Wikipedia

Model HERMIN

Model HERMIN – jeden z modeli makroekonomicznych służących w szczególności do modelowania efektu wywieranego przez fundusze strukturalne na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne w krajach akcesyjnych.

O modelu edytuj

Głównym celem makroekonomicznych modeli HERMIN jest kwantyfikacja efektów gospodarczych osiąganych poprzez wdrażanie do systemu gospodarczego środków finansowych (tzw. „szoki finansowe”) m.in. w formie transferów z Unii Europejskiej. Metodologia HERMIN może być także wykorzystywana w celu konstrukcji prognoz o charakterze forecast, jak i foresight pozwalających na stworzenie wariantowych scenariuszy rozwoju kraju/regionu.

Makroekonomiczne modele HERMIN stanowią ważne narzędzie badawcze stosowane w Unii Europejskiej. Obok takich modeli jak QUEST, czy REMI metodologia HERMIN spełnia wymogi Komisji Europejskiej i jest stosowana przez tę instytucję jako narzędzie pozwalające oszacować wpływ polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy rozpatrywany poprzez pryzmat szeregu wskaźników makroekonomicznych. Badania przy zastosowaniu metodologii HERMIN prowadzone są zarówno na poziomie krajowym (modele dla wszystkich państw UE funkcjonują w ramach systemu CSHM – Cohesion System of HERMIN Models), jak i wybranych regionów (m.in. Mezzogiorno, polskie województwa).

W Polsce modele HERMIN (www.hermin.pl) znalazły szerokie zastosowanie w badaniach ewaluacyjnych poświęconych wpływowi środków unijnych (m.in. w ramach NPR, NSRO, w tym RPO) na rozwój społeczno-gospodarczy kraju jako całości[1][2] jak i poszczególnych województw[3][4]. Efekty w zakresie oddziaływania polityki spójności na polskie regiony oszacowane przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego (WARR) przy użyciu modeli HERMIN zostały zaprezentowane m.in. w V Raporcie Kohezyjnym Unii Europejskiej[5] stanowiącym istotne źródło informacji o unijnej polityce regionalnej. Interesującym badaniem przeprowadzonym przy zastosowaniu modeli HERMIN było określenie oddziaływania funduszy unijnych przekazywanych do państw Europy Środkowowschodniej na rozwój gospodarczy państw członkowskich UE będących płatnikami netto[6].

Historia polskiej adaptacji modelu HERMIN edytuj

Metodologia HERMIN powstała na bazie wielosektorowego modelu HERMES, opracowywanego dla Komisji Europejskiej we wczesnych latach 80. Model HERMIN został pierwotnie zbudowany przez dr Johna Bradleya z Instytutu Badań Społeczno-Ekonomicznych i zaimplementowany w Irlandii w 1989 roku w celu analizy gospodarki tego kraju. W związku z faktem, iż konstrukcja modelu umożliwia ewaluację wpływu funduszy pomocowych UE na procesy gospodarcze, metodologia HERMIN[7][8][9][10] została wykorzystana w kolejnych krajach,zarówno członkowskich, jak i kandydujących do UE, w tym m.in. w Polsce.

Pierwsza wersja modelu dla Polski została stworzona w 2002 r. przez zespół Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego pod kierunkiem prof. dra hab. J. Zaleskiego przy współpracy z dr. J. Bradleyem. Dokonanie adaptacji modelu HERMIN dla polskiej gospodarki jako całości, stanowiło punkt wyjścia do prac nad doskonaleniem i rozbudowywaniem tego narzędzia badawczego[11] W latach 2004–2005, zespół pracowników Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego wraz z dr. J. Bradleyem, przy współpracy ekspertów Akademii Ekonomicznej w Krakowie i Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu, przygotował 16 niezależnych regionalnych modeli HERMIN dla polskich województw.

Były to pierwsze modele dedykowane analizie rozwoju gospodarczego wszystkich polskich województw. Miały one pionierski i w dużej mierze eksperymentalny charakter.

Słabość regionalnych modeli HERMIN pierwszej generacji edytuj

Ze względu na stricte prototypowy charakter, regionalne modele HERMIN pierwszej generacji[12] można określać jako „pre-herminowskie”. Są to modele dużym poziomie uproszczeń nie uwzględniające wielu istotnych aspektów specyfiki poszczególnych regionów, przez co nie dające miarodajnych wyników. Do ich największych wad należy m.in.:

  • uwzględnianie tylko 4 sektorów gospodarczych bez wyodrębnienia budownictwa, co wydatnie zniekształca wyniki symulacji;
  • kwalifikowanie górnictwa i kopalnictwa oraz wytwarzania energii elektrycznej, gazu, pary wodnej czy dostawy wody do sektora usług rynkowych;
  • brak uwzględniania głównych partnerów handlowych województw;
  • brak uwzględnienia oddziaływania nakładów w zakresie B+R na gospodarki regionalne.

W związku z powyższym wspomniane modele stanowiły bazę wyjściową do dalszych prac nad doskonaleniem metodologii HERMIN wdrażanej na poziomie regionalnym. W wyniku prac prowadzonych przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego przy współpracy z dr J. Bradleyem, w 2010 r. powstały regionalne modele HERMIN II generacji.

Regionalne modele HERMIN drugiej generacji edytuj

Stworzone przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego modele HERMIN drugiej generacji[13], w stosunku do uproszczonych modeli z 2005 roku, są narzędziami 5 – sektorowymi (przemysł, usługi rynkowe i nierynkowe, budownictwo i rolnictwo). Ponadto, w zmodyfikowanej wersji zostały wprowadzone m.in. następujące zmiany:

  • górnictwo i kopalnictwo jest obecnie traktowane jako część przemysłu a nie jak pierwotnie w modelach typu HERMIN sektor ten był częścią usług rynkowych;
  • submodel demograficzny;
  • uwzględnienie specyfiki regionalnej w obliczeniach deflatorów WDB[14]
  • uwzględnienie odrębnego oddziaływania na gospodarkę regionu wydatków w ramach B+R;
  • uwzględnienie rzeczywistego koszyka krajów-głównych partnerów handlowych województwa;
  • modyfikacja mechanizmu wyliczania dochodów pierwotnych brutto oraz dochodów do dyspozycji brutto sektora gospodarstw domowych w celu ich zgodności z rachunkami regionalnymi;
  • uwzględnienie efektu przekładania się zmian czynników zewnętrznych na krajowe indeksy cen;
  • modyfikacja modułu modelu związanego z zasobami środków trwałych w sektorze usług nierynkowych i ich amortyzacją w celu uwzględnienia specyfiki poszczególnych regionów.

Konstrukcja modeli edytuj

Metdologia HERMIN została opisana w sposób szczegółowy i zgodny z kanonami debaty akademickiej w piśmiennictwie naukowym[15][16][17][18][19][20][21][22]. Niezmienną cechą metodologii HERMIN jest łączenie elementów modeli neokeynesowskich (zorientowanych na popytową stronę gospodarki) z elementami charakterystycznymi dla szkoły neoklasycznej, uwidaczniającymi się m.in. w uwzględnieniu konkurencyjności jako determinanty rozwoju gospodarczego. Należy podkreślić, iż wspomniane podstawy teoretyczne powiązane są z wykorzystaniem danych empirycznych w postaci szeregów czasowych, co pozwala na uzyskanie korzystnego kompromisu pomiędzy nadmiernie uproszczonym podejściem teoretycznym a odzwierciedleniem rzeczywistych procesów gospodarczych i możliwości ich ewoluowania w czasie. Modele typu HERMIN – zarówno o charakterze krajowym, jak i regionalnym – składają się z kilkudziesięciu równań behawioralnych, których parametry podlegają procesowi kalibracji. Pozostałą część stanowią równania o charakterze tożsamościowym. Niezwykle ważną rolę w skutecznym zastosowaniu metodologii HERMIN przesądzającą o wiarygodności wyników przeprowadzanych symulacji jest dogłębna wiedza ekspercka badacza dotycząca analizowanego kraju, czy też regionu (wykorzystywana m.in. w trakcie procesu kalibracji oraz projekcji tendencji społeczno-gospodarczych).Równania modeli HERMIN można pogrupować w trzy główne bloki: (A) blok podażowy, (B) blok absorpcji oraz (C) blok dystrybucji dochodów.

Przypisy edytuj

  1. ↑ WARR, Raport końcowy Wpływ realizacji polityki spójności na kształtowanie się głównych wskaźników dokumentów strategicznych – NPR 2004–2006 i NSS 2007–2013. Wrocław 2009
  2. ↑ WARR, Raport końcowy „Wpływ realizacji polityki spójności na kształtowanie się głównych wskaźników dokumentów strategicznych – Narodowego Planu Rozwoju 2004–2006 i Narodowej Strategii Spójności 2007–2013 oraz innych wybranych wskaźników makroekonomicznych na poziomie krajowym za pomocą modelu Hermin", Wrocław, 2010; https://web.archive.org/web/20190207110902/http://hermin.pl/images/stories/Raportykraj/hermin_11_2010.pdf
  3. ↑ WARR, Raport końcowy Oszacowanie wartości wskaźników odzwierciedlających cele Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007–2013 przy użyciu modelu makroekonomicznego HERMIN. Wrocław, 2010; WARR
  4. ↑ WARR, raport końcowy pn. Ocena postępów realizacji celów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego do roku 2009 za pomocą modelu HERMIN. Wrocław 2010 r.
  5. ↑ V Raport Kohezyjny
  6. ↑ Bradley J., Untiedt G., Zaleski J.: The Economic Return of Cohesion Expenditure for Member States. Directorate General For Internal Policies Policy Department B: Structural And Cohesion Policies, the European Parliament's Committee on Regional Development, Brussels 2009.
  7. ↑ Bradley J., Untiedt G. „The COHESION system of HERMIN country and regional models: Description and operating manual”, Muenster 2007
  8. ↑ Bradley J., Zaleski J., 2003, Modelling EU Accession and Structural Fund Impacts Using the New Polish HERMIN Model, [w]: Welfe W. (red.), 2003, Modelling Economies in Transition. Proceedings of the 7th Conference of the International Association, AMFET, Łódź
  9. ↑ Bradley, J., Zaleski, J. , Modelling EU accession and Structural Fund impacts using the new Polish HERMIN model, Macromodels' 2002 & Modelling Economies in Transition, AMFET,Cedzyna 2002
  10. ↑ Bradley J., Zaleski J., Tomaszewski P., Zembaty M., Raport końcowy pn. “Ocena wpływu Wstępnego Projektu Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności) na lata 2007 – 2013 na polską gospodarkę za pomocą modelu makroekonomicznego HERMIN
  11. ↑ Przykład zastosowania: WARR, Raport końcowy Wpływ realizacji polityki spójności na kształtowanie się głównych wskaźników dokumentów strategicznych – NPR 2004–2006 i NSS 2007–2013 ... Wrocław 2009
  12. ↑ Nie można wyświetlić żądanej strony – Ministerstwo Rozwoju [online], www.ewaluacja.gov.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  13. ↑ Kudełko J., Malara M., Mogiła Z., Tomaszewski P., Zaleski J., Zembaty M.: Raport pn. „Wpływ działań i środków publicznych wydatkowanych w ramach realizacji Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego (SRWP) w okresie 2005–2009 na gospodarkę województwa pomorskiego przy użyciu zaktualizowanego regionalnego modelu HERMIN„ Wrocław 2010
  14. ↑ Mogiła Z., Zaleski J., Zembaty M. (2010) Porównanie deflatorów wartości dodanej brutto w regionalnym modelu HERMIN dla województwa dolnośląskiego, Barometr Regionalny, Nr 3(17) 2009, Zamość.
  15. ↑ Bradley J., Untiedt G.: „The COHESION system of HERMIN country and regional models: Description and operating manual”, Muenster 2007
  16. ↑ Gáková Z., Grigonytė D., Monfort P., 2009, A Cross-Country Impact Assessment of EU Cohesion Policy. Applying the Cohesion System of HERMIN Models. A series of short papers on regional research and indicators produced by the Directorate-General for Regional Policy, N° 01/2009, Brussels
  17. ↑ Gács, J. (2004) HERMIN: A Macro Model Framework for the Study of Cohesion and Transition (Coauthors:John Bradley, Alvar Kangur and Natalie Lubenets), in: Bradley J., Petrakos, G. and Traistaru, I. (Eds.) Integration, Growth and Cohesion in an Enlarged European Union, ZEI Studies in European Economics and Law, New York: Springer
  18. ↑ Hallet, M., Untiedt, G. (2001): “The potential and limitations of macroeconomic modelling for the evaluation of the EU Structural Funds illustrated by the HERMIN model for East Germany”, in: Informationen zur Raumentwicklung
  19. ↑ Kejak, M., Vavra, D. 1999a. “Modelling the macroeconomic impact of the CSF on the Czech Republic using the HERMIN model: some preliminary results”, CERGE-EI Discussion Paper no1999-27
  20. ↑ Kejak, M., Vavra, D. 1999b. “HERMIN CR”, Report to the EU Commision on the project P96-6242R: Macroeconomics and structural change: common themes between CEE and EU periphery countries
  21. ↑ Simoncic et al. 1999. ”The HERMIN Macromodel of Slovenia”, Working Paper submitted to the Commission of the EU under the project P96-6242R.
  22. ↑ Sosvilla Rivero, S. (2005): “EU Structural Funds and Spain's Objective 1 Regions: An Analysis Basedon the Hermin Model”, Working Paper 2005-23, FEDEA, October 2005

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Model_HERMIN&oldid=73153111”