Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku

Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku – powstała w 1963 placówka muzealna i naukowa obejmująca swoim zainteresowaniem teren ziemi kłodzkiej i jej wielonarodową spuściznę kulturową, a w szczególności geologię, geografię, historię, historię kultury materialnej i sztuki regionu. Siedzibą muzeum jest dawny konwikt jezuicki w Kłodzku. Jest administracyjnie podporządkowane miastu. W 2001 zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów.

Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku

Muzeum Ziemi Kłodzkiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Kłodzko
Adres	ul. Łukasiewicza 4 57-300 Kłodzko
Data założenia	1 maja 1963
Dyrektor	Krzysztof Miszkiewicz
Położenie na mapie Kłodzka Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku
Położenie na mapie Polski Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku
50°26′17″N 16°39′04″E
Strona internetowa

Powstanie muzeum

Muzeum zostało utworzone formalnie 11 marca 1963 uchwałą Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kłodzku. Oficjalne otwarcie uświetniło obchody Święta Pracy – 1 maja 1963. Pierwszą siedzibą muzeum był budynek dawnej komendantury twierdzy kłodzkiej, tzw. Pałac Komendanta na kłodzkim rynku (pl. Bolesława Chrobrego). Z powodu grożącej katastrofy budowlanej, spowodowanej osuwaniem się podziemi kłodzkiej starówki, muzeum musiało poszukać nowej siedziby. W latach 1969–1985, w czasie przygotowywania nowej siedziby, zbiory muzeum były zdeponowane w zabytkowym dworze w Jaszkowej Górnej.

Budynek dawnego konwiktu

W 1971 na cele muzealne przeznaczono zabytkowy budynek dawnego konwiktu. Historia tego miejsca rozpoczyna się wraz z przybyciem do Kłodzka zakonu jezuitów w 1624. Zakon rozpoczął budową kolegium, dla którego potrzebny był internat. W 1649 powołano fundację, z której funduszy powstał i funkcjonował konwikt. Rozbudowano go poprzez dokupienie kolejno pięciu sąsiednich kamienic położonych na skrzyżowaniu ulicy Zielonej i Żydowskiej (obecnie Łukasiewicza i Wojska Polskiego). Elewację kurtynową wykonano według projektu architekta Carla Lurago, który budował wcześniej kolegium.

Remont i adaptacja na potrzeby muzeum były prowadzone w latach 1976–1986. Zachowano wszystkie elementy zabytkowego obiektu wraz z pierwotnym układem i wystrojem. Do starego budynku dobudowano część przeznaczoną na magazyny, pracownie i mieszkania pracownicze wraz z podwórzem gospodarczym oddzielonym od dziedzińca ażurową ścianą arkadową. Tak rozbudowany kompleks budynków zajmuje połowę jednego kwartału miasta. Jego powierzchnia użytkowa wynosi ok. 4000 m², a kubatura ok. 20 000 m³. Na wewnętrznym dziedzińcu urządzony jest miniogród i lapidarium kamiennych rzeźb i detali pochodzących ze zniszczonych kamienic kłodzkich.

Warte uwagi są również zabytkowe wnętrza:

• biblioteka, dawny refektarz,
• dwukondygnacyjna sala koncertowa, dawniej kaplica św. Alojzego,
• Salon Złoty,
• sala konferencyjna,
• barokowa klatka schodowa,
• średniowieczne labirynty piwnic.

Zbiory muzealne i działalność

Płaskorzeźba z 1525 przedstawiająca Veraicon, upamiętniająca wielki pożar w Kłodzku

Największe kolekcje muzealne stanowią: zbiór konwisarski, numizmatyczny, zegarów śląskich, współczesnego unikatowego szkła artystycznego i dzieł sztuk plastycznych. Działająca w muzeum biblioteka naukowa posiada zbiór literatury regionalnej liczący ponad 9500 woluminów: książki, czasopisma regionalne, dokumentacje konserwatorskie i studia historyczno-architektoniczne zabytków regionu i teki wycinków prasowych.

Praca naukowa koncentruje się wokół badań nad problematyką regionalną, opracowaniem zbiorów, współpracą z instytucjami naukowymi, opracowywaniem scenariuszy i katalogów wystaw oraz organizacją konferencji naukowych. W latach 1985–2017 muzeum wydawało „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej”, czasopismo o charakterze naukowym. Wieloletnia działalność wydawnicza zaowocowała wieloma publikacjami, z których najważniejsze to:

• Panoramy miasta Kłodzka, teka dziesięciu grafik, kopii starych akwafort, Kłodzko 1985
• Kłodzko. Dzieje miasta, monografia Kłodzka, pod red. Ryszarda Gładkiewicza, Kłodzko 1998, ISBN 83-904888-0-9.

Muzeum bierze udział w działalności kulturalno-oświatowej miasta i regionu. W jego wnętrzach odbywają się koncerty kameralne, odczyty, konkursy dla młodzieży, prelekcje oraz spotkania muzealne. W 1996 powołano Radę Muzeum jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach zarządzania, finansowania i polityki kulturalnej w zakresie muzealnictwa. W 1997 muzeum zostało wyróżnione Dolnośląskim Kluczem Sukcesu w kategorii najlepszych instytucji kultury. 14 grudnia 2001 kłodzkie muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów. Od 2008 muzeum organizuje Noc Muzeów, w ramach której od 2010 odbywa się nocne zwiedzanie miasta. Odwiedzane jest rokrocznie przez blisko 20 tysięcy osób.

Co roku muzeum organizuje:

• w ostatnią sobotę maja Giełdę Skał i Minerałów,
• w ostatnią sobotę i niedzielę maja Targi Staroci
• Noc Muzeów

Struktura

Muzeum Ziemi Kłodzkiej złożone jest z następujących działów:

• Dział ewidencji – zajmuje się ewidencjonowaniem zbiorów, terminową i przepisową rejestracją muzealiów gromadzonych przez muzeum (zbiory własne) i pozostających pod tymczasową opieką placówki (wypożyczenia czasowe i depozyty). Starszym kustoszem jest Lucyna Świst;
• Dział historyczny – zajmuje się gromadzeniem i naukowym opracowaniem, a następnie udostępnianiem w formie ekspozycji oraz publikacji, obiektów związanych z historią ziemi kłodzkiej. Starszym kustoszem jest Krystyna Oniszczuk-Awiżeń;
• Dział naukowo-oświatowy – zajmuje się organizacją wykładów, prelekcji, warsztatów, prezentacji filmów, przeprowadzeniem lekcji muzealnych i bibliotecznych. W dziale pracują trzy osoby: kustosz – Joanna Jakubowicz, adiunkt – Malwina Karp, asystent – Anna Franczukowska;
• Dział sztuki – opracowuje oraz udostępnia zabytki sztuki, które w szerokim pojęciu dotyczą ziemi kłodzkiej; Kustoszem jest Joanna Stoklasek-Michalak;
• Biblioteka naukowa – gromadzi i udostępnia wszystkim chętnym największy na Ziemi kłodzkiej księgozbiór regionalny. Kustoszem jest Irena Klimaszewska.

Najważniejsze wystawy

Katalog wystawy „Z dziejów Kłodzka”

Monografia Kłodzko. Dzieje miasta wydana przez muzeum

Ekspozycja współczesnego szkła artystycznego

Targi Staroci organizowane przez muzeum

Od początków działalności blisko 150 wystaw stałych i czasowych (nie licząc wystaw objazdowych). Do najciekawszych należały:

• 1966: X wieków Kłodzka
• 1970: Drewniana rzeźba gotycka w powiecie kłodzkim
• 1973: Kłodzka starówka – problemy odnowy
• 1974: Cyna w zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej
• 1981: Panoramy Miasta Kłodzka
• 1986: Oblicze Miasta
• 1988: Skarby naszych domów
• 1990: Oczy czasu (nagroda MKiS)
• 1992: Michał Klahr Starszy i jego theatrum sacrum (nagroda MKiS)
• 1993: 600 lat aptekarstwa kłodzkiego
• 1994: Park Narodowy Gór Stołowych (nagroda MKiS)
• 1996: Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa Ziemi Kłodzkiej (nagroda MKiS)
• 1991-2013: cykl wystaw My Kłodczanie
• 2001: Dom w zwierciadle minionego czasu. Przestrzeń kulturowo-społeczna na przełomie XIX i XX wieku
• 2003: Konserwator – twórca – dzieło
• 2003: Otto Müller-Hartau i inni pejzażyści Ziemi Kłodzkiej
• 2004: Obchody Jubileuszu 640 rocznicy śmierci Arnošta z Pardubic (1297–1364)
• 2005: Zaczęło się w Bad Reinerz. Tradycje muzyczne Dusznik Zdroju
• 2006: U źródeł ruchu turystycznego na Ziemi Kłodzkiej – Kłodzkie Towarzystwo Górskie
• 2006: Zapomniana Arkadia. Parki i pałace dawnego Hrabstwa Kłodzkiego
• 2009: Kłodzko w średniowieczu
• 2010: Marianna Orańska a ziemia kłodzka
• 2010: Chrystus narodził się w drodze do Lądka. Znaki pobożności ziemi kłodzkiej
• 2012: Z dziejów Kłodzka

Wystawy stałe

• Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa ziemi kłodzkiej
• Zegary mechaniczne popularne na Śląsku w XIX i XX w. w zbiorach Muzeum Ziemi Kłodzkiej

Ludzie związani z muzeum

Funkcję dyrektora MZK sprawowali kolejno:

• 1963–1967: Wacław Brejter – artysta, malarz i grafik, organizator muzeum
• 1969–1972: Witold Turkiewicz – artysta-plastyk zajmujący się szkłem unikatowym i grafiką
• 1972–2001: Krystyna Toczyńska-Rudysz – historyk sztuki, autorka opracowań regionalnych
• 2002–2007: Lucyna Świst – kulturoznawca
• 2007–2010: Klaudia Lutosławska-Nowak – historyk
• 2010–2013: Barbara Frydrych – archeolog
• 2014: Marek Szpak (p.o.)
• od 2015: Krzysztof Miszkiewicz

Z muzeum związani są również:

• Tadeusz Jażdżewski – fotografik, pracownik muzeum, honorowy obywatel Kłodzka,
• Tomasz Gmerek – kłodzki fotografik-pejzażysta prowadzący muzealną pracownię fotograficzną.

Bibliografia

• Informator Muzeum Ziemi Kłodzkiej (broszura), Krystyna Toczyńska-Rudysz, Katarzyna Sadowska, MZK, Kłodzko 1998, ISBN 83-904888-1-7.

Linki zewnętrzne

• Aktualności dotyczące MZK na stronie BIP urzędu miejskiego. muz.bip.um.klodzko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
• Lucyna Świst, Muzeum Ziemi Kłodzkiej na stronie Dawne Kłodzko