Wikipedia

Muzeum Egipskie w Kairze

Muzeum Egipskie w Kairze, Muzeum Kairskie[1] (egipski arabski ‏المتحف المصري‎, Al-Matḥaf al-Miṣrī) – muzeum sztuki egipskiej w stolicy Egiptu, Kairze, założone w 1835 roku.

Muzeum Egipskie w Kairze
المتحف المصري
Ilustracja
Państwo

 Egipt

Miejscowość

Kair

Adres

Majdan at-Tahrir, Kair 11557

Data założenia

1835

Zakres zbiorów

archeologia, starożytny Egipt

Wielkość zbiorów

ok. 160 000

Położenie na mapie Egiptu
Mapa konturowa Egiptu, u góry znajduje się punkt z opisem „Muzeum Egipskie w Kairze”
Ziemia30°02′52″N 31°14′00″E/30,047778 31,233333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Posąg Amunerdis z Karnaku, Muzeum Egipskie w Bulak
Gmach Muzeum w Gizie
Maska Tutanchamona ze zbiorów Muzeum Egipskiego w Kairze

Początkowo zabytki gromadzono w magazynach kairskiej szkoły językowej, później przeniesiono je do innego budynku w cytadeli Saladyna. W 1857 roku w Bulak francuski archeolog August Mariette (1821–1881) założył na bazie zgromadzonych dotychczas zbiorów muzeum sztuki egipskiej – pierwsze tego rodzaju muzeum na obszarze Bliskiego Wschodu. W 1880 roku zostało ono przeniesione do pałacu Isma’ila Paszy w Gizie. Od 1902 roku muzeum mieści się w specjalnie dla niego wybudowanym gmachu przy placu at-Tahrir w Kairze.

Dzisiejszą siedzibę, dwupiętrowy neoklasycystyczny gmach, zaprojektował w roku 1900 francuski architekt Marcel Dourgnon (1858–1911). Na niewielkiej powierzchni zgromadzono dotychczas ok. 160 tys. przedmiotów. Zwiedzający mogą podziwiać m.in. wyposażenia z grobowca faraona Tutanchamona, w tym jego złotą maskę; kolekcję portretów fajumskich, królewskie mumie, posągi faraonów, ich żon oraz bogów i bogiń egipskich.

Przed budynkiem ustawiono popiersia najwybitniejszych archeologów i badaczy starożytnego Egiptu. Od 2007 roku jest wśród nich także popiersie prof. Kazimierza Michałowskiego.

Historia edytuj

Pierwsza kolekcja edytuj

Pierwszy zbiór egipskich starożytności powstał w związku z prośbą francuskiego pioniera egiptologii Jeana-François Champolliona (1790–1832) skierowaną do wicekróla Egiptu Muhammada Alego (1769–1849) o wybudowanie gmachu dla ochrony egipskich pomników[2]. Muhammad Ali rozpatrzył prośbę pozytywnie i 5 sierpnia 1835 roku wydał dekret nakazujący zbieranie i przekazywanie wszystkich obiektów z okresu faraonów uczonemu al-Tahtawiemu (wówczas dyrektorowi szkoły językowej w Kairze) i Jossefowi Effendiemu – inspektorowi stanowisk archeologicznych w Górnym Egipcie[2]. W 1848 roku zgromadzone zbiory zostały umieszczone w magazynie szkoły językowej[2]. Do oceny kolekcji najęty został francuski inżynier i geograf Maurice Adolphe Linant de Bellefrondes-Bey (1799–1883)[2]. Wiele artefaktów zostało rozkradzionych[2]. W 1851 roku za rządów Abbasa I zbiory zostały przeniesione do pomieszczeń w cytadeli[2][3]. W 1855 roku znaczna część kolekcji została przekazana przez Abbasa I w darze arcyksięciu austriackiemu Maksymilianowi i wzbogaciła zbiory Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu[2][3].

Muzeum w Bulak edytuj

1 czerwca 1858 roku Sa’id Pasza nominował francuskiego archeologa Auguste'a Mariette`a (1821–1881) na dyrektora Egipskiej Służby Starożytności[2]. Mariette przyjechał do Egiptu w 1850 roku i odkrył w Sakkarze Serapeum[4][3]. Po jego usilnych namowach, Sa’id Pasza zgodził się założyć Muzeum Egipskie[3]. Mariette planował utworzenie muzeum w Gizie w odkrytej przez siebie dolinie świątyni Chefrena[2]. Rozpoczął gromadzenie odkrytych przez siebie artefaktów w czterech pomieszczeniach dawnych doków w porcie nad Nilem w kairskiej dzielnicy Bulak[2]. Wkrótce zgromadzono znaczną kolekcję zabytków z całego kraju i zaszła konieczność rozbudowy powierzchni magazynowej[2]. W 1863 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum Egipskiego w Bulak w obecności wicekróla Isma’ila Paszy[2][3]. Najcenniejszym eksponatem muzeum był posąg Amunerdis znaleziony w 1858 roku w świątyni Montu w Karnaku[2].

Położone nad brzegiem Nilu muzeum było zagrożone wylewami rzeki[2]. W 1878 roku nastąpiła powódź, która zniszczyła znaczną część muzeum[2]. W styczniu 1881 roku do Egiptu przybył kolejny francuski egiptolog Gaston Maspero (1846–1916), który po śmierci Mariette'a objął stanowiska dyrektora Egipskiej Służby Starożytności oraz dyrektora Muzeum Egipskiego w Bulak[2]. Maspero kontynuował renowacje budynku w Bulak i opracował wystawę muzeum na kolejne pięć lat[2]. W 1883 roku wydał przewodnik po zbiorach muzeum w Bulak[2]. Maspero współpracował ze swoim uczniem Victorem Loretem (1859–1946), który wykonywał pracę kuratora muzeum oraz z pierwszym archeologiem egipskim Ahmedem Kamalem (1851–1923), który początkowo pracował jako tłumacz Maspero a później założył przy muzeum Szkołę Archeologii[2]. Maspero wraz z Kamalem lobbowali lokalne władze na terenie całego Egiptu, by zakładały lokalne muzea starożytności[2].

Z uwagi na zagrożenie wylewami rzeki oraz niedostatek powierzchni magazynowej i wystawienniczej podjęto decyzję o nowej lokalizacji muzeum[2].

Muzeum w Gizie edytuj

W 1887 roku zbiory muzeum zostały przeniesione tymczasowo do pałacu Isma’ila Paszy w Gizie[2]. 12 stycznia 1890 roku pierwsze 45 sal Muzeum w Gizie zostało uroczyście otwarte przez kedywa Taufika Paszę, kolejne 46 sal udostępniono publiczności rok później[2]. Kolejnym dyrektorem Egipskiej Służby Starożytności został Victor Loret, który poświęcił się Muzeum w Gizie, w którym pracował i mieszkał, opuszczając je jedynie, by prowadzić wykopaliska[2].

Kolejny dyrektor Egipskiej Służby Starożytności Jacques de Morgan (1857–1924) wywierał nacisk na władze Egiptu, by wybudować nowy budynek specjalnie na potrzeby muzeum[2]. Muzeum w Gizie było krytykowane za słabe bezpieczeństwo eksponatów[2]. Brytyjski egiptolog E.A. Wallis Budge (1857–1934) skarżył się również na nieadekwatne warunki wystawiania w muzeum mumii[2].

Muzeum Egipskie w Kairze edytuj

W latach 1893–1895 przeprowadzono międzynarodowy konkurs na projekt gmachu muzeum w centrum Kairu przy koszarach brytyjskiego garnizonu stacjonującego przy placu at-Tahrir[2]. Do konkursu zgłoszono 87 projektów[2]. Zwyciężył neoklasycystyczny projekt francuskiego architekta Marcela Dourgnona[2]. Kontrakt na budowę gmachu w latach 1897–1901 podpisano z włoską firmą Garozzo e Zafframi[2]. 1 kwietnia 1897 roku odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego w obecności kedywa Abbasa II Hilmiego, Jacques'a de Morgana i Marcela Dourgnona[2]. Pięć lat później, Gaston Maspero wraz z włoskim architektem Alessandro Barsantim rozpoczął przenosiny zbiorów z pałacu w Gizie oraz z magazynów, wykorzystując do transportu pięć tysięcy drewnianych skrzyń[2]. Kairskie Muzeum Egipskich Starożytności otwarto oficjalnie 15 listopada 1902 roku[2].

W tym samym roku przeniesiono mauzoleum Mariette’a do ogrodu muzealnego, spełniając jego wolę pochowania obok gromadzonych przez siebie zabytków[2].

Wielkie Muzeum Egipskie edytuj

Od 2002 roku trwają prace nad utworzeniem Wielkiego Muzeum Egipskiego (ang. Grand Egyptian Museum) w Gizie[5]. Gmach muzeum budowany jest od 2012 roku[6] i jego ukończenie spodziewane jest w 2022 roku[7]. Muzeum ma zapewnić komfortowe warunki dla wystawienia ok. 100 tys. eksponatów[8], m.in. z Muzeum Egipskiego w Kairze, w tym wyposażenia grobowca Tutanchamona[9][10]. Otwarcie części muzeum jest planowane na koniec 2018[10][8].

Zbiory edytuj

Muzeum Kairskie jest największym muzeum sztuki egipskiej na świecie[11]. Według Najwyższej Rady Starożytności Egiptu (ang. Supreme Court of Antiquities) zbiory muzeum obejmują ok. 160 tys. eksponatów[12]. Muzeum ma ok. 1700 obiektów z grobowca Tutanchamona ze złotą maską faraona[13]. Inne artefakty zgromadzone w muzeum to: m.in. reliefy, sarkofagi, papirusy, obiekty sztuki funeralnej, przedmioty znalezione w grobowcach, rzeźby (m.in. wykonana z czarnego granitu rzeźba królowej Nefertiti), posągi (m.in. granitowy posąg królowej Hatszepsut oraz kolosalny posąg Amenhotepa IV) i biżuteria[13]. W muzeum znajduje się ponadto kolekcja portretów fajumskich z okresu hellenistycznego i rzymskiego[13].

W muzeum znajduje się galeria wielkich egiptologów. W dniu 21 października 2007 roku miała miejsce uroczystość odsłonięcia popiersia profesora Kazimierza Michałowskiego[14].

Wystawa Seventy Years of Polish Archaeology in Egypt edytuj

W dniach od 21 października 2007 roku do 31 stycznia 2008 roku w Muzeum Egipskim w Kairze otwarta była wystawa czasowa, prezentująca najcenniejsze zabytki pozyskane podczas prac prowadzonych przez polskie misje wykopaliskowe z terenu całego Egiptu: Edfu, Sakkary, Deir el-Bahari, Tell Atrib, Aleksandrii, Sheich abd el-Gurna i Naqlun[15]. Dla zwiedzających wystawiono m.in. rekonstrukcje dwóch późnopredynastycznych figur pokrytych złotą blachą oraz unikatowe, miniaturowe figurki wykonane z kła hipopotama datowane na okres wczesnodynastyczny ze stanowiska Tell el-Farcha w Delcie Nilu[15]. Przy okazji wernisażu wystawy odsłonięto popiersie profesora Kazimierza Michałowskiego w panteonie wielkich egiptologów w muzealnych ogrodach.[16]

Dewastacja i kradzież eksponatów w 2011 roku edytuj

28 stycznia 2011 podczas zamieszek złodzieje kilkakrotnie włamali się do muzeum, niszcząc i rabując starożytne artefakty[17].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jeffrey Bartholet. Egipski Indiana Jones. „Świat Nauki”. nr. 9 (241), s. 66–69, wrzesień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Zahi Hawass: Inside the Egyptian Museum with Zahi Hawass. American Univ in Cairo Press, 2010, s. 10–16. ISBN 978-977-416-364-7. [dostęp 2017-12-01]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e John A. Shoup III: The Nile: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture. ABC-CLIO, 2017, s. 277–278. ISBN 978-1-4408-4041-8. [dostęp 2017-12-01]. (ang.).
  4. ↑ Memphis, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-28] (ang.).
  5. ↑ The Grand Museum of Egypt Cairo, Egypt. [w:] archnet.org [on-line]. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  6. ↑ Grand Egyptian Museum. [w:] besix.com [on-line]. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  7. ↑ Basma Ragab: Antiquities Ministry to complete tender system study of Grand Egyptian Museum’s management by December. [w:] dailynewsegypt.com [on-line]. 2917-11-27. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  8. ↑ a b 70 percent of Grand Egyptian Museum completed, inauguration expected in 2018. [w:] egyptindependent.com [on-line]. 2017-11-27. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  9. ↑ Al-Masry Al-Youm: Great Museum to be inaugurated in May 2018. [w:] egyptindependent.com [on-line]. 2015-05-15. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  10. ↑ a b Stay tuned for unmatched Grand Egyptian Museum. [w:] Egypt Today [on-line]. 2017-10-16. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  11. ↑ Muzeum Egipskie, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-12-01].
  12. ↑ Supreme Court of Antiquities: The Egyptian Museum. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  13. ↑ a b c Egyptian Museum, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-28] (ang.).
  14. ↑ Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego: Obchody 70 lat polskich prac wykopaliskowych i konserwacyjno-rekonstrukcyjnych w Egipcie. [dostęp 2017-12-02]. (pol.).
  15. ↑ a b Aleksandra Majewska: Wystawa Seventy Years of Polish Archaeology in Egypt. [w:] Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego [on-line]. [dostęp 2017-12-02]. (pol.).
  16. ↑ Obchody 70 lat polskich prac w Egipcie [online], pcma.uw.edu.pl [dostęp 2019-09-30].
  17. ↑ ps, Reuters: Egipt: chuligani pladruja muzealne magazyny. gazeta.pl, 2011-01-31. [dostęp 2011-01-31].

Bibliografia edytuj

  • Andrenucci S.: Muzeum Egipskie, Kair. Wielkie Muzea. Warszawa: HPS, 2007. ISBN 978-83-60688-34-2.
  • Tiradritti F.: Historia Muzeum Egipskiego. W: Tiradriti F., A.de Luca: Skarby egipskie w Muzeum Egipskim w Kairze. Warszawa: Muza, 2000. ISBN 83-7200-635-0.
  • Tyldesley J.: EGIPT. Jak zaginiona cywilizacja została na nowo odkryta. Warszawa: Prószyński i S-ka SA, 2006. ISBN 83-7469-395-9.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzeum_Egipskie_w_Kairze&oldid=69679875”