Morświniec białopłetwy
Morświniec białopłetwy[3], morświn białopłetwy[4], morświn Dalla[potrzebny przypis] (Phocoenoides dalli) – gatunek ssaka z rodziny morświnowatych (Phocoenidae).
| Phocoenoides dalli[1] | |||
| (True, 1885) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| (bez rangi) | walenie | ||
| (bez rangi) | zębowce | ||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
morświniec | ||
| Gatunek |
morświniec białopłetwy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Występowanie i biotop edytuj
Chłodne i umiarkowanie ciepłe wody północnego Oceanu Spokojnego i przyległych mórz. Preferuje wody o temperaturze poniżej 18°C.
Systematyka edytuj
Taksonomia edytuj
Takson po raz pierwszy opisany naukowo przez F. W. True w 1885 roku pod nazwą Phocaena dalli[5]. Jako miejsce typowe autor wskazał Alaskę (ang. „in the strait west of Adakh Island, one of the Aleutian group”)[5]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Phocoenoides – morświniec[3], utworzonego przez R. Ch. Andrewsa w 1911 roku[6].
Podgatunki edytuj
Wyróżnia się dwa podgatunki morświna białopłetwego[7]:
- P. dalli dalli (True, 1885)
- P. dalli truei Andrews, 1911
Genetyka edytuj
Badania genetyczne przeprowadzone przez Hayano i in. (2003) wykazały wyraźne różnice pomiędzy trzema populacjami tego gatunku[8]. Baird i in. (1998) wykazali, że morświn białopłetwy krzyżuje się z morświnem zwyczajnym[9][10].
Charakterystyka ogólna edytuj
Wygląd edytuj
Ciało tego walenia ma charakterystyczny kształt – morświn białopłetwy jest gruby i ma krótką głowę. Ubarwienie podobne do orki – większa część ciała jest ciemnoszara do czarnej z dużą, białą plamą na brzuchu i kilkoma mniejszymi na ogonie i płetwach. Płetwa grzbietowa ustawiona pionowo. Zęby tego morświna są niezwykle małe i łopatkowate; w każdym rowku zębowym znajduje się od 23 do 28 zębów. Osiąga do 239 cm długości i 130 do 200 kg masy ciała.
Tryb życia edytuj
Jest zwierzęciem bardzo aktywnym. Pływa z dużą prędkością (do 55 km/h), wykonując gwałtowne zwroty. Zanurza się na duże głębokości. Pływa w małych stadach składających się z 2–12 osobników. Takie stada czasami łączą się w duże zgrupowania (notowano do kilku tysięcy osobników).
Morświn Dalla żywi się prawdopodobnie rybami i kałamarnicami.
Jest atakowany głównie przez orki. Na niektórych osobnikach zaobserwowano ślady po atakach rekinów. Morświny białopłetwe bywają często zainfekowane wieloma pasożytami. Do najczęstszych pasożytów płucnych należą nicienie Halocercus dalli oraz Stenurus minor[11].
Zagrożenia i ochrona edytuj
Gatunek nie jest objęty konwencją waszyngtońską. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[2]. W okolicach Japonii połowy harpunowe oraz przypadkowe zgony poprzez zaplątanie w sieci do połowu łososi przyczyniły się do znacznego zmniejszenia populacji tego gatunku na tamtych terenach[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Phocoenoides dalli, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c T.A. Jefferson, G. Braulik, Phocoenoides dalli, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015-3 [dostęp 2015-09-18] (ang.).
- ↑ a b Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 210. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b F. W. True. On a new species of porpoise, Phocaena dalli, from Alaska. „Proceedings of the United States National Museum”. 8, s. 95, ryc. 2-5, 1885. (ang.).
- ↑ R. A. Chapman. A new porpoise from Japan. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 30, s. 31, 1911. (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Phocoenoides dalli. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 stycznia 2010]
- ↑ A. Hayano, M. Amano, N. Miyazaki. Phylogeography and population structure of the Dall's porpoise, Phocoenoides dalli, in Japanese waters revealed by mitochondrial DNA.. „Genes & Genetic Systems”. 78 (1), s. 81-91, 2003. DOI: 10.1266/ggs.78.81.
- ↑ R. W. Baird, P. M. Willis, T. J. Guenther, P. J. Wilson i inni. An intergeneric hybrid in the family Phocoenidae. „Canadian Journal of Zoology”. 76, s. 198-204, 1998.
- ↑ P. M. Willis, B. J. Crespi, L. M. Dill, R. W. Baird i inni. Natural hybridization between Dall's porpoises (Phocoenoides dalli) and harbour porpoises (Phocoena phocoena). „Canadian Journal of Zoology”. 82 (5), s. 828-834, 2004. DOI: 10.1139/z04-059.
- ↑ T.A. Jefferson. Phocoenoides dalli. „Mammalian Species”. 319, s. 1–7, 1988.
- ↑ R. M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Wyd. V. T. II. The Johns Hopkins University Press, 1991.
Bibliografia edytuj
- Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Phocoenoides dalli. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 12 grudnia 2007]
- CMS: Phocoenoides dalli (True, 1885). [dostęp 2007-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 maja 2012)]. (ang.).
- Peter Gill, Linda Gibson: Wieloryby, delfiny i morświny. Warszawa: "Cibet" PNT, 1998, seria: Poznawaj z Nami. ISBN 83-85749-15-2.