraińskiej SRR w bazie Footballfacts (ang.)