Mleczaj przydymiony
Mleczaj przydymiony (Lactarius lignyotus Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae). Według Index Fungorum takson niepewny[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj przydymiony |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius lignyotus Fr. Monogr. Lact. Suec.: 25 (1857) | |
| Zasięg | |
 Mapa zasięgu w Europie i Azji | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Lactariella lignyota (Fr.) J. Schröt. 1889
- Lactifluus lignyotus (Fr.) Kuntze 1891
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r[3].
Morfologia edytuj
Średnica 3–11 cm, za młodu łukowaty z podwiniętym brzegiem i o wklęśniętym środku, potem staje się lejkowaty z małym garbem. Skórka gładka, sucha, pilśniowata, często prążkowana (szczególnie u starszych okazów). Kolor ciemnobrązowy lub brązowoczarny[4].
Dość gęste, z długim ząbkiem i zbiegające na trzon. Są białe i mają bardzo charakterystyczną cechę: na trzonie zmieniają barwę na brązową[5].
Wysokość 4–10 cm, szerokość 0,5–1,2 cm. Jest gruby, walcowaty, w kolorze od sepiowobrązowego do ciemnobrązowego[4]. Bardzo charakterystyczną cechą jest występowanie w górnej części trzonu żłobków w kolorze trzonu. Żłobki te stanowią przejście do białych blaszek[5].
Biały i wydzielający mlecznobiały sok, który po uszkodzeniu zmienia kolor dość wolno na różowy. Ma orzechowy smak i przyjemny zapach[4].
U młodych owocników wypływa obficie, u starszych słabo. Jest białe i nieco wodniste, na powietrzu po kilku minutach zmienia barwę na kolor od jasnoróżowego do łososiowego. W smaku jest łagodne, ale pozostawia gorzkawy posmak[6].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników jasno-ochrowy. Zarodniki niemal kuliste, o rozmiarach 9 × 10 μm. Na powierzchni posiadają brodawki połączone regularną siateczką. Podstawki mają rozmiar 45–55 × 10–11 μm. cystydy są mniej więcej równogrube i imają rozmiar 43–55 × 5–10 μm. Występują głównie na ostrzu blaszek[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie i Azji[7].
Rośnie na ziemi, w lasach iglastych, głównie górskich, pod świerkami, często wśród mchów[3]. W Polsce jest rzadki[8].
Znaczenie edytuj
Grzyb mikoryzowy. Jest niejadalny, nienadający się do spożycia z powodu gorzkiego smaku[5][8]. Na Ukrainie jednak uważany jest za grzyb jadalny (po odpowiednim przyrządzeniu)[9].
Gatunki podobne edytuj
Najbardziej podobny i występujący w takich samych siedliskach jest mleczaj ciemny (Lactarius picinus). Najbardziej charakterystyczną cechą, po której można go odróżnić są blaszki, które u mleczaja przydymionego zbiegają po trzonie, przy czym na trzonie wyraźnie zmieniają kolor na brązowy. Ponadto u starszych okazów mleczaja przydymionego kapelusz jest promieniście pomarszczony[5]. U mleczaja jelonka (Lactarius fuliginosus) kapelusz ma zaokrąglony szczyt, a uciśnięty miąższ szybko różowieje[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
- ↑ a b Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-01].
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Eric Boa: Wild edible fungi : A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.