Moskorzew (gmina)
Moskorzew (daw. gmina Moskarzew) – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie częstochowskim.
| gmina wiejska | |||||
 Krajobraz Gminy Moskorzew | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
2613032 | ||||
| Wójt |
Andrzej Walasek | ||||
| Powierzchnia |
71,29 km² | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
37,9 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
34 | ||||
| Kod pocztowy |
29-130 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
TLW | ||||
Adres urzędu: Moskorzew 4229-130 Moskorzew | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 50°39′00″N 19°56′00″E/50,650000 19,933333 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Siedziba gminy to Moskorzew.
Według danych z 30 czerwca 2006[4] gminę zamieszkiwało 2930 osób.
Położenie edytuj
Gmina położona jest w zachodniej części województwa świętokrzyskiego przy granicy z województwem śląskim, na południowym krańcu powiatu włoszczowskiego. Zachodnia część gminy znajduje się na obszarze Niecki Włoszczowskiej, a wschodnia na Płaskowyżu Jędrzejowskim. Na obszarze gminy swoje źródła ma Biała Nida i jej dopływ Kwilinka.
Komunikacja edytuj
Przez terytorium gminy przebiega droga krajowa 78 z Chmielnika do przejścia granicznego w Chałupkach, od której odchodzi sieć dróg powiatowych:
- z Moskorzewa do Radkowa, Tarnawej Góry, Chebdzia
- z Chlewic do Sędziszowa, Kossowa
Przez obszar gminy nie przebiegają żadne linie kolejowe. Najbliższy dworzec kolejowy znajduje się w Sędziszowie (trasa kolejowa z Kielc do Krakowa i Katowic).
Na terenie gminy znajdują się dwa przystanki PKS (w Moskorzewie i Chlewicach) obsługujące kursy dalekobieżne (z Katowic do Ostrowca Świętokrzyskiego, Starachowic, Tarnobrzega, Buska-Zdroju).
Demografia edytuj
Dane z 30 czerwca 2006[4]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 2930 | 100 | 1443 | 49,2 | 1487 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
41,1 | 20,2 | 20,9 | |||
| Ludność w wieku | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 0-14 lat | 416 | 14,2% | 211 | 7,2% | 205 | 7,0% |
| 15-64 lat | 1942 | 66,3% | 886 | 30,2% | 1056 | 36,1% |
| 65 lat i więcej | 572 | 19,5% | 346 | 11,8% | 226 | 7,7% |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Moskorzew w 2014 roku[1].
Struktura powierzchni edytuj
Gmina Moskorzew zajmuje obszar 71,29 km². Użytki rolne zajmują 65,6% powierzchni, z czego na grunty orne przypada 54,5%, a na użytki zielone 11,6%. Lasy zajmują 27,8%. Średnia wielkość gospodarstwa indywidualnego wynosi 6,4 ha.
Gmina stanowi 7,87% powierzchni powiatu.
Historia edytuj
- 1239 – pochodzący z Moskorzewa Jan herbu Pilawa wykonał misję poselską Bolesława Wstydliwego na Węgry
- 1334 – powstał drewniany kościół w Moskorzewie. Potwierdzone dokumentami kościelnymi istnienie parafii w Moskorzewie
- 1386–1434 – okres panowania Władysława Jagiełły; Klemens z Moskorzewa pełnił urząd podkanclerza królewskiego, uczestniczy w zakładaniu Uniwersytetu i funduje trzy prebendy w katedrze wawelskiej
- 1387 – udział rycerza Mikołaja z Moskarzewa, podkanclerza Królestwa Polskiego w orszaku królewskim Władysława Jagiełły i Jadwigi
- 1394 – podkanclerzy koronny Klemens zbudował istniejący do dziś kościół murowany w Moskorzewie
- 1408 – zmarł Klemens z Moskorzewa pełniący urząd podkanclerski w czasach Jagiełły, kasztelan sanocki, kasztelan kamieniecki; pochowany w ufundowanym przez siebie kościele w Moskorzewie
- poł. XV wieku – kolator Paweł Odrowąż, kasztelan lwowski zakłada parafię w Chlewicach
- 1466 – data rozgraniczenia wsi Chlewice i Chlewska Wola
- 1558 – Moskorzewscy zmienili kościół na zbór kalwiński
- 1562 – zbór kalwiński został zmieniony na zbór braci polskich
- 1598 – Chlewice stanowią własność Hieronima Dembińskiego, mają niekonsekrowany kościół pod wezwaniem św. Filipa i św Jakuba Apostoła
- 1626 – dziedzic Moskorzewa Remigiusz Moskorzewski funduje ołtarz św. Żołnierzy
- 1629 – konsekracja pokrytego gontem kościoła w Chlewicach, któremu patronuje św. Jakub
- 1721 – właścicielem Moskorzewa został Michał z Bogucic Bogucki
- 1780 – Moskorzew stał się własnością generała Michałowskiego
- 1794 – bitwa pod Szczekocinami; na gruntach wsi Hebdzie znajdują się dwie mogiły, w których pogrzebane są zwłoki żołnierzy kościuszkowskich; pożar kościoła i plebanii w Moskorzewie
- 1824 – Franciszek i Antonilia Dobieccy sprzedali wieś Janowi Kantemu Kowalskiemu
- 1827:
- wieś Mękarzów zamieszkiwało 271 mieszkańców w 24 domach. Do Mękarzowa przynależały trzy folwarki: Mękarzów, Rajtary i Zagórzec
- wieś Moskorzew liczy 206 mieszkańców zamieszkujących 31 domów
- wieś Hebdzie zamieszkuje 70 mieszkańców w 7 domach
- wieś Lubachowy zamieszkuje 105 mieszkańców w 15 domach
- wieś Chlewice zamieszkuje 279 mieszkańców w 26 domach
- wieś Tarnawa Góra zamieszkuje 158 mieszkańców w 27 domach
- 1862 – rozbiórka skromnego drewnianego kościoła w Chlewicach
- 1864 – Michał Bontoni właściciel majątków w Chlewicach i Pradle wystawia nowy, większy od poprzedniego kościół w Chlewicach
- 1893 – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia wieś Moskorzew jako miejscowość położoną pomiędzy wsiami Goleniowy i Chlewiska, posiadającą murowany kościół fundacji Klemensa Pilawy, urząd gminny, gorzelnię, cegielnię, młyn wodny i tartak. Znajdują się tu 52 domy mieszkalne zamieszkiwane przez 523 mieszkańców.
- 1893:
- Tarnawa Góra obejmuje folwarki Tarnawa i Dalekie oraz wieś Tarnawa liczącą 51 osadników
- Mękarzów zamieszkuje 369 mieszkańców, wieś posiada 35 domów
- Moskorzew zamieszkuje 523 mieszkańców w 52 domach
- Lubachowy zamieszkuje 169 mieszkańców w 22 domach
- Damiany zamieszkuje 207 mieszkańców w 20 domach.
- 1892–1906 – remont kościoła przeprowadzony przez Potockich, ówczesnych właścicieli Moskorzewa
Sołectwa edytuj
Chebdzie, Chlewice Wieś, Chlewice Kolonia, Chlewska Wola, Dalekie, Damiany, Dąbrówka, Jadwigów, Lubachowy, Mękarzów, Moskorzew, Przybyszów, Tarnawa-Góra[2].
Miejscowość podstawowe bez statusu sołectwa: Perzyny i Zagórze.
Sąsiednie gminy edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gmina Moskorzew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Strona gminy,sołectwa
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Kielcach
- ↑ a b Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2006 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118. (pol.).