Monopolis

Monopolis – łódzkie centrum biurowo-rozrywkowo-kulturalne, powstające w dawnym Zespole Zakładów Przemysłu Spirytusowego "Monopol Wódczany", zlokalizowane przy ulicy Kopcińskiego 58/60. W latach 1902-2007 kompleks pełnił funkcję fabryki alkoholu (oraz tymczasowo wyrobów tytoniowych), następnie w 2013 roku, po likwidacji zakładów Polmos, teren został wykupiony przez firmę Virako Krzysztofa Witkowskiego, która zaadaptowała fabrykę na potrzeby biur, usług i sztuki.

Monopolis

nr rej. A/355/1-8 z 25.10.1994
Główny budynek od strony Kopcińskiego (2022)
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Kopcińskiego 58/60
Typ budynku	pofabryczny
Styl architektoniczny	neogotyk
Architekt	Franciszek Chełmiński Grupa5 Architekci
Inwestor	Virako
Powierzchnia użytkowa	29 400 m²
Rozpoczęcie budowy	1896
Ukończenie budowy	1902
Ważniejsze przebudowy	2017–2020
Pierwszy właściciel	Imperium Rosyjskie
Obecny właściciel	Virako
Położenie na mapie Łodzi Monopolis
Położenie na mapie Polski Monopolis
Położenie na mapie województwa łódzkiego Monopolis
51°45′46″N 19°29′06″E
Strona internetowa

Część terenu dawnych zakładów została wcześniej wykupiona przez firmę Virako i na tym terenie został wybudowany biurowiec Forum 76, który został otwarty w 2009 roku. Budynek ten nie jest obecnie własnością firmy Virako - został sprzedany w 2016 roku funduszom inwestycyjnym Benson Elliot i Sharow Capital i powtórnie w 2020 roku funduszowi MVGM.

Historia

Był to trzeci pod względem wielkości kompleks fabryczny w Łodzi, zaraz po zakładach Karola Scheiblera oraz Izraela Poznańskiego (obecnie Manufaktura). Jego historia rozpoczęła się w 1896 roku, gdy rosyjskie Ministerstwo Skarbu kupiło od łódzkiego magistratu i prywatnego właściciela teren w okolicy obecnego tzw. "skrzyżowania marszałków". Po 4 latach powstał tam kompleks budynków fabrycznych z czerwonej cegły, w którym rozpoczęto produkcję wszelkiego rodzaju wódek. Obiekt zaprojektował Franciszek Chełmiński, który nadał obiektowi neogotycki wygląd. Na terenie znajdują się: budynek filtracji i zmiękczania, budynek laboratorium i morsowni, budynek przepompowni spirytusu, magazyn ze zbiornikami spirytusu oraz magazyn spirytusu i denaturatu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej teren został oddany magistratowi, a fabryka została przekwalifikowana na produkcję wódki i tytoniu, a w części budynków urządził przytułek dla żebraków, prosektorium i szkołę.

W 1920 roku, przekazano kompleks Skarbowi Państwa, który 9 grudnia 1927 roku produkcję tytoniu przeniósł na ul. Kopernika, zaś w tym miejscu stworzył Państwową Wytwórnię Wódek nr 14 podlegającą Dyrekcji Monopolu Spirytusowego w Warszawie. Po wybuchu drugiej wojny światowej ograniczono produkcję alkoholu i uruchomiono tam magazyn dla Wehrmachtu. W czasach PRL wznowiono produkcję alkoholu, denaturatu oraz octu. W 1963 roku, w wyniku połączenia fabryk w Łodzi i Kutnie zainicjowano Łódzkie Zakłady Przemysłu Spirytusowego, oferujące wódki czyste i gatunkowe oraz denaturat i spirytus. W latach 70. XX wieku zakłady odniosły szczytową formę, uzyskując na 22 produkty znak jakości klasy światowej. W 2007 roku zakład Polmosu postawiono w stan likwidacji, kończąc jednocześnie produkcję alkoholu.

Zespół budynków wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/355/1-8 z 25.10.1994.

Projekt Monopolis

W 2013 roku właścicielem kompleksu została firma Virako, która rok później ogłosiła powstanie wieloletniego projektu o nazwie "Monopolis". Autorem nazwy oraz loga był Janusz Kaniewski. W latach 2014–17 udostępniono teren dla celów kulturalnych, rozrywkowych i muzycznych. W międzyczasie przeprowadzono także wizję lokalną z pracownikami byłego Polmosu. 16 maja 2017 ogłoszono rewitalizację fabryki pod cele kulturalne, rozrywkowe, usługowe i biurowe, tworząc drugie takie centrum w Łodzi po Manufakturze. W obiekcie znajdą się:

• 23 400 m² powierzchni biurowej klasy A, dwa nowe biurowce (9 i 11 piętrowe)
• 5000 m² powierzchni dla usług gastronomicznych
• muzeum produkcji wódki, poświęcone pracownikom byłego Polmosu
• galeria miejska
• basen rekreacyjny, siłownia oraz fitness
• prywatny teatr z mechaniczną widownią która może się zamienić w salę bankietową z zapleczem gastronomicznym
• przedszkole i plac zabaw, świetlica środowiskowa dla dzieci z kinem i miejscem na zajęcia dydaktyczne
• 6 zielonych tarasów na dachach, 2 parki kieszonkowe
• 175 miejsc parkingowych dla rowerów (wraz z szatnią i natryskami)
• 258 miejsc parkingowych dla samochodów (wraz z myjnią oraz 8 stanowiskami do ładowania samochodów elektrycznych)

Z racji wpisania do rejestru zabytków inwestor chce zaadaptować także komin oraz tory kolejowe do celów użytkowo-dekoracyjnych.

Etapy adaptacji

• 2013 – kupno terenu przez prywatnego inwestora
• 2014-17 – udostępnienie obiektu na cele kulturalne
• maj 2017 – ogłoszenie szczegółów rewitalizacji
• druga połowa 2017 – rozpoczęcie przebudowy
• druga połowa 2018 – zakończenie przebudowy kompleksów pofabrycznych
• 2019 – ukończenie 9-piętrowego biurowca M2
• 2020 – ukończenie 11-piętrowego biurowca M3 i zakończenie inwestycji

Wyróżnienia

• wrzesień 2020 - kompleks został zdobywcą prestiżowej nagrody w międzynarodowym konkursie MIPIM Awards 2020, dla najlepszego obiektu wielofunkcyjnego.

Linki zewnętrzne

• [https://web.archive.org/web/20170422035300/http://www.monopolis.lodz.pl/ Strona główna Monopolis]