Moduł:Kalendarium/08-05
Dokumentacja modułu
[]Moduł danych z listą wydarzeń, których rocznica przypada 5 sierpnia.
 | Ten artykuł zawiera treści wydzielone lub skopiowane z innego artykułu Wikipedii. Zawarta tu treść pochodzi w całości lub w części z artykułu Wikiprojekt:Rocznice/ekspozycje/08-05. Zobacz pełną listę autorów tego artykułu. Treści pochodzące z Wikipedii są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
- 2024 (lata zakończone na 4 lub 9) – 14 wydarzeń, 6 grup plików, 3739 znaków
- 2025 (lata zakończone na 0 lub 5) – 9 wydarzeń, 5 grup plików, 2809 znaków
- 2026 (lata zakończone na 1 lub 6) – 7 wydarzeń, 4 grupy plików, 1716 znaków → wymagane minimum
- 2027 (lata zakończone na 2 lub 7) – 9 wydarzeń, 3 grupy plików, 1313 znaków
- 2028 (lata zakończone na 3 lub 8) – 8 wydarzeń, 4 grupy plików, 1424 znaki
- INNE – 2 wydarzenia, 0 grup plików, 285 znaków
| Instrukcja dla modułu |
|---|
|
Każdy rekord zawiera następujące parametry:
((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt|nazwa pliku na commons)).
Pod jednym opisem można umieścić więcej plików podając kolejne pary: ((mały opis umieszczany w treści wydarzenia||opis alt X|nazwa pliku X na commons|opis alt Y|nazwa pliku Y na commons ...)). Przykład jest w Moduł:Kalendarium/03-04 w roku 1678, gdzie podlinkowane są 3 pliki dźwiękowe.
|
[edytuj]
2024
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1844 – urodził się rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu
- 1864 – na stokach Cytadeli Warszawskiej Rosjanie powiesili Romualda Traugutta (na portrecie), dyktatora powstania styczniowego i czterech członków Rządu Narodowego
- 1884 – urodził się lekarz, mikrobiolog i immunolog Ludwik Hirszfeld (na fotografii), odkrywca dziedziczenia grup krwi i przyczyn konfliktu serologicznego
- 1914 – w Cleveland w amerykańskim stanie Ohio uruchomiono pierwszą elektryczną sygnalizację świetlną (zielono-czerwoną)
- 1944 –
5. dzień powstania warszawskiego: „czarna sobota” na Woli – rozpoczęła się masowa rzeź ludności, której ofiarą w kolejnych dniach padło ok. 40 tys. cywilów; powstańcy zdobyli „Gęsiówkę” – niemiecki obóz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej, uwalniając więzionych 348 Żydów z różnych krajów Europy – więcej w kalendarium - 1944 – zmarł polski inżynier kolejowy, polityk i publicysta Jędrzej Moraczewski, premier i minister komunikacji, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej i Polskiej Partii Socjalistycznej; tegoż dnia podczas rzezi Woli rozstrzelany został polski lekarz Janusz Zeyland, autor badań naukowych nad gruźlicą, do dziś jeden z największych autorytetów w dziedzinie leczenia gruźlicy płuc u dzieci, udowodnił skuteczność i nieszkodliwość szczepionki przeciw gruźlicy, pionier szczepień przeciwgruźliczych w Polsce
2025
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1735 – nowojorski drukarz, wydawca, redaktor i dziennikarz John Peter Zenger został uniewinniony od zarzutów o działalność wywrotową i zniesławienie Williama Cosby’ego, ówczesnego gubernatora kolonii Nowy Jork; proces stał się znaczącym i ważnym czynnikiem w rozwoju wolności prasy na kontynencie północnoamerykańskim
- 1850 – urodził się francuski pisarz zaliczany do nurtu naturalizmu i dekadentyzmu Guy de Maupassant, znany zwłaszcza ze swoich nowel, takich jak Horla, Baryłeczka czy Dom pani Tellier
- 1895 – zmarł niemiecki myśliciel, filozof i socjolog Friedrich Engels (na portrecie), teoretyk socjalizmu, a także jeden z organizatorów i przywódców I i II Międzynarodówki
- 1900 – urodził się polski reżyser i scenarzysta Leonard Buczkowski, twórca m.in. Zakazanych piosenek – pierwszego powojennego polskiego filmu pełnometrażowego, Skarbu, Przygody na Mariensztacie – pierwszego kolorowego polskiego filmu pełnometrażowego
- 1905 – urodził się amerykański ekonomista rosyjskiego pochodzenia Wassily Leontief, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii, twórcę tzw. paradoksu Leontiefa, głoszącego, że amerykański eksport jest pracochłonny, a import – kapitałochłonny
- 1930 – urodził się amerykański astronauta Neil Armstrong (na fotografii), dowódca misji Apollo 11 i pierwszy człowiek na Księżycu
- 2000 – zmarł brytyjski aktor teatralny i filmowy Alec Guinness, wystąpił w kilkudziesięciu filmach: Oliver Twist, Jak zabić starszą panią, Most na rzece Kwai, Lawrence z Arabii, Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Gwiezdne wojny
2026
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1461 – urodził się Aleksander Jagiellończyk, czwarty syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, wielki książę litewski (od 1492) oraz król Polski (od 1501)
- 1901 – urodził się polski ekonomista, prawnik, działacz emigracyjny Witold Czerwiński, przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego; tegoż dnia zmarła Wiktoria, brytyjska księżniczka (tytułowana Princess Royal) i cesarzowa Niemiec (jako żona cesarza Fryderyka III)
- 1906 – urodził się amerykański scenarzysta, aktor i reżyser John Huston (na fotografii)), autor m.in. Sokoła maltańskiego, Asfaltowej dżungli czy Skarbu Sierra Madre, za który w 1948 r. otrzymał dwa Oscary za reżyserię i adaptowany scenariusz
- 1966 – rozpoczęto budowę World Trade Center (na fotografii) w Nowym Jorku, według projektu amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia Minoru Yamasakiego i Antoniego Brittiochi, bliźniaczych wież zniszczonych później w wyniku terrorystycznego zamachu 11 września 2001 roku
- 1981 – zmarł amerykański matematyk polskiego pochodzenia Jerzy Spława-Neyman, który wprowadził do statystyki pojęcie przedział ufności
- 1991 – zmarł japoński pionier motoryzacji Sōichirō Honda, założyciel Honda Motor
2027
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1772 – I rozbiór Polski – w Petersburgu podpisano traktaty rozbiorowe pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią
- 1802 – urodził się wybitny norweski matematyk Niels Henrik Abel
- 1912 – w Karlowych Warach oddano do użytkowania kolej linowo-terenową Diana (na ilustracji wagon kolei Diana na trasie)
- 1922 – w Krakowie rozpoczął się I zjazd legionistów Piłsudskiego
- 1942 – Niemcy zlikwidowali prowadzony przez Janusza Korczaka warszawski Dom Sierot
- 1962 – Nelson Mandela, późniejszy prezydent RPA i laureat Pokojowej Nagrody Nobla (na fotografii) został osadzony w więzieniu, które opuścił 28 lat później
- 2022 – Siły Obronne Izraela rozpoczęły operację Alot ha-Szachar przeciwko organizacji Palestyński Islamski Dżihad
2028
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1543 – wojny włoskie: rozpoczęło się oblężenie Nicei (należącej wówczas do Sabaudii) przez sprzymierzone siły francusko-otomańskie (na ilustracji sportretowani przez Tycjana sojusznicy – król Franciszek I i sułtan Sulejman Wspaniały)
- 1583 – Humphrey Gilbert oficjalnie ogłosił Nową Fundlandię kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim
- 1858 – pomiędzy Europą a Ameryką Północną został przesłany pierwszy telegram
- 1888 – Bertha Benz wybrała się w podróż automobilem skonstruowanym przez jej męża
- 1908 – zmarł polski socjalista Walery Wróblewski (na fotografii)), dowódca w powstania styczniowego, generał Komuny Paryskiej, działacz I Międzynarodówki i Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
- 1943 – w wyniku przeprowadzonej przez Kedyw akcji „Pensjonat” z więzienia w Jaśle uwolniono 66 więźniów politycznych
- 1963 – urodziła się wokalistka jazzowa Anna Jurksztowicz
2029
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1729 – zmarł Thomas Newcomen, angielski wynalazca atmosferycznego silnika parowego zwany też silnikiem parowym Newcomena (na ilustracji schemat działania silnika)
- 1789 – francuska Konstytuanta przyjęła ustawę, która stanowiła, że obywatele są równi wobec prawa, znosiła przywileje stanowe, resztki poddaństwa osobistego chłopów i obowiązek płacenia dziesięciny
- 1844 – urodził się rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu
- 1944 – 5. dzień powstania warszawskiego: „czarna sobota” na Woli – rozpoczęła się masowa rzeź ludności, której ofiarą w kolejnych dniach padło ok. 40 tys. cywilów; powstańcy zdobyli „Gęsiówkę” – niemiecki obóz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej, uwalniając więzionych 348 Żydów z różnych krajów Europy – więcej w kalendarium
- 1944 – zmarł polski inżynier kolejowy, polityk i publicysta Jędrzej Moraczewski, premier i minister komunikacji, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej i Polskiej Partii Socjalistycznej; tegoż dnia podczas rzezi Woli rozstrzelany został polski lekarz Janusz Zeyland, autor badań naukowych nad gruźlicą, do dziś jeden z największych autorytetów w dziedzinie leczenia gruźlicy płuc u dzieci, udowodnił skuteczność i nieszkodliwość szczepionki przeciw gruźlicy, pionier szczepień przeciwgruźliczych w Polsce
- 1969 – bezzałogowa sonda kosmiczna Mariner 7 (na fotografii) wysłana w ramach programu Mariner minęła Marsa w odległości 3524 kilometrów
2030
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1730 – skonfliktowany z ojcem Fryderykiem Wilhelmem I późniejszy król Prus Fryderyk II, został schwytany podczas próby ucieczki z kraju i jako uznany za dezertera osadzony w twierdzy w Kostrzynie nad Odrą
- 1850 – urodził się francuski pisarz zaliczany do nurtu naturalizmu i dekadentyzmu Guy de Maupassant (na portrecie), znany zwłaszcza ze swoich nowel, takich jak Horla, Baryłeczka czy Dom pani Tellier
- 1900 – urodził się polski reżyser i scenarzysta Leonard Buczkowski, twórca m.in. Zakazanych piosenek – pierwszego powojennego polskiego filmu pełnometrażowego, Skarbu, Przygody na Mariensztacie – pierwszego kolorowego polskiego filmu pełnometrażowego
- 1930 – urodził się amerykański astronauta Neil Armstrong (na fotografii), dowódca misji Apollo 11 i pierwszy człowiek na Księżycu
- 1960 – podczas Mistrzostw Polski Seniorów w Lekkoatletyce, rozgrywanych na Stadionie Leśnym w Olsztynie, Józef Szmidt ustanowił wynikiem 17,03 m rekord świata w trójskoku, który poprawiony został dopiero 8 lat później na Igrzyskach w Meksyku
- 2000 – zmarł brytyjski aktor teatralny i filmowy Alec Guinness, wystąpił w kilkudziesięciu filmach: Oliver Twist, Jak zabić starszą panią, Most na rzece Kwai, Lawrence z Arabii, Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Gwiezdne wojny
2031
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1461 – urodził się Aleksander Jagiellończyk, czwarty syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, wielki książę litewski (od 1492) oraz król Polski (od 1501)
- 1901 – urodził się polski ekonomista, prawnik, działacz emigracyjny Witold Czerwiński, przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego; tegoż dnia zmarła Wiktoria (na obrazie), brytyjska księżniczka (tytułowana Princess Royal) i cesarzowa Niemiec (jako żona cesarza Fryderyka III)
- 1906 – urodził się amerykański scenarzysta, aktor i reżyser John Huston, autor m.in. Sokoła maltańskiego, Asfaltowej dżungli czy Skarbu Sierra Madre, za który w 1948 r. otrzymał dwa Oscary za reżyserię i adaptowany scenariusz
- 1966 – rozpoczęto budowę World Trade Center w Nowym Jorku, według projektu amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia Minoru Yamasakiego i Antoniego Brittiochi, bliźniaczych wież zniszczonych później w wyniku terrorystycznego zamachu 11 września 2001 roku
- 1981 – zmarł amerykański matematyk polskiego pochodzenia Jerzy Spława-Neyman (na fotografii), który wprowadził do statystyki pojęcie przedział ufności
- 1991 – zmarł japoński pionier motoryzacji Sōichirō Honda, założyciel Honda Motor
2032
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1772 – I rozbiór Polski – w Petersburgu podpisano traktaty rozbiorowe pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią
- 1912 – urodził się Henri Grouès, znany pod pseudonimem Abbé Pierre, francuski duchowny katolicki, znany z działalności charytatywnej na rzecz najuboższych i bezdomnych, założyciel ruchu Emmaus; tegoż dnia w Karlowych Warach oddano do użytkowania kolej linowo-terenową Diana (na ilustracji wagon kolei Diana na trasie)
- 1922 – w Krakowie rozpoczął się I zjazd legionistów Piłsudskiego
- 1942 – Niemcy zlikwidowali prowadzony przez Janusza Korczaka warszawski Dom Sierot
- 1962 – Nelson Mandela, późniejszy prezydent RPA i laureat Pokojowej Nagrody Nobla (na fotografii) został osadzony w więzieniu, które opuścił 28 lat później
- 2022 – Siły Obronne Izraela rozpoczęły operację Alot ha-Szachar przeciwko organizacji Palestyński Islamski Dżihad
2033
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Nonna, Oswald i Wenancjusz; dzień niepodległości Burkiny Faso
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1543 – wojny włoskie: rozpoczęło się oblężenie Nicei (należącej wówczas do Sabaudii) przez sprzymierzone siły francusko-otomańskie (na ilustracji sportretowani przez Tycjana sojusznicy – król Franciszek I i sułtan Sulejman Wspaniały)
- 1583 – Humphrey Gilbert oficjalnie ogłosił Nową Fundlandię (na mapie) kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim
- 1823 – w Dublinie założono Royal Hibernian Academy – irlandzkie stowarzyszenie artystyczne, i należącą do niego galerię sztuki, którego celem jest wspieranie współczesnej sztuki i artystów irlandzkich
- 1858 – pomiędzy Europą a Ameryką Północną został przesłany pierwszy telegram
- 1888 – Bertha Benz wybrała się w podróż automobilem skonstruowanym przez jej męża
- 1943 – w wyniku przeprowadzonej przez Kedyw akcji „Pensjonat” z więzienia w Jaśle uwolniono 66 więźniów politycznych
- 1963 – urodziła się wokalistka jazzowa Anna Jurksztowicz
Wszystkie rocznice
5 sierpnia: imieniny obchodzą m.in.: Abel, Afra, Cyriak, Kasjana, Kasjan, Maria, Memiusz, Nonna, Oswald, Oswalda, Parys, Wenancja, Wenancjusz, Wenanty i Wirginia; dzień niepodległości Burkiny Faso
Wybrane rocznice:
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1461 – urodził się Aleksander Jagiellończyk, czwarty syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, wielki książę litewski (od 1492) oraz król Polski (od 1501)
- 1543 – wojny włoskie: rozpoczęło się oblężenie Nicei (należącej wówczas do Sabaudii) przez sprzymierzone siły francusko-otomańskie (na ilustracji sportretowani przez Tycjana sojusznicy – król Franciszek I i sułtan Sulejman Wspaniały)
- 1583 – Humphrey Gilbert oficjalnie ogłosił Nową Fundlandię (na mapie) kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim
- 1729 – zmarł Thomas Newcomen, angielski wynalazca atmosferycznego silnika parowego zwany też silnikiem parowym Newcomena (na ilustracji schemat działania silnika)
- 1730 – skonfliktowany z ojcem Fryderykiem Wilhelmem I późniejszy król Prus Fryderyk II (na portrecie), został schwytany podczas próby ucieczki z kraju i jako uznany za dezertera osadzony w twierdzy w Kostrzynie nad Odrą
- 1735 – nowojorski drukarz, wydawca, redaktor i dziennikarz John Peter Zenger został uniewinniony od zarzutów o działalność wywrotową i zniesławienie Williama Cosby’ego, ówczesnego gubernatora kolonii Nowy Jork; proces stał się znaczącym i ważnym czynnikiem w rozwoju wolności prasy na kontynencie północnoamerykańskim
- 1772 – I rozbiór Polski (na ilustracji mapa pierwszego rozbioru Polski) – w Petersburgu podpisano traktaty rozbiorowe pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią
- 1789 – francuska Konstytuanta przyjęła ustawę, która stanowiła, że obywatele są równi wobec prawa, znosiła przywileje stanowe, resztki poddaństwa osobistego chłopów i obowiązek płacenia dziesięciny
- 1802 – urodził się wybitny norweski matematyk Niels Henrik Abel
- 1823 – w Dublinie założono Royal Hibernian Academy (na fotografii dzisiejsza siedziba RHA) – irlandzkie stowarzyszenie artystyczne, i należącą do niego galerię sztuki, którego celem jest wspieranie współczesnej sztuki i artystów irlandzkich
- 1844 – urodził się rosyjski malarz Ilja Riepin, przedstawiciel realizmu (na ilustracji obraz Riepina Nie oczekiwali (Powrót zesłańca))
- 1850 – urodził się francuski pisarz zaliczany do nurtu naturalizmu i dekadentyzmu Guy de Maupassant (na portrecie), znany zwłaszcza ze swoich nowel, takich jak Horla, Baryłeczka czy Dom pani Tellier
- 1858 – pomiędzy Europą a Ameryką Północną został przesłany pierwszy telegram
- 1864 – na stokach Cytadeli Warszawskiej Rosjanie powiesili Romualda Traugutta (na portrecie), dyktatora powstania styczniowego i czterech członków Rządu Narodowego
- 1884 – urodzili się: lekarz, mikrobiolog i immunolog Ludwik Hirszfeld (na fotografii), odkrywca dziedziczenia grup krwi i przyczyn konfliktu serologicznego, oraz ksiądz Władysław Korniłowicz, jeden z twórców dzieła dla niewidomych w Laskach, najbliższy współpracownik i duchowy kierownik Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek
- 1888 – Bertha Benz wybrała się w podróż automobilem skonstruowanym przez jej męża
- 1895 – zmarł niemiecki myśliciel, filozof i socjolog Friedrich Engels (na portrecie), teoretyk socjalizmu, a także jeden z organizatorów i przywódców I i II Międzynarodówki
- 1900 – urodził się polski reżyser i scenarzysta Leonard Buczkowski, twórca m.in. Zakazanych piosenek – pierwszego powojennego polskiego filmu pełnometrażowego, Skarbu, Przygody na Mariensztacie – pierwszego kolorowego polskiego filmu pełnometrażowego
- 1901 – urodził się polski ekonomista, prawnik, działacz emigracyjny Witold Czerwiński, przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego; tegoż dnia zmarła Wiktoria (na obrazie), brytyjska księżniczka (tytułowana Princess Royal) i cesarzowa Niemiec (jako żona cesarza Fryderyka III)
- 1904 – urodziła się polska prozaiczka, publicystka, autorka powieści dla dzieci i młodzieży Janina Broniewska, redaktorka czasopism dla dzieci („Płomyczek”, „Płomyk”), autorka podręczników szkolnych, działaczka lewicowa, major Wojska Polskiego, żona poety Władysława Broniewskiego
- 1905 – urodził się amerykański ekonomista rosyjskiego pochodzenia Wassily Leontief, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii, twórcę tzw. paradoksu Leontiefa, głoszącego, że amerykański eksport jest pracochłonny, a import – kapitałochłonny
- 1906 – urodził się amerykański scenarzysta, aktor i reżyser John Huston (na fotografii)), autor m.in. Sokoła maltańskiego, Asfaltowej dżungli czy Skarbu Sierra Madre, za który w 1948 r. otrzymał dwa Oscary za reżyserię i adaptowany scenariusz
- 1908 – zmarł polski socjalista Walery Wróblewski (na fotografii)), dowódca w powstania styczniowego, generał Komuny Paryskiej, działacz I Międzynarodówki i Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
- 1912 – urodził się Henri Grouès, znany pod pseudonimem Abbé Pierre, francuski duchowny katolicki, znany z działalności charytatywnej na rzecz najuboższych i bezdomnych, założyciel ruchu Emmaus; tegoż dnia w Karlowych Warach oddano do użytkowania kolej linowo-terenową Diana (na ilustracji wagon kolei Diana na trasie)
- 1914 – w Cleveland w amerykańskim stanie Ohio uruchomiono pierwszą elektryczną sygnalizację świetlną (zielono-czerwoną)
- 1922 – w Krakowie rozpoczął się I zjazd legionistów Piłsudskiego
- 1930 – urodził się amerykański astronauta Neil Armstrong (na fotografii), dowódca misji Apollo 11 i pierwszy człowiek na Księżycu
- 1942 – Niemcy zlikwidowali prowadzony przez Janusza Korczaka warszawski Dom Sierot
- 1943 – w wyniku przeprowadzonej przez Kedyw akcji „Pensjonat” z więzienia w Jaśle uwolniono 66 więźniów politycznych
- 1944 – 5. dzień powstania warszawskiego: „czarna sobota” na Woli – rozpoczęła się masowa rzeź ludności, której ofiarą w kolejnych dniach padło ok. 40 tys. cywilów; powstańcy zdobyli „Gęsiówkę” – niemiecki obóz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej, uwalniając więzionych 348 Żydów z różnych krajów Europy – więcej w kalendarium
- 1944 – zmarł polski inżynier kolejowy, polityk i publicysta Jędrzej Moraczewski, premier i minister komunikacji, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej i Polskiej Partii Socjalistycznej; tegoż dnia podczas rzezi Woli rozstrzelany został polski lekarz Janusz Zeyland, autor badań naukowych nad gruźlicą, do dziś jeden z największych autorytetów w dziedzinie leczenia gruźlicy płuc u dzieci, udowodnił skuteczność i nieszkodliwość szczepionki przeciw gruźlicy, pionier szczepień przeciwgruźliczych w Polsce
- 1960 – podczas Mistrzostw Polski Seniorów w Lekkoatletyce, rozgrywanych na Stadionie Leśnym w Olsztynie, Józef Szmidt (na fotografii) ustanowił wynikiem 17,03 m rekord świata w trójskoku, który poprawiony został dopiero 8 lat później na Igrzyskach w Meksyku
- 1962 – w wieku 36 lat zmarła Marilyn Monroe, amerykańska gwiazda filmowa; tegoż dnia Nelson Mandela, późniejszy prezydent RPA i laureat Pokojowej Nagrody Nobla (na fotografii) został osadzony w więzieniu, które opuścił 28 lat później
- 1963 – urodziła się wokalistka jazzowa Anna Jurksztowicz
- 1964 – zmarł polski wojskowy Antoni Cebulski, podpułkownik Wojska Polskiego, ostatni dowódca 8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie
- 1966 – rozpoczęto budowę World Trade Center (na fotografii) w Nowym Jorku, według projektu amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia Minoru Yamasakiego i Antoniego Brittiochi, bliźniaczych wież zniszczonych później w wyniku terrorystycznego zamachu 11 września 2001 roku
- 1969 – bezzałogowa sonda kosmiczna Mariner 7 (na fotografii) wysłana w ramach programu Mariner minęła Marsa w odległości 3524 kilometrów
- 1981 – zmarł amerykański matematyk polskiego pochodzenia Jerzy Spława-Neyman (na fotografii), który wprowadził do statystyki pojęcie przedział ufności
- 1984 – zmarł brytyjski aktor Richard Burton (na ilustracji fotos z filmu Tunika), jeden z największych gwiazdorów światowego kina powojennego, któremu światową sławę przyniosła rola Marka Antoniusza w megaprodukcji Kleopatra z Elizabeth Taylor w roli tytułowej
- 1991 – zmarł japoński pionier motoryzacji Sōichirō Honda, założyciel Honda Motor
- 2000 – zmarł brytyjski aktor teatralny i filmowy Alec Guinness, wystąpił w kilkudziesięciu filmach: Oliver Twist, Jak zabić starszą panią, Most na rzece Kwai, Lawrence z Arabii, Upadek Cesarstwa Rzymskiego, Gwiezdne wojny
- 2022 – Siły Obronne Izraela rozpoczęły operację Alot ha-Szachar przeciwko organizacji Palestyński Islamski Dżihad
return {
{
rok = 1461,
tekst = "urodził się '''[[Aleksander Jagiellończyk]]''', czwarty syn [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]] i [[Elżbieta Rakuszanka|Elżbiety Rakuszanki]], [[władcy Litwy|wielki książę litewski]] (od 1492) oraz [[władcy Polski|król Polski]] (od 1501)", -- testowy komentarz dla Maire :-)
},
{
rok = 1543,
tekst = "[[wojny włoskie]]: rozpoczęło się '''[[oblężenie Nicei (1543)|oblężenie Nicei]]''' (należącej wówczas do [[Sabaudia|Sabaudii]]) przez sprzymierzone siły [[Królestwo Francji (987–1791)|francusko]]-[[Imperium Osmańskie|otomańskie]] ((na ilustracji sportretowani przez [[Tycjan]]a sojusznicy – król [[Franciszek I Walezjusz|Franciszek I]] i sułtan [[Sulejman Wspaniały]]||Franciszek I i Sulejman|Francois I Suleiman.jpg))",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1583,
tekst = "'''[[Humphrey Gilbert]]''' oficjalnie ogłosił [[Nowa Fundlandia|Nową Fundlandię]] ((na mapie||Nowa Fundlandia|Newfoundland map.png)) kolonią angielską, pierwszą na kontynencie północnoamerykańskim",
},
{
-- rok = 1666,
tekst = "podczas [[II wojna angielsko-holenderska|II wojny angielsko-holenderskiej]] Anglicy zwyciężyli w '''[[Bitwa morska pod North Foreland|bitwie morskiej pod North Foreland]]'''",
},
{
rok = 1729,
tekst = "zmarł '''[[Thomas Newcomen]]''', angielski wynalazca [[atmosferyczny silnik parowy|atmosferycznego silnika parowego]] zwany też ''silnikiem parowym Newcomena'' ((na ilustracji schemat działania silnika||silnik Newcomena|Newcomen atmospheric engine animation.gif))",
},
{
rok = 1730,
tekst = "skonfliktowany z ojcem [[Fryderyk Wilhelm I Pruski|Fryderykiem Wilhelmem I]] późniejszy [[Królestwo Prus|król Prus]] '''[[Fryderyk II Wielki|Fryderyk II]]''' ((na portrecie||Fryderyk II Wielki|Friedrich II transparent.png)), został schwytany podczas próby ucieczki z kraju i jako uznany za dezertera osadzony w [[Twierdza Kostrzyn|twierdzy]] w [[Kostrzyn nad Odrą|Kostrzynie nad Odrą]]",
},
{
rok = 1735,
tekst = "nowojorski drukarz, wydawca, redaktor i dziennikarz '''[[John Peter Zenger]]''' został uniewinniony od zarzutów o działalność wywrotową i zniesławienie Williama Cosby’ego, ówczesnego gubernatora kolonii [[Nowy Jork]]; proces stał się znaczącym i ważnym czynnikiem w rozwoju wolności prasy na kontynencie północnoamerykańskim",
},
{
rok = 1772,
tekst = "'''[[I rozbiór Polski]]''' ((na ilustracji mapa pierwszego rozbioru Polski||I rozbiór Polski|First Partition of Poland1772.png)) – w [[Petersburg]]u podpisano traktaty rozbiorowe pomiędzy [[Rosja|Rosją]], [[Królestwo Prus|Prusami]] i [[Austria|Austrią]]",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1789,
tekst = "francuska [[Konstytuanta]] przyjęła ustawę, która stanowiła, że obywatele są równi wobec prawa, znosiła przywileje stanowe, resztki poddaństwa osobistego chłopów i obowiązek płacenia [[Dziesięcina|dziesięciny]]",
},
{
rok = 1802,
tekst = "urodził się wybitny norweski matematyk '''[[Niels Henrik Abel]]'''",
},
{
rok = 1823,
tekst = "w [[Dublin]]ie założono '''[[Royal Hibernian Academy]]''' ((na fotografii dzisiejsza siedziba RHA||RHA Dublin|Royal Hibernian Academy building in Ely Place, Dublin, Ireland.jpg)) – irlandzkie stowarzyszenie artystyczne, i należącą do niego [[Galeria sztuki|galerię sztuki]], którego celem jest wspieranie współczesnej sztuki i artystów irlandzkich",
},
{
rok = 1844,
tekst = "urodził się rosyjski malarz '''[[Ilja Riepin]]''', przedstawiciel [[realizm (malarstwo)|realizmu]] ((na ilustracji obraz Riepina [[Nie oczekiwali|Nie oczekiwali (Powrót zesłańca)]]||Nie oczekiwali|Ilya Repin Unexpected visitors.jpg))",
},
{
rok = 1850,
tekst = "urodził się francuski pisarz zaliczany do nurtu [[Naturalizm (literatura)|naturalizmu]] i [[dekadentyzm]]u '''[[Guy de Maupassant]]''' ((na portrecie||Guy de Maupassant|Maupassant 2.jpg)), znany zwłaszcza ze swoich [[nowela|nowel]], takich jak ''[[Horla]]'', ''[[Baryłeczka]]'' czy ''Dom pani Tellier''",
},
{
rok = 1858,
tekst = "pomiędzy [[Europa|Europą]] a [[Ameryka Północna|Ameryką Północną]] został przesłany pierwszy '''[[telegram]]'''",
},
{
rok = 1864,
tekst = "na stokach [[Cytadela Warszawska|Cytadeli Warszawskiej]] [[Rosjanie]] powiesili '''[[Romuald Traugutt|Romualda Traugutta]]''' ((na portrecie||Romuald Traugutt|Traugutt.jpg)), dyktatora [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] i czterech członków [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]]",
},
{
rok = 1884,
tekst = "urodził się ksiądz '''[[Władysław Korniłowicz]]''', jeden z twórców [[Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych im. Róży Czackiej w Laskach|dzieła dla niewidomych w Laskach]], najbliższy współpracownik i duchowy kierownik [[Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża|Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek]]",
},
{
rok = 1884,
tekst = "urodził się lekarz, mikrobiolog i immunolog '''[[Ludwik Hirszfeld]]''' ((na fotografii||Ludwik Hirszfeld|Ludwik Hirszfeld1.jpg)), odkrywca dziedziczenia [[grupy krwi|grup krwi]] i przyczyn [[choroba hemolityczna noworodka|konfliktu serologicznego]]",
},
{
rok = 1888,
tekst = "'''[[Bertha Benz]]''' wybrała się w podróż automobilem skonstruowanym przez [[Carl Benz|jej męża]]",
},
{
rok = 1895,
tekst = "zmarł niemiecki myśliciel, [[filozofia|filozof]] i [[socjologia|socjolog]] '''[[Friedrich Engels]]''' ((na portrecie||Friedrich Engels|Engels.jpg)), teoretyk [[socjalizm]]u, a także jeden z organizatorów i przywódców [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników|I]] i [[Druga Międzynarodówka|II Międzynarodówki]]",
},
{
rok = 1900,
tekst = "urodził się polski reżyser i scenarzysta '''[[Leonard Buczkowski]]''', twórca m.in. ''[[Zakazane piosenki|Zakazanych piosenek]]'' – pierwszego powojennego polskiego filmu pełnometrażowego, ''[[Skarb (film 1948)|Skarbu]]'', ''[[Przygoda na Mariensztacie|Przygody na Mariensztacie]]'' – pierwszego kolorowego polskiego filmu pełnometrażowego",
},
{
rok = 1901,
tekst = "urodził się polski ekonomista, prawnik, działacz emigracyjny '''[[Witold Czerwiński]]''', przewodniczący [[Egzekutywa Zjednoczenia Narodowego|Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego]]",
},
{
rok = 1901,
tekst = "zmarła '''[[Wiktoria Koburg (cesarzowa)|Wiktoria]]''' ((na obrazie||Wiktoria|Crown Princess Victoria of Prussia by von Angeli.jpg)), brytyjska księżniczka (tytułowana ''Princess Royal'') i [[Cesarzowe i niemieckie królowe|cesarzowa Niemiec]] (jako żona [[Fryderyk III Hohenzollern|cesarza Fryderyka III]])",
},
{
rok = 1904,
tekst = "urodziła się polska prozaiczka, publicystka, autorka [[literatura dla dzieci i młodzieży|powieści dla dzieci i młodzieży]] '''[[Janina Broniewska]]''', redaktorka czasopism dla dzieci („Płomyczek”, „Płomyk”), autorka podręczników szkolnych, działaczka lewicowa, major Wojska Polskiego, żona poety [[Władysław Broniewski|Władysława Broniewskiego]]",
},
{
rok = 1905,
tekst = "urodził się amerykański ekonomista rosyjskiego pochodzenia '''[[Wassily Leontief]]''', laureat [[Laureaci Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii|Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii]], twórcę tzw. [[Paradoks Leontiefa|paradoksu Leontiefa]], głoszącego, że amerykański eksport jest pracochłonny, a import – kapitałochłonny",
},
{
rok = 1906,
tekst = "urodził się amerykański scenarzysta, aktor i reżyser '''[[John Huston]]''' ((na fotografii)||John Huston|John Huston - publicity.JPG)), autor m.in. ''[[Sokół maltański (film)|Sokoła maltańskiego]]'', ''[[Asfaltowa dżungla|Asfaltowej dżungli]]'' czy ''[[Skarb Sierra Madre|Skarbu Sierra Madre]]'', za który w 1948 r. otrzymał dwa [[21. ceremonia wręczenia Oscarów|Oscary]] za [[Oscar za najlepszą reżyserię|reżyserię]] i [[Oscar za najlepszy scenariusz adaptowany|adaptowany scenariusz]]",
},
{
rok = 1908,
tekst = "zmarł polski socjalista '''[[Walery Antoni Wróblewski|Walery Wróblewski]]''' ((na fotografii)||Walery Wróblewski|Walery Antoni Wróblewski.png)), dowódca w [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]], generał [[Komuna Paryska|Komuny Paryskiej]], działacz [[Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników|I Międzynarodówki]] i [[Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich|Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich]]",
},
{
rok = 1912,
tekst = "urodził się Henri Grouès, znany pod pseudonimem '''[[Abbé Pierre]]''', francuski duchowny katolicki, znany z działalności charytatywnej na rzecz najuboższych i [[Bezdomność|bezdomnych]], założyciel [[Emmaus (organizacja)|ruchu Emmaus]]",
},
{
rok = 1912,
tekst = "w [[Karlowe Wary|Karlowych Warach]] oddano do użytkowania [[Koleje linowo-terenowe w Karlowych Warach|kolej linowo-terenową]] '''[[Kolej linowo-terenowa Diana w Karlowych Warach|Diana]]''' ((na ilustracji wagon kolei Diana na trasie||Kolej linowo-terenowa Diana|Karlovy Vary, lanovka Diana.jpg))",
},
{
rok = 1914,
tekst = "w [[Cleveland]] w amerykańskim stanie [[Ohio]] uruchomiono pierwszą elektryczną [[Sygnalizacja świetlna|sygnalizację świetlną]] (zielono-czerwoną)",
},
{
-- rok = 1915,
tekst = "[[I wojna światowa]]: wojska [[Niemcy|niemieckie]] weszły do opuszczonej przez Rosjan [[Warszawa|Warszawy]]",
oddzielny = true,
},
{
rok = 1922,
tekst = "w [[Kraków|Krakowie]] rozpoczął się I zjazd [[Legiony Polskie (1914–1918)|legionistów Piłsudskiego]]",
},
{
rok = 1930,
tekst = "urodził się amerykański astronauta '''[[Neil Armstrong]]''' ((na fotografii||Neil Armstrong|Neil Armstrong pose.jpg)), dowódca misji [[Apollo 11]] i pierwszy człowiek na [[Księżyc]]u",
priorytet = true,
},
{
rok = 1942,
tekst = "Niemcy zlikwidowali prowadzony przez '''[[Janusz Korczak|Janusza Korczaka]]''' warszawski [[Dom Sierot]]",
},
{
rok = 1943,
tekst = "w wyniku przeprowadzonej przez [[Kedyw (wojsko)|Kedyw]] '''[[Akcja Pensjonat|akcji „Pensjonat”]]''' z więzienia w [[Jasło|Jaśle]] uwolniono 66 więźniów politycznych",
},
{
rok = 1944,
tekst = "[[Plik:Flaga PPP.svg|20px|link=]] 5. dzień [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]: „czarna sobota” na Woli – rozpoczęła się '''[[Rzeź Woli|masowa rzeź ludności]]''', której ofiarą w kolejnych dniach padło ok. 40 tys. cywilów; powstańcy zdobyli „[[Gęsiówka (więzienie)|Gęsiówkę]]” – niemiecki '''[[Warschau (KL)|obóz koncentracyjny KL Warschau]]''' przy [[Ulica Gęsia w Warszawie|ul. Gęsiej]], uwalniając więzionych 348 Żydów z różnych krajów Europy <small>– więcej w [[Kalendarium powstania warszawskiego – 5 sierpnia|kalendarium]]</small>",
priorytet=true,
oddzielny = true,
},
{
rok = 1944,
tekst = "[[Zbrodnie niemieckie w powstaniu warszawskim|podczas rzezi Woli rozstrzelany został]] polski lekarz '''[[Janusz Zeyland]]''', autor badań naukowych nad gruźlicą, do dziś jeden z największych autorytetów w dziedzinie leczenia gruźlicy płuc u dzieci, udowodnił skuteczność i nieszkodliwość [[Szczepionka BCG|szczepionki przeciw gruźlicy]], pionier szczepień przeciwgruźliczych w Polsce",
priorytet=true,
},
{
rok = 1944,
tekst = "zmarł polski inżynier kolejowy, polityk i publicysta '''[[Jędrzej Moraczewski]]''', [[Rząd Jędrzeja Moraczewskiego|premier]] i minister komunikacji, jeden z przywódców [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej]] i [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]",
},
{
rok = 1960,
tekst = "podczas [[Mistrzostwa Polski seniorów w lekkoatletyce|Mistrzostw Polski Seniorów w Lekkoatletyce]], rozgrywanych na [[Stadion Leśny w Olsztynie|Stadionie Leśnym w Olsztynie]], '''[[Józef Szmidt]]''' ((na fotografii||Józef Szmidt|Józef Szmidt.jpg)) ustanowił wynikiem 17,03 m rekord świata w [[trójskok]]u, który poprawiony został dopiero 8 lat później na [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968|Igrzyskach w Meksyku]]",
},
{
rok = 1962,
tekst = "w wieku 36 lat zmarła '''[[Marilyn Monroe]]''', amerykańska [[gwiazda filmowa]]",
},
{
rok = 1962,
tekst = "'''[[Nelson Mandela]]''', późniejszy [[Prezydenci Południowej Afryki|prezydent RPA]] i laureat [[Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla|Pokojowej Nagrody Nobla]] ((na fotografii||Nelson Mandela|Nelson Mandela-2008 (edit).jpg)) został osadzony w więzieniu, które opuścił 28 lat później",
},
{
rok = 1963,
tekst = "urodziła się wokalistka jazzowa '''[[Anna Jurksztowicz]]'''",
},
{
rok = 1964,
tekst = "zmarł polski wojskowy '''[[Antoni Cebulski]]''', podpułkownik [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]], ostatni dowódca [[8 Pułk Piechoty Legionów|8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie]]",
},
{
rok = 1966,
tekst = "rozpoczęto budowę '''[[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]]''' ((na fotografii||WTC|World Trade Center, New York City - aerial view (March 2001).jpg)) w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], według projektu amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia [[Minoru Yamasaki]]ego i Antoniego Brittiochi, bliźniaczych wież zniszczonych później w wyniku terrorystycznego [[Zamach z 11 września 2001 roku|zamachu 11 września 2001 roku]]",
},
{
rok = 1969,
tekst = "bezzałogowa sonda kosmiczna '''[[Mariner 6 i 7|''Mariner 7'']]''' ((na fotografii||Mariner 6-7|Mariner 6-7.png)) wysłana w ramach [[Program Mariner|programu Mariner]] minęła [[Mars]]a w odległości 3524 kilometrów",
},
{
rok = 1981,
tekst = "zmarł amerykański matematyk polskiego pochodzenia '''[[Jerzy Spława-Neyman]]''' ((na fotografii||Jerzy Spława-Neyman|Jerzy Neyman2.jpg)), który wprowadził do [[statystyka|statystyki]] pojęcie [[przedział ufności]]",
},
{
rok = 1984,
tekst = "zmarł brytyjski aktor '''[[Richard Burton]]''' ((na ilustracji fotos z filmu [[Szata (film)|Tunika]]||Richard Burton|Richard Burton - The Robe.jpg)), jeden z największych gwiazdorów światowego kina powojennego, któremu światową sławę przyniosła rola Marka Antoniusza w megaprodukcji ''[[Kleopatra (film 1963)|Kleopatra]]'' z [[Elizabeth Taylor]] w roli tytułowej",
},
{
rok = 1991,
tekst = "zmarł japoński pionier motoryzacji '''[[Sōichirō Honda]]''', założyciel [[Honda|Honda Motor]]",
},
{
rok = 2000,
tekst = "zmarł brytyjski aktor teatralny i filmowy '''[[Alec Guinness]]''', wystąpił w kilkudziesięciu filmach: ''[[Oliver Twist (film 1948)|Oliver Twist]]'', ''[[Jak zabić starszą panią]]'', ''[[Most na rzece Kwai (film)|Most na rzece Kwai]]'', ''[[Lawrence z Arabii (film)|Lawrence z Arabii]]'', ''[[Upadek Cesarstwa Rzymskiego]]'', ''[[Gwiezdne wojny]]''",
priorytet = true,
},
{
rok = 2022,
tekst = "[[Siły Obronne Izraela]] rozpoczęły '''[[Operacja Alot ha-Szachar|operację Alot ha-Szachar]]''' przeciwko organizacji [[Palestyński Islamski Dżihad]]",
},
}