Moritz Gottgetreu
Moritz Wilhelm Gottgetreu (ur. 22 września 1813 w Swinemünde, zm. 26 lutego 1885 w Poczdamie) – niemiecki architekt oraz nadworny architekt w Poczdamie[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
Życiorys edytuj
Przez długie lata w literaturze fachowej wymieniany był jako Rudolf Wilhelm Gottgetreu z powodu błędnego połączenia życiorysów dwóch architektów[1]. Po niwelacji tego błędu, z powodu złej interpretacji podpisu i inicjałów „M. Gottgetreu” występował jako Martin Gottgetreu[2] do 2009 roku, kiedy to – w wyniku badań historycznych – został właściwie rozpoznany jako Moritz Wilhelm Gottgetreu[3].
Moritz Gottgetreu był synem architekta i konstruktora portów Gustawa Adolfa Wilhelma Gottgetreua[1]. Po ukończeniu studiów, między innymi obok Karla Friedricha Schinkla na Berlińskiej Akademii Budownictwa, był w 1844 roku budowniczym na królewskim inspektoracie ogrodniczym (niem. Gartenintendantur) i pracował w latach 1845–1846, obok Ludwiga Persiusa, jako budowniczy nad budową fontann w ramach komisji budownictwa[4].
W roku 1840 wstąpił do Stowarzyszenia Architektów w Berlinie.
W 1849 roku Moritz otrzymał tytuł nadwornego architekta oraz w 1851 roku został inspektorem budownictwa w Poczdamie. Powołany w 1861 roku na nadwornego architekta, zmarł w 1885 roku jako tajny główny radca budowlany w Poczdamie[4].
Jego bracia Rudolf Wilhelm i Gustav Adolf (1812–1890), pracowali również w zawodzie architekta, stąd często mylona jest twórczość i tożsamość braci[5].
Jego syn Gustaw Adolf Moritz Gottgetreu (urodzony 16 listopada 1846 roku w Bornstedt w Poczdamie; zmarły 7 października 1911) był nadwornym ogrodnikiem w Rheinberg[3].
Budynki (wybrane) edytuj
Obecnie nie jest znany pełny przekrój twórczości Moritza Gottgetreua, jednakże architekt ten bazując na neogotyckiej estetyce stworzył pewien swój oryginalny styl, którego wizytówką jest pałac w Dobrej wraz ze stróżówką oraz innymi budynkami około pałacowymi. Prawdopodobnie na terenie Śląska była to jego jedyne dzieło[4], lecz działalność Gottgetreua wymaga jeszcze głębszych studiów. Na tę chwilę można wyróżnić następujące jego dzieła:
- Pałac w Dobrej (niem. Schloss Dobrau) oraz kościół, mauzoleum, budynek z bramą tzw. stróżówka. Przebudowa w 1856–1858, aktualnie ruina w odbudowie[6].
- Park w Babelsbergu, budynek maszynowni z silnikami parowymi tzw. Dampfmaschinenhaus, 1843–1845, wykonanie według projektu Ludwiga Persiusa. Gottgetreu był w parku kierownikiem budowy instalacji systemu nawadniającego[6].
- Park Sanssouci w Poczdamie, autor sytuacyjnego planu z rozmieszczeniem fontann oraz systemu nawadniania roślin 1852[6]
- Park Sanssouci w Poczdamie, autor projektu wejścia do tzw. Paradiesgarten (1853)[6]
- Pałac w Babelsbergu, drugi etap budowy, 1845–1849, wykonanie według projektu Ludwiga Persiusa i Johanna Heinricha Stracka[6]
- Poczdam, budynek willi tzw. Villa Tummeley, 1847–1848, obecnie budynek po przebudowie[6]
- Park Babelsberg, Budynek starej wozowni, 1850[6]
- Anklam, budynek szkolny tzw. Altes Gymnasium, [1] 1852[6]
- Pałac w Neuhardenbergu (pol. hist. Kwilica), projekt renowacji, 1852[6]
- Park w Babelsbergu, Gospodarstwo szkółkarskie – szklarnia, 1855–1865[6]
- Poczdam, Villa Gottgetreua, 1858, obecnie – nie zachowana[6]
- Park w Babelsbergu, budynek tzw. Küchenhaus, 1859–1860[6]
- Park w Babelsbergu, dwie stróżówki (budynki z bramą), 1865, aktualnie jeden zachowany[6]
- Berlin, Budynek mieszkalny Lindenallee 7, 1867–1868, aktualnie nie zachowany[6],
- Żagań, Park Książęcy, autor sytuacyjnego planu z rozmieszczeniem fontann, 1866
Publikacje (wybrane) edytuj
- Das Dampfmaschinenhaus und die Fontainen am Babelsberge bei Potsdam, Allgemeine Bauzeitung 11, 1846
- Der Fontainen-Bau zu Sans-Souci, Berlin 1854
- Das Schloß Babelsberg (mit J. H. Strack), Berlin 1857
Przypisy edytuj
- ↑ a b c 8 U. Thieme, F.C. Willis, Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. Leipzig 1921
- ↑ Publikacje do 2009 roku
- ↑ a b Wyniki badań opublikowane w 2009 roku przez Archiwum Budowlane Uniwersytetu Technicznego w Berlinie
- ↑ a b c Barbara Szczypka-Gwiazda: Zamki i Pałace Śląska, dziedzictwo, tożsamość i arystokracja. Katowice: Genesis, 2014. s. 1–24.
- ↑ Allgemeines Künstlerlexikon (AKL). Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker Bd. 59. K. G. Saur, München und Leipzig 2008, ISBN 978-3-598-22799-8
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Muzeum Architektury w Berlinie.
Bibliografia edytuj
- Barbara Szczypka-Gwiazda: Zamki i Pałace Śląska, dziedzictwo, tożsamość i arystokracja. Katowice: Genesis, 2014.
- Allgemeines Künstlerlexikon (AKL). Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker Bd. 59. K. G. Saur, München und Leipzig 2000.