Mohsen Rezaji
Mohsen Rezaji (ur. 9 września 1954 w Masdżed Solejman) – irański wojskowy i polityk, w latach 1981-1997 głównodowodzący Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. W 2009 i 2013 bez powodzenia kandydował na prezydenta Iranu.
| |
 generał major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 września 1954 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
polityk |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Służba wojskowa edytuj
Z pochodzenia jest Bachtiarem[1].
Bezpośrednio po powrocie imama Ruhollaha Chomejniego do rewolucyjnego Iranu był jednym z członków jego osobistej ochrony[2]. W 1980 wstąpił do utworzonego rok wcześniej Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[3]. Według innego źródła do formacji przystąpił już rok wcześniej, tj. w roku jej utworzenia, a w czerwcu 1979 należał już do dowództwa Korpusu[2]. By przystąpić do formacji, przerwał studia[4]. W 1981 został naczelnym dowódcą KSRI[5]. Przyczynił się do jego znaczącej modernizacji.
Latem 1984, gdy rząd Iranu rozważał zasadność dalszego prowadzenia wojny z Irakiem, Rezaji był jednym z czołowych zwolenników kontynuowania walk (takie też rozwiązanie przeważyło)[5]. Ponownie domagał się kontynuowania wojny po zwycięskiej dla Iranu operacji Wal-Fajr 8[6], domagał się, by Iran nie poprzestał na obronie własnych granic, lecz wkroczył na terytorium Iraku[7]. Sprzeciwiał się również zmianom w strategii i taktyce armii irańskiej[8], broniąc stosowania na szeroką skalę taktyki ludzkiej fali. Z tego powodu popadł w gwałtowny spór z szefem sztabu armii irańskiej Alim Sajjadem Szirazim[9]. W 1988, gdy Najwyższy Przywódca Iranu Ruhollah Chomejni postanowił ostatecznie zgodzić się na zakończenie wojny, Rezajego obarczono winą za ostatnie klęski wojsk irańskich[10]. Dowódca Strażników Rewolucji musiał publicznie złożyć samokrytykę z powodu klęsk dowodzonych przez niego sił w drugiej bitwie o al-Fau i o Szalamche[11].
W 1989 zrestrukturyzował Korpus, tworząc w jego ramach odrębne siły lądowe, powietrzne oraz marynarkę. Założył również związany z formacją Uniwersytet Imama Husajna[3]. Zamierzał zrezygnować z dowodzenia formacją natychmiast po zakończeniu wojny iracko-irańskiej, jednak Najwyższy Przywódca Iranu nie przyjął jego prośby o zwolnienie[4].
W 2006 argentyński sąd wydał międzynarodowy nakaz aresztowania Mohsena Rezajego i sześciu innych urzędników irańskich, oskarżając ich o udział w zorganizowaniu zamachu bombowego na żydowskie centrum kulturalne w Buenos Aires w 1994. W latach 2007-2012 jego nazwisko widniało na liście poszukiwanych Interpolu. Rezaji zaprzeczał, jakoby brał udział w organizacji zamachu[3].
Działalność polityczna edytuj
W 1997 Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei mianował go sekretarzem Rady Ustalania Właściwego Porządku. W ramach pracy w Radzie kierował komitetem ds. makroekonomii i opracowywał dwudziestoletnią perspektywę rozwoju gospodarczego Iranu wydaną w 2005. Cztery lata wcześniej, w 2001, ukończył na Uniwersytecie w Teheranie studia doktorskie w zakresie ekonomii. Zaliczany jest do zaufanych współpracowników Najwyższego Przywódcy Alego Chameneiego[3].
W 2000 bez powodzenia startował w wyborach parlamentarnych[4]. W 2005 zamierzał startować w wyborach na prezydenta Iranu, jednak w ostatniej chwili wycofał swoją kandydaturę, by głosy konserwatywnego elektoratu nie rozłożyły się między kilku kandydatów[12]. W 2009 bez powodzenia kandydował na prezydenta Iranu - uzyskał trzeci wynik, za zwycięzcą Mahmudem Ahmadineżadem i Mir-Hosejnem Musawim, z rezultatem 1,7% głosów (według oficjalnych wyników)[13].
Krytykował antyizraelskie wypowiedzi Mahmuda Ahmadineżada, twierdząc, że nie służą one ani budowaniu wizerunku Iranu na arenie międzynarodowej, ani wypracowywaniu rozwiązania konfliktu izraelsko-palestyńskiego[3][14]. Opowiadał się za wdrożeniem w Iranie reform gospodarczych w duchu wolnorynkowym - za prywatyzacją i zachęcaniem zagranicznych inwestorów[3].
W 2013 po raz trzeci wystartował w wyborach prezydenckich w Iranie. W pierwszej turze zwyciężył w nich Hasan Rouhani, zaś na Rezajego zagłosowało 10,58% wyborców, co stanowiło czwarty rezultat[15].
W 2016 Mohsen Rezaji wrócił do czynnej służby w Korpusie Strażników Rewolucji Islamskiej[4].
Rodzina edytuj
Jego syn Ahmad Rezaji w 1998 uciekł z Iranu i uzyskał azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Publicznie krytykował rząd Iranu i twierdził, że jego ojciec brał udział w zamachu na centrum żydowskie w Buenos Aires. W 2005 wrócił do Iranu i odwołał swoje wcześniejsze komentarze. Sześć lat później znaleziono go martwego w hotelu w Dubaju, a przyczyna śmierci nie została jednoznacznie wyjaśniona[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Iran's ethnic minorities key issue in elections
- ↑ a b Iran's 11th Presidential Election (No. 8): Biographies of Eight Qualified Candidates for Iran Presidential Election. [dostęp 2016-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-12)].
- ↑ a b c d e f g Candidate Profile: Mohsen Rezaei Mirghaed [online], ASHARQ AL-AWSAT [dostęp 2016-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-16] (ang.).
- ↑ a b c d Iran's Rezaei returns to his military roots [online], Al-Monitor, 13 maja 2015 [dostęp 2016-05-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-16] (ang.).
- ↑ a b Murray i Woods 2014 ↓, s. 233.
- ↑ Murray i Woods 2014 ↓, s. 272.
- ↑ Axworthy 2014 ↓, s. 227.
- ↑ Murray i Woods 2014 ↓, s. 288.
- ↑ A. Oshtovar, Vanguard of the Imam: Religion, Politics, and Iran's Revolutionary Guards, Oxford University Press, Oxford 2016, ISBN 978-0-19-049170-3, s. 84.
- ↑ Ottolenghi E.: The Pasdaran. Inside Iran's Islamic Revolutionary Guard Corps. Washington: Foundation for Defense of Democracies, 2011, s. 31. ISBN 978-0-9819712-9-2.
- ↑ Axworthy 2014 ↓, s. 271.
- ↑ Axworthy 2014 ↓, s. 377.
- ↑ Ahmadinejad wins Iran presidential election, „BBC”, 13 czerwca 2009 [dostęp 2016-02-07].
- ↑ Axworthy 2014 ↓, s. 391.
- ↑ Final official results for Iran's presidential election show Rouhani won 50.71 percent of votes. [online], Al Jazeera Blogs [dostęp 2016-02-07].
Bibliografia edytuj
- M. Axworthy: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. London: Penguin Books, 2014. ISBN 978-0-14-104623-5. OCLC 868077507. (ang.).
- W. Murray, K. M. Woods: The Iran-Iraq War. A Military and Strategic History. Cambridge: Cambridge University Press, 2014. ISBN 978-1-107-67392-2. OCLC 955530287. (ang.).