Muzeum Regionalne w Brzozowie

Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowiemuzeum w Brzozowie.

Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie
Ilustracja
Ratusz, siedziba muzeum regionalnego
Państwo

 Polska

Miejscowość

Brzozów

Adres

ul. Rynek 10,
36-200 Brzozów

Data założenia

17 marca 1980

Dyrektor

Agnieszka Adamska

Oddziały
Położenie na mapie Brzozowa
Mapa konturowa Brzozowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie”
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego
Mapa konturowa powiatu brzozowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie”
Położenie na mapie gminy Brzozów
Mapa konturowa gminy Brzozów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie”
Ziemia49°41′43″N 22°01′10″E/49,695278 22,019444
Strona internetowa

Mieści się w budynku b. ratusza. Patronem muzeum jest Adam Fastnacht, badacz historii Sanoka i Ziemi Sanockiej, kustosz Ossolineum.

Historia edytuj

 
Tabliczka informacyjna

Muzeum zostało otwarte 17 marca 1980 roku dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, z inicjatywy Jerzego F. Adamskiego, który został kierownikiem placówki, a od 1991 dyrektorem[1][2]. Około 500 zgromadzonych wówczas eksponatów pochodziło z istniejącego od połowy lat sześćdziesiątych muzeum społecznego. 30 maja 1981 roku udostępniono zwiedzającym pierwszą stałą wystawę poświęconą historii i kulturze ludowej regionu brzozowskiego[3]. W 1987 patronem placówki został zmarły wówczas historyk średniowiecza, Adam Fastnacht, którego rękopisy, dotyczące prac nad słownikiem historyczno-geograficznym ziemi sanockiej w średniowieczu, należą do zbiorów muzealnych. Po przeprowadzonym remoncie muzeum zostało ponownie otwarte 17 listopada 1990, a dokonała tego żona Adama Fastnachta, Kazimierza, oraz współzałożycielka tej placówki Krystyna Czyżewska[4][5]. Od 1 lipca 1995 muzeum jest samorządową jednostką kultury samorządu miasta i gminy Brzozów[6].

Eksponaty muzealne składają się głównie z regionalnych pamiątek historycznych, etnograficznych i artystycznych. Do najstarszych należą krzemienne i kamienne toporki oraz siekierki z okresu neolitu (4,5-1,7 tys. lat p.n.e.) odkryte w trakcie prac wykopaliskowych w okolicach Brzozowa. W muzeum przechowywane są także dokumenty, dotyczące miasta Brzozowa, z XVII-XVIII wieku, takie jak: księga wójtowsko-ławnicza z drugiej połowy XVII wieku oraz opis granic Brzozowa z 1748 roku. Wystawa, dotycząca historii miasta w XIX wieku, składa się z wyrobów rzemieślniczych, na przykład, fajki z przełomu XIX/XX wieku, oraz wyrobów z drewna (gruszy, wrzośca i wiśni). W muzeum zaprezentowany jest także warsztat grzebieniarski Jana Fala – ostatniego grzebieniarza w Brzozowie. Do zbiorów z zakresu sztuki należą przede wszystkim rzeźby miejscowych artystów: Stanisława Adamczaka ze Zmiennicy, Marka Dudy z Izdebek, Stanisława Konieczki z Humnisk, Antoniego Laska z Humnisk, Anieli Orłowskiej z Przysietnicy, Romana Sokalskiego z Humnisk, Marka Szpiecha z Hłudna, Piotra Worońca z Brzozowa[7].

XX-wieczną historię miasta i regionu brzozowskiego odtwarzają takie wystawy jak: rekonstrukcja salonu mieszczańsko-inteligenckiego oraz izby chłopskiej z pierwszej połowy XX wieku, a także salonik literacko-artystyczny (malarstwo, rzeźba, publikacje) i stała wystawa Miasto dwóch religii, przedstawiająca historię Brzozowa w okresie międzywojennym. Dziejom brzozowskich Żydów poświęcona została stała ekspozycja Z domu Judy... Żydzi w Brzozowie[8].

Muzeum w Brzozowie posiada własne wydawnictwo[9]. Tematyka wydawanych publikacji dotyczy zarówno regionu, jak i całego kraju[10]. Na dorobek naukowy składają się m.in.: dzieła Adama Fastnachta Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu, cz. 1-2 oraz Sanok. Materiały do dziejów miasta do XVII wieku, publikacje naukowe dotyczące historii polskiego przemysłu naftowego, miejscowości w Polsce południowo-wschodniej, biografie i wspomnienia, sprawozdania pokonferencyjne, przewodniki turystyczne, wydawnictwa okazjonalne, publikacje związane z działalnością wystawienniczą, periodyki[10]. Od grudnia 1991 roku muzeum wydaje społeczno-kulturalny miesięcznik regionalny Wiadomości Brzozowskie[11]. Za działalność wydawniczą muzeum brzozowskiemu przyznano w 1988 roku pierwsze miejsce w kategorii wydawnictw nieseryjnych w II Ogólnopolskim Konkursie Wydawniczym PTTK oraz pierwsze miejsce w trzeciej edycji tegoż konkursu za opublikowanie sześciu książek w latach 1989-1990[10].

Zbiory muzeum edytuj

Rok Liczba muzealiów[12]
artystycznych
i historycznych
etnograficznych archiwaliów
1985 219 250 614
1990 295 356 972
1995 348 475 1602
2000 885 574 1818
2005 1187 662 3305

Nagrody edytuj

  • I nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Wydawniczym PTTK (II edycja: 1989, III edycja: 1991)[13]<

Przypisy edytuj

  1. Alina Maślak: Wstęp. W: Jerzy F. Adamski: W krainie Pogórzy. Rzeszów: Libra PL, 2013, s. 20. ISBN 978-83-63526-32-0.
  2. W służbie zabytkom. Słownik biograficzny. W: Społeczna opieka nad zabytkami. Brzozów-Warszawa: 1992, s. 145. ISBN 83-900733-5-8.
  3. Jerzy F. Adamski: Pogórze Dynowskie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, 1992. ISBN 83-900733-3-1.
  4. Nasze małe ojczyzny. Ogólnopolska sesja muzealna PTTK w Brzozowie. „Nowiny”, s. 3, Nr 239 z 20 listopada 1990. 
  5. Alina Maślak: Wstęp. W: Jerzy F. Adamski: W krainie Pogórzy. Rzeszów: Libra PL, 2013, s. 29. ISBN 978-83-63526-32-0.
  6. Alina Maślak: Wstęp. W: Jerzy F. Adamski: W krainie Pogórzy. Rzeszów: Libra PL, 2013, s. 41. ISBN 978-83-63526-32-0.
  7. Historia. Muzeum Regionalne im. A. Fastnachta w Brzozowie. [dostęp 2010-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-13)].
  8. Aktualne wystawy. Muzeum Regionalne w Brzozowie. [dostęp 2010-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-13)].
  9. Muzeum w Brzozowie w bazie Biblioteki Narodowej. Biblioteka Narodowa. [dostęp 2010-02-05].
  10. a b c Zestawienie publikacji. Muzeum Regionalne w Brzozowie. [dostęp 2010-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-13)].
  11. Wiadomości Brzozowskie. Miasto i Gmina Brzozów. [dostęp 2010-02-04].
  12. Ćwierćwiecze brzozowskiego muzeum - najistotniejsze wydarzenia, charakterystyka zbiorów. W: Beata Bodzioch-Kaznowska, Mariusz Kaznowski, Halina Kościńska: 25 lat Muzeum Regionalnego w Brzozowie. Brzozów: Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie, 2005, s. 5-16. ISBN 83-86801-12-3.
  13. Alina Maślak: Wstęp. W: Jerzy F. Adamski: W krainie Pogórzy. Rzeszów: Libra PL, 2013, s. 26. ISBN 978-83-63526-32-0.

[1]