Mosty i wiadukty w Toruniu

Mosty i wiadukty w Toruniu – obiekty inżynierskie na terenie Torunia.

Most drewniany, 1684 rok
Most drewniany, 1641 rok
Most drewniany, 1870 rok
Most kolejowy, 1891 rok
Wysadzony most drogowy im. Józefa Piłsudskiego, 1939 rok
Most autostradowy, 2018 rok
Most drogowy im. Elżbiety Zawackiej, 2015 rok

Główne mosty w Toruniu to przeprawy przez Wisłę. Ponadto istnieją mosty przez Drwęcę i inne rzeki, wiadukty drogowe i kolejowe oraz przejścia dla pieszych.

Mosty przez Wisłę edytuj

Dawny drewniany most przez Wisłę edytuj

Toruń jako ważny cel szlaków kupieckich, leżący na bursztynowym szlaku, od początku istnienia pełnił ważny cel w przeprawach przez Wisłę. W średniowieczu wykorzystywano fakt jej szerokiego rozlania się w okolicy i wykorzystywano bród do przepraw. Jednak coraz częściej padały propozycje wybudowania stałego mostu na Wiśle.

W 1500 otwarto pierwszy znany z historii most drewniany, wychodzący na ulicę Mostową. Mimo niszczenia go przez krę co kilkanaście-kilkadziesiąt lat stale go odbudowywano. Był najdłuższym mostem drewnianym w Polsce i jednym z najdłuższych w Europie. Z racji zbudowania w 1873 roku mostu stalowego przez Wisłę w Toruniu, po zniszczeniach w 1877 roku, kiedy to spłonął, nie został odbudowany, a jego resztki rozebrano po kolejnych szkodach spowodowanych przez krę w 1879 roku.

Obecne mosty przez Wisłę edytuj

Przez Toruń przepływa Wisła na długości 21 kilometrów, od 725 do 746 kilometra jej długości. Aktualnie w Toruniu znajdują się cztery mosty przez Wisłę: dwa w centrum (drogowy i kolejowy), most drogowy we wschodniej części miasta oraz drogowy (autostradowy) zlokalizowany na peryferiach.

Mosty na Wiśle w Toruniu
nazwa rok otwarcia jezdnie tory tramwajowe tory kolejowe
Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego 1873 brak (1 – istniała w latach 1873–1934) brak 2 (1 – do 1934)
Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego 1934 2 brak (2 – istniały w latach 1934–1939 i 1950–1984) brak
Most autostradowy im. Armii Krajowej 1998, 2011 4 brak brak
Most drogowy im. gen. Elżbiety Zawackiej 2013 4 brak brak

Most kolejowy edytuj

W 1873 roku otwarto pierwszy, kolejowo-drogowy most przez Wisłę – Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego o charakterze łukowym. Wiązało się to z budową linii kolejowej z Poznania do Olsztyna i Wystrucia. Początkowo posiadał po jednym pasie drogowym i kolejowym, konieczne więc były „mijanki” przed wjazdem. W 1934 roku zamknięto most kolejowy dla ruchu kołowego (z racji wybudowania mostu drogowego w centrum) i położono drugi tor kolejowy. Most został wysadzony w powietrze w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1948 roku odbudowany. W latach 80. XX wieku zamieniono pierwsze i ostatnie przęsło mostu na konstrukcje nowoczesne, płaskie. Most jest użytkowany do dziś.

Most drogowy w centrum edytuj

W 1934 roku otwarto drugi most przez Wisłę, pierwszy drogowy – Most drogowy im. Józefa Piłsudskiego o charakterze łukowym. Pochodził on z rozebranego w 1928 roku mostu kolejowego w Opaleniu koło Kwidzyna, niepotrzebnego z powodu zmiany granic po 1918 roku i prowadzącego na skraj przyczółka, odciętego granicą od reszty kraju. Po moście 11 listopada 1934 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajową na Podgórz, zamkniętą z racji ogromnego przeciążenia ruchu w 1984 roku. Most został wysadzony w 1939 roku przez wycofujące się wojska polskie, następnie ponownie w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, a w 1950 roku odbudowany. W filmie Zamach odgrywa on rolę warszawskiego mostu Kierbedzia – już nieistniejącego[1][2]. Most jest użytkowany do dziś i skupia na sobie ruch dróg krajowych: nr 15 z kierunku Inowrocławia, Poznania, Krotoszyna, Wrocławia i Olsztyna.

Zastępczo dla mostu (awaria, kataklizm) wyznaczona trasa objazdu to droga wojewódzka nr 257 (ulica Przybyszewskiego – Zagrodowa) dla potrzeb ewentualnego mostu pontonowego.

Most autostradowy edytuj

W lipcu 1998 roku otwarto trzeci, autostradowy most przez Wisłę – Most autostradowy im. Armii Krajowej, a raczej, jedną z dwu zaprojektowanych nitek tego mostu. Dla drugiej nitki wybudowano wówczas jedynie podpory oraz rozjazdy, i zaniechano dalszej budowy. W latach 2008–2011 wybudowano drugą nitkę. Most łączy toruńską dzielnicę Czerniewice ze Złotorią i Grabowcem, a dalej z Rubinkowem, mimo że nie leży na obszarze miasta.

Zastępczo dla mostu (awaria, kataklizm) wyznaczona trasa objazdu to droga wojewódzka nr 258 (Złotoria-Silno-Karczemka) dla potrzeb ewentualnego mostu pontonowego.

Most Wschodni edytuj

W 2004 roku władze miejskie zdecydowały o budowie nowego mostu drogowego w Toruniu. 5 października 2007 roku wojewoda kujawsko-pomorski podpisał decyzję lokalizacyjną dla mostu w ciągu ul. Wschodniej. W roku 2010 rozstrzygnięto przetarg na jego budowę, a prace budowlane rozpoczęto 5 listopada tego samego roku. Most został oddany do użytku 9 grudnia 2013 roku[3].

Most powstał jako konstrukcja dwuprzęsłowa o długości całkowitej 540 m (jedno przęsło ma długość 270 m). Jezdnia została podwieszona na czterech łukach o wysokości maksymalnej 50 m, opartych na przyczółkach brzegowych oraz sztucznej wyspie centralnej[4].

Most stał się częścią drogi krajowej nr 91 w kierunku Gdańska i Łodzi, a także fragmentem 15 kilometrowej trasy Wschodniej[5].

Mosty przez Drwęcę edytuj

 
Most stalowo-drewniany w toruńskim Kaszczorku z XIX wieku

W okolicach Torunia znajduje się pięć mostów przez Drwęcę: dwa na granicy ze Złotorią oraz trzy w Lubiczu.

Pierwszy most pomiędzy Kaszczorkiem a Złotorią wybudowano w 1893 roku. Był to most drewniany, który z czasem przebudowano poprzez dodanie stalowych elementów. Posiada jeden pas drogowy (szerokości ok. 4 m) i jeden pas pieszy (szerokości ok. 1,5 m). Most jest użytkowany do dziś, ale już nie jako drogowy – jest mostem pieszym oraz fragmentem rowerowej trasy turystycznej. Stanowi zabytek jako jedyny zachowany XIX-wieczny most tego rodzaju w regionie.

Drugi most w Złotorii wybudowano w latach 70. jako most drogowy. Niestety, na skutek złych technologii okresu PRL-u w latach 90. groził zawaleniem. W 1998 roku został rozebrany i zbudowany od nowa. Czynny do dzisiaj, jest fragmentem dróg:

Pierwszy most w Lubiczu istniał od połowy XIX wieku, jako przejście graniczne między zaborcami – carską Rosją i Prusami. Łączył ulicę Pocztową w pruskim Lubiczu Dolnym z ulicą Lipnowską w carskim Lubiczu Górnym. Rozebrany w XX wieku.

Drugi most w Lubiczu istnieje wzdłuż ulicy Mostowej/Warszawskiej. Jest mostem drogowym, betonowym, dwupasmowym z dwoma pasami ruchu pieszego. Leży w ciągu drogi drogi krajowej nr 10 w kier. Bydgoszczy, Szczecina i Warszawy.

Trzeci most w Lubiczu to most kolejowy. Jest mostem stalowym, jednotorowym. Istnieje od czasu wybudowania linii kolejowej do Sierpca około 1920 roku.

W roku 2001 pomiędzy Złotorią a Lubiczem wybudowano most drogowy w ciągu drogi ekspresowej S10. Była to konstrukcja stalowa dwupasmowa. W ramach budowy autostrady A1 w latach 2010–2011 most został rozbudowany o kolejne dwa pasy i stanowi jeden z obiektów inżynieryjnych w ciągu autostrady A1 z Czerniewic do Rusocina.

Wiadukty drogowe, kolejowe i estakady edytuj

Poza wyżej opisanymi mostami przez Wisłę i Drwęcę oraz mniejszymi obiektami przez inne rzeki w Toruniu. Znajduje się tu 42 innych dużych wiaduktów drogowych i kolejowych, w tym cztery na dużych węzłach drogowych:

Wiadukty drogowe edytuj

Zdjęcie Nazwa Rok otwarcia Remont Jezdnia Chodniki Przeszkoda Lokalizacja Dzielnica
  bezimienny 1898 2008 1 1 linia kolejowa nr 353 plac Pokoju Toruńskiego Stare Miasto
  Kościuszki 1980 2003–2004 i 2016 2 2 linia kolejowa nr 353 ul. Kościuszki Mokre
bezimienny ok. 1960 2017 – 2018 2 1 linia kolejowa nr 18 ul. Łódzka Stawki
bezimienny 2005 1 1 ul. Szczęśliwa ul. Ligi Polskiej Kaszczorek
bezimienny 2011 2 brak linia kolejowa nr 27 ul. Szosa Lubicka Na Skarpie
  bezimienny 2013 2 2 linia kolejowa nr 18 Trasa Wschodnia Rudak

Wiadukty drogowe planowane edytuj

Zdjęcie Rok otwarcia Jezdnia Chodniki Przeszkoda Lokalizacja Dzielnica
  po 2020 2 2 linia kolejowa nr 353 i 27 ul. Równinna Katarzynka
po 2020[6] 2 2 linia kolejowa nr 27 ul. Olsztyńska Bielawy

Tunele drogowe edytuj

Zdjęcie Nazwa Rok otwarcia Remont Jezdnia Chodniki Przeszkoda Lokalizacja Dzielnica
  Krowi Mostek po 1930[potrzebny przypis] 2017 1 1 linia kolejowa nr 18, 353 i 743 ul. Wiślana Piaski/Podgórz
  bezimienny 2013[7] 2 brak droga krajowa nr 15, 80 i 91 Plac Daszyńskiego/Trasa Wschodnia Rubinkowo

Wiadukty kolejowe edytuj

Zdjęcie Nazwa Rok otwarcia Remont Linia kolejowa Ilość torowisk Elektryfikacja Przeszkoda Dzielnica
bezimienny ok. 1873 353 2 tak linia kolejowa nr 18 Podgórz
  bezimienny ok. 1873 2015-2016 353 2 tak ul. Cierpicka Podgórz
  bezimienny ok. 1900 246 1 brak droga prowadząca do nadleśnictwa Olek Barbarka
  bezimienny 1861 2013-2014 18, 353, 734 7 tak Plac Armii Krajowej Piaski/Podgórz
  bezimienny 1861[potrzebny przypis] 18 i 353[potrzebny przypis] 4[potrzebny przypis] tak ul. Kujawska Piaski/Stawki
  bezimienny 1944 2015-2016 353 2 tak linia kolejowa nr 736 Katarzynka
  bezimienny ok. 1973 2015-2016 353 2 tak ul. Gniewkowska Glinki

Tunel kolejowy edytuj

Zdjęcie Nazwa Rok otwarcia Remont Linia kolejowa Ilość torowisk Elektryfikacja Przeszkoda Dzielnica
  tzw. Brama Kolejowa 1884[8] 353 1 tak plac Pokoju Toruńskiego, droga krajowa nr 15 i 80 Stare Miasto

Estakady edytuj

Zdjęcie Nazwa Rok otwarcia Jezdnia Chodniki Przeszkoda Dzielnica
  im. Marka Sudaka 2013 roku[9] 1 brak Plac Daszyńskiego Rubinkowo
  bezimienna 2015[10] 1 1 ul. Skłodowskiej-Curie, tory tramwajowe Rubinkowo

Mosty i wiadukty autostradowe edytuj

  • 14 mostów i wiaduktów nad i pod autostradą A1 od węzła autostradowego „Toruń-Lubicz” do węzła „Toruń-Południe”, nie licząc mostu przez Wisłę, wybudowane w 1996 i 1997, w tym[11]:
  • Węzeł Toruń-Południe (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK91
  • Węzeł Toruń-Złotoria (bezkolizyjny, tylko techniczny) – S10, DK10, DW654
  • Węzeł Toruń-Lubicz (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK80
  • 9 mostów i wiaduktów nad i pod drogą szybkiego ruchu S10 od węzła autostradowego „Toruń-Zachód” do węzła „Toruń-Południe”, nie licząc mostu przez Wisłę i węzła „Toruń-Południe”, wybudowane w 2006, w tym[12]:
  • Węzeł Toruń-Zachód (bezkolizyjny) – S10, DK10, DK15

Inne mosty edytuj

Przypisy edytuj

  1. Tofifest Film Magazine: Toruński most i zamach na Kutscherę. 72 rocznica akcji AK., Tofifest Film Magazine [dostęp 2017-01-02].
  2. Szymon Spandowski, Czterej pancerni w regionie, „expressbydgoski.pl” [dostęp 2017-01-02].
  3. Wyborcza.pl, torun.wyborcza.pl [dostęp 2018-11-23].
  4. Krótko o nowym moście. [dostęp 2012-01-27].
  5. Toruń. Już wiemy, jak pobiegnie droga krajowa nr 91, www.motofakty.pl [dostęp 2018-11-23] (pol.).
  6. Artur Olewiński, Grębocin. Wiadukt za 100 milionów?, „nowosci.com.pl” [dostęp 2016-12-29].
  7. Zbigniew Juchniewicz, Instalacje, opóźniają budowę tunelu na placu Daszyńskiego, „nowosci.com.pl” [dostęp 2016-12-29].
  8. Bocian, Pl.Pokoju Toruńskiego-tunel kolejowy-Toruń – Ogólnopolski miesięcznik ODKRYWCA, odkrywca.pl [dostęp 2016-12-29].
  9. Estakada Marka Sudaka | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-12-28].
  10. Estakada nad ul. Skłodowskiej-Curie | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-12-28].
  11. o, Korki na A1 pod Toruniem. Jest też drożej..., „nowosci.com.pl” [dostęp 2016-12-28].
  12. Wyborcza.pl, torun.wyborcza.pl [dostęp 2016-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-29].
  13. Wyborcza.pl, torun.wyborcza.pl [dostęp 2018-12-14].
  14. Gazeta Pomorska – Gazeta Pomorska – wiadomości i wydarzenia z Kujaw i Pomorza, pomorska.pl [dostęp 2016-12-28].