Étienne-Gabriel Morelly (ur. 1717 w Vitry-le-François, zm. 1778) – francuski filozof, przedstawiciel komunizmu utopijnego.

Étienne-Gabriel Morelly
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1717
Vitry-le-François

Data śmierci

1778

Narodowość

francuska

Język

francuski

Dziedzina sztuki

literatura, filozofia

Kodeks natury, 1755

Poglądy edytuj

Podobnie jak współczesny mu Jean-Jacques Rousseau uważał, że ludzie w stanie natury żyli w zgodzie, a dopiero powstanie cywilizacja, a zwłaszcza instytucja własności prywatnej wpłynęła na zepsucie i podział ludzi. W swoich poglądach nawiązywał także do Jana Mesliera[1].

Społeczeństwa, według Morelliego, dzieliły się na żyjące w zgodzie (np. pierwotne gminy chrześcijańskie) i "skażone" cywilizacją (społeczeństwa, w których istnieje własność prywatna – np. współczesne mu francuskie społeczeństwo). Dzięki zniesieniu własności prywatnej społeczeństwa zepsute, mogą wrócić do stanu kreowanego przez prawo natury.

Komunizm czyli stan, w którym własność najważniejszych dla społeczeństwa dóbr będzie wspólna. Według Morelliego istnieć będzie dzięki urzeczywistnieniu podstawowych zasad:

  1. dobra istotne społecznie będą własnością społeczeństwa. Jednostki będą miały prawo do własność rzeczy osobistych,
  2. każdy obywatel będzie uczestniczył czynnie w życiu i rozwoju społeczeństwa,
  3. każdy będzie budował dobrobyt społeczny w miarę swoich możliwości.

Władza w ustroju komunistycznym, według Morelliego, należeć ma do:

  1. senatu wybieranego corocznie, spośród osób w wieku co najmniej 50 lat. Zadaniem senatu ma być tworzenie zrozumiałego dla wszystkich prawa,
  2. rady najwyższej, która sprawować ma władzę wykonawczą pod kontrolą senatu,
  3. naczelnika narodu.

Główne prace edytuj

  • Le Code de la nature (Kodeks natury), 1755 r. – przez wiele lat praca ta przypisywana była Denisowi Diderotowi[2],
  • Essai sur le coeur humain ou Principes naturels de l'éducation, 1745 r.,
  • Naufrage des îles flottantes ou la Basiliade du célèbre Pilpai, 1753 r.

Przypisy edytuj

  1. Krystyna Chojnicka, Henryk Olszewski: Historia doktryn politycznych i prawnych : podręcznik akademicki. Poznań: Ars boni et aequi, 2004, s. 134. ISBN 83-87148-60-1.
  2. Władysław Tatarkiewicz: Historia Filozofii t. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 184.

Bibliografia edytuj

  • Elżbieta Kundera, Marek Maciejewski: Leksykon myślicieli politycznych i prawnych. Warszawa: C. H. Beck, 2006, s. 308-309. ISBN 83-7387-908-0.