Monastyr Trójcy Świętej w Międzyrzeczu
Monastyr Trójcy Świętej[1] (ukr. Троїцький монастир) – prawosławny klasztor w Międzyrzeczu na Ukrainie, zajmujący obiekty dawnego klasztoru franciszkańskiego.
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Archimandryta |
Teodor (Melnyczuk) |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Trójcy Świętej |
| Data budowy |
1454, 1606–1610 |
| Data reaktywacji |
1991 (otwarcie jako klasztor prawosławny) |
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 50°18′26″N 26°29′23″E/50,307222 26,489722
| |
| Strona internetowa | |
Historia edytuj
Według prawosławnej tradycji około 1240 na terenie dzisiejszego Międzyrzecza powstała wspólnota monastyczna założona przez mnichów z Monasteru Kijowsko-Pieczerskiego[2]. W 1460 Iwan Ostrogski ufundował w miejscowości drewnianą cerkiew Trójcy Świętej, która szybko uległa zniszczeniu wskutek pożaru. Na jej miejscu w XVI w. z fundacji Konstantego Ostrogskiego wzniesiono obronną świątynię zbliżoną w swojej formie do cerkwi ufundowanej przez niego w Ostrogu[3]. Na XVI w. wzmiankowane jest dalsze funkcjonowanie w Międzyrzeczu prawosławnego klasztoru[4]. W 1612 wnuk Konstantego Ostrogskiego Janusz, pierwszy w rodzie Ostrogskich konwertyta z prawosławia na katolicyzm, odebrał obiekt prawosławnym i polecił urządzić w nim kościół katolicki, którym mieli zaopiekować się franciszkanie; dla nich też ufundował klasztor[3]. Obiekt pozostawał w rękach zakonu do 1866, gdy władze rosyjskie dokonały kasaty klasztoru, a dawną cerkiew przywróciły do jej pierwotnych funkcji, organizując prawosławną parafię. Jedno ze skrzydeł klasztoru zamieniono na plebanię. Obiekt został zdewastowany w czasie I wojny światowej, gdy kwaterowały w nim wojska niemieckie[3].
Cerkiew w Międzyrzeczu pozostawała czynna w II Rzeczypospolitej oraz po przyłączeniu Wołynia do ZSRR, będąc siedzibą parafii. Po 1991 kompleks dawnego klasztoru franciszkanów razem ze świątynią został przekazany Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, który urządził w nim męski monaster[2][5].
Architektura edytuj
Kompleks monasteru mieści się w obrębie murów obronnych zamku w Międzyrzeczu. Centralnym punktem jego zabudowań jest szesnastowieczna cerkiew Trójcy Świętej, wzniesiona na planie prostokąta, trójnawowa, z trzema absydami. Obiekt posiada pięć wieżyczek zwieńczonych niskimi kopułami. Jego styl stanowi połączenie elementów bizantyńskich i gotyckich[3] (zachowały się m.in. ostrołukowe okna z maswerkami).
We wnętrzu cerkwi przetrwały ołtarze boczne wstawione przez franciszkanów, jednak wstawiono do nich nowsze ikony. Na krzyżowych sklepieniach i ścianach znajdują się sztukaterie barokowe oraz dziewiętnastowieczny zespół fresków autorstwa Jermakowa, stanowiący naśladownictwo dekoracji malarskiej soboru św. Włodzimierza w Kijowie[3]. Do świątyni monasterskiej z obydwu stron przylegają budynki klasztorne z lat 1606–1610, w stylu renesansowym, ujęte w narożach cylindrycznymi basztami. Przebudowana wieża nad bramą prowadzącą na teren klasztoru pełni funkcję dzwonnicy[3].
Całość otoczono murem ze strzelnicami i narożnymi wieżami.
Ikona Matki Bożej edytuj
Szczególnym kultem w monasterze otaczana jest Ikona Matki Bożej „Dająca Życie”, powstała najprawdopodobniej w XIV w. Pierwotnie należała ona do Ostrogskich, którzy zabierali ją ze sobą na wyprawy wojenne. Wizerunek ten był czczony również przez franciszkanów, zaś w 1779 został koronowany na mocy decyzji papieża Benedykta XIV[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 124. posiedzeniu KSNG
- ↑ a b c A.Dylewski, Ukraina, Pascal, Bielsko-Biała, 2005, ISBN 83-7304-508-2, s.213
- ↑ a b c d e f J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t.2, Burchard Edition 2001, ISBN 83-87654-11-6, ss.160–162
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ РІВНЕНСЬКА єпархія – монастирі