Muzeum Sanktuarium w Żabbar
Muzeum Sanktuarium w Żabbar (malt. Mużew tas-Santwarju Żabbar, ang. Żabbar Sanctuary Museum) – jest to muzeum parafialne w Żabbar na Malcie, gromadzące eksponaty z czasów od prehistorycznych do współczesności. Większość z nich ma tematykę religijną, część zaś świecką. Budynek został zbudowany w celu mieszczenia muzeum, jego projekt wywołał wiele kontrowersji w związku z usytuowaniem w rdzeniu historycznego centrum, obok kościoła parafialnego.
 Fasada muzeum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data założenia | |
| Zakres zbiorów |
Muzeum parafialne[1] |
| Dyrektor |
Evan Caruana |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°52′29,45″N 14°32′01,80″E/35,874847 14,533833
| |
Zbudowane w połowie XX wieku, zostało odnowione w roku 2003, aktualnie eksponaty wystawiane są na jego trzech poziomach. Zarządzane jest przez komitet oraz grupę członków-wolontariuszy, którym przewodzi proboszcz parafii Żabbar. Muzeum jest otwarte codziennie w godzinach 9:00-12:00; opłata za wstęp wynosi 2 € od osoby. Cały dochód przeznaczany jest na utrzymanie muzeum oraz zabezpieczenie kolekcji[2].
Historia edytuj
Muzeum zostało założone przez Monsignora Josepha Zarba. Po wyznaczeniu, w roku 1943, Zarba na proboszcza Żabbar, doszedł on wkrótce do wniosku, że istnieje możliwość określenia autentyczności historycznych artefaktów, przechowywanych w sanktuarium. Będąc badaczem i uczonym, spisał całe mienie sanktuarium - a wśród niego broń, łańcuchy niewolników, modele statków, szaty liturgiczne, przody ołtarzy oraz obrazy ex-voto - będące w posiadaniu parafii. Listę tą później opublikował jako książkę[3].
W przeszłości niektóre elementy dziedzictwa parafii były niedoceniane, miejsce pobytu niektórych rzeczy jest nieznane[4]. W pewnym czasie w posiadaniu parafii było około 300 ex-voto, dziś jest ich tylko około 85, wszystkie są wystawiane w muzeum[5]. Rzeczy te były, a na pewno większość z nich, ofiarowane przez lata patronce miejscowości, Our Lady of Graces, przez ludzi o różnym pochodzeniu[6]. Większość ex-voto przekazywana była przez członków Zakonu św. Jana oraz inne osoby pływające na galerach, będące marynarzami[4].
Po zbudowaniu i otwarciu muzeum, Zarb był w stanie umieścić tam i zachować olbrzymią kolekcję artefaktów[3], począwszy od prehistorii, poprzez Zakon Maltański, francuską okupację Malty, okres brytyjski, aż po XX-wieczną Maltę. Są tam również niektóre eksponaty z wieku XXI.
W połowie XX wieku w sanktuarium złożył oficjalną wizytę biskup Mikiel Gonzi, kiedy ukoronował Madonnę oraz Dzieciątko Jezus na wielce czczonym XVIII-wiecznym obrazie Matki Bożej Łaskawej[7].
Eksponaty edytuj
Eksponaty muzeum zawierają darowizny wykonane dla muzeum przez osoby indywidualne, przedmioty i obrazy, poprzednio znajdujące się w sanktuarium, oraz przedmioty zakupione na aukcjach. Wybrane eksponaty w muzeum to[8]:
- 85 obrazów ex-voto[5], z których 74 związanych jest z morzem. Kolekcja ta gromadzi największą liczbę ex-voto na Malcie, przekazanych przez rycerzy Zakonu św. Jana[9];
- Dwie lektyki[6], jedna używana przez Wielkich Mistrzów Rafaela oraz Nicolasa Cotonera, druga zaś przez Wielkiego Mistrza Ferdynanda Hompescha, który podarował ją sanktuarium. Hompesch podarował również dwa obrazy, maltański zegar wystawiany w muzeum oraz kompletną rycerską zbroję ceremonialną, ozdobioną techniką „aqua fortis”[8];
- Współczesny obraz przedstawiający karakę „Santa Anna”, oraz, pochodzący ze szkoły morskiej, model okrętu liniowego „San Gioacchino” z roku 1767[10][11];
- Średniowieczny fresk Matki Bożej Łaskawej odkryty w kaplicy św. Dominiki w Żabbar, unikalny karawan do przewozu zwłok z czasów epidemii w roku 1813, oraz kolekcja medali i monet[8][6];
- pomieszczenie poświęcone pamięci Avro Vulcan XM 645, który eksplodował nad Żabbar w 1975 roku[6], oraz eksponaty z II wojny światowej[8];
- Boazeria z drewna mahoniowego ze statku RMS „Alcantara”[8] oraz
- Większy niż zwykle ołtarz przenośny[12].
Obrazy edytuj
_1.jpg)
W muzeum eksponowane są różne dzieła sztuki, większość z nich jest o tematyce religijnej, wcześniej znajdowały się one w sanktuarium[3]. Autorami obrazów są Rocco Buhagiar, Gian Nicola Buhagiar[13], Rafel Bonnici Calì[14], Michele Busuttil, Tousaint Busuttil[13], Giuseppe Calì[6], Giuseppe Maria Caruana, Giovanni Battista Conti, Giuseppe D'Arena, Stefano Erardi, Rafael Gagliardi, Tommaso Madiona[13], Mattia Preti[1][6], Italo Horatio Serge, Filippo Venuti i Francesco Zahra.
Inne obrazy w muzeum pochodzą z darowizn osób prywatnych[3]. Dwa z nich przedstawiają bitwę pod Wiedniem w roku 1683, inny port w Messynie w XVIII wieku. Są tam też szkice obrazów z sanktuarium.
Budynek edytuj
W roku 1952 powstały plany wybudowania budynku muzeum, przylegającego do kościoła parafialnego, w celu eksponowania kolekcji[1][15]. Projekt barokowej fasady[1] budynku muzeum wywołał pewne kontrowersje w organach planowania, chociaż zezwolenie zostało w końcu wydane. Budowa ruszyła, i 2 września 1954 roku odbyła się ceremonia otwarcia[15]. Jest to drugie muzeum parafialne, po muzeum katedralnym w Mdinie[1], i pierwsze na Malcie, zbudowane specjalnie w tym celu[6]. W roku 2003 muzeum przeszło proces odnowy[8], z inicjatywy proboszcza Antona Cassara. Eksponaty są teraz wystawiane na podeście parteru oraz dwóch piętrach.
Zarządzanie muzeum edytuj
Odpowiedzialność za działalność muzeum ponosi parafia w Żabbar. Komisja złożona z sześciu osób, pracujących nieodpłatnie, oraz aktualny proboszcz, jako jej przewodniczący, kierują codzienną pracą placówki, w tym utrzymywaniem i odnawianiem eksponatów. Dochody muzeum pochodzą z opłat za wejście, od parafii oraz z darowizn.
Muzeum jest generalnie otwarte codziennie, przez trzy godziny, pomiędzy 9:00 a 12:00[8][6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Joseph Zajda: Education and Society. T. 18. James Nicholas Publishers, 2000, s. 84, 93. (ang.).
- ↑ Ħaż-Żabbar. visitmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-02)]. (ang.).
- ↑ a b c d Rafael Bonnici Calì. Ex Voto u Wegħdiet. „L-Imnara”. 1 (1), s. 109-112, 1981. Rivista tal-Għaqda Maltija tal-Folklor. [zarchiwizowane z adresu 2016-04-18]. (malt.).
- ↑ a b Joseph F. Grima. The Order of St. John's Galley Squadron at Sea. „Storja”. 1 (2), s. 29, 1978. [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16]. (ang.).
- ↑ a b Fiona Vella: Zabbar Sanctuary Museum. [w:] Times of Malta [on-line]. 2014-03-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-15)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Juliet Rix: Malta and Gozo. Bradt Travel Guides Ltd, 2013, s. 181. ISBN 978-1-84162-452-5. (ang.).
- ↑ Joseph Bonnici, Michael Cassar: A Chronicle of Twentieth Century Malta. Book Distributors Limited, 2004, s. 215. ISBN 978-99909-72-27-6. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Zabbar Sanctuary Museum. maltapass.com.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-15)]. (ang.).
- ↑ History Culture and Society in the Mediterranean World. „Journal of the Mediterranean Studies”. 9-10, s. 70, 1999. Mediterranean Institute, University of Malta. (ang.).
- ↑ Mario Buhagiar: The Order's early legacy in Malta: the Sovereign Military Hospitaller Order of St. John of Jerusalem of Rhodes and of Malta. Said International, 1989, s. 34. (ang.).
- ↑ Anton Quintano: The Maltese-Hospitaller sailing ship squadron: 1701-1798. Publishers Enterprises Group, 2003, s. 79. ISBN 978-99909-0-347-8. (ang.).
- ↑ Fondazzjoni Patrimonju Malti: Portable altars in Malta. Patrimonju Pub. Ltd., 2009, s. 134. ISBN 978-99932-10-01-6. (ang.).
- ↑ a b c Zabbar Sanctuary Museum. Malta Daily Photo, 2010-03-13. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-19)]. (ang.).
- ↑ Carmel Bonavia: Late 16th-century Żabbar painting is restored. [w:] Times of Malta [on-line]. 2012-09-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-20)]. (ang.).
- ↑ a b Żabbar Sanctuary Museum. maltain360.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-11)]. (ang.).