Moryzja jednokwiatowa

Moryzja jednokwiatowa[4] (Morisia monanthos (Viv.) Asch.) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju moryzja Morisia. Występuje na Korsyce i Sardynii w murawach piaszczystych oraz w miejscach skalistych na wysokościach do 1300 m n.p.m.[4][5] Roślina uprawiana ze względu na oryginalny pokrój, wczesne i obfite kwitnienie oraz biologię rozsiewania podobną do orzecha ziemnego – dojrzewające strąki wciskane są w podłoże. Nazwa rodzajowa upamiętnia profesora botaniki z TurynuGiuseppe Giacinto Morisa (1796–1869)[5].

Moryzja jednokwiatowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

moryzja

Gatunek

moryzja jednokwiatowa

Nazwa systematyczna
Morisia monanthos (Viv.) Asch.
Fl. Sard. Comp. 173 1885[3]
Synonimy
  • Erucaria hypogaea Viv.
  • Morisia hypogaea (Viv.) J.Gay ex Colla
  • Rapistrum hypogaeum (Viv.) Duby
  • Sisymbrium monanthos Viv.[3]

Morfologia edytuj

Pokrój
Bylina osiągająca do 2 cm (czasem 5 cm[4]) wysokości, z głębokim korzeniem[5].
Liście
Skupione w rozetę przyziemną osiągającą do 15 cm średnicy. Podługowato-lancetowate i pierzastodzielne[4], z łatkami trójkątnymi[5]. Blaszka ciemnozielona[4], nieco gruboszowata[5].
Kwiaty
Pojedyncze na szczytach szypułek kwiatowych. Szypułki prosto wzniesione podczas kwitnienia osiągają do 2,5 cm wysokości. Kwiaty mają cztery zielone, wyprostowane i pozbawione woreczkowatych rozdęć działki kielicha. Cztery płatki korony są zwężone u nasady, żółte, osiągają po rozpostarciu 1,5 cm średnicy. Sześć pręcików, 4 z nich dłuższe. Słupek bez szyjki, z górną zalążnią[5][4].
Owoce
Rozwijają się pojedynczo na szypułach wydłużających się i zginających w dół podczas owocowania. Dwuczęściowa łuszczynka, w dolnej części kulista, otwierająca się dwoma klapkami i zawierająca 3–5 nasion. W części górnej jajowatostożkowata, do 3 mm długości, niepękająca, z 1–2 nasionami[5][4].

Zastosowanie edytuj

Roślina uprawiana jako ozdobna w gruncie w strefach mrozoodporności 7 lub wyższych. W warunkach środkowoeuropejskich zalecana jest do uprawy w szklarniach[4].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-07-02] (ang.).
  3. a b Morisia monanthos (Viv.) Asch.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-07-02].
  4. a b c d e f g h Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin tom II, K-Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 604. ISBN 978-83-7506-846-7.
  5. a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 174. ISBN 0-333-74890-5.