Muzeum im. Hindenburga w Poznaniu
Muzeum im. Hindenburga w Poznaniu (Hindenburg-Museum[4]) – muzeum założone w 1916 r. w Poznaniu, zlikwidowane po 1919 r.
 Planowana siedziba muzeum przy ul. Podgórnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Al. Marcinkowskiego (Wilhelmstrasse) nr 7[1][2] |
| Data założenia |
1916 |
| Kierownik |
Artur Kronthal (1916), |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′23″N 16°55′45″E/52,406389 16,929167
| |
Muzeum zostało powołane w uznaniu dla zwycięstw Paula von Hindenburga, który w 1914 r. został honorowym obywatelem miasta[5]. W 1916 r. w Poznaniu Niemcy obchodzili „Dzień Hindenburga” w 50. rocznicę jego służby wojskowej (wstąpił on do wojska 7 kwietnia 1866)[5][3]. 15 marca 1916 r. na posiedzeniu rady miejskiej uzgodniony został projekt muzeum im. Hindenburga; obrady utajniono[5][6]. Radni niemieccy i żydowscy byli za, radni polscy byli przeciw. Przeciwko powstaniu muzeum w czasie wojny podnoszony był argument inter arma silent musae („wśród oręża milczą muzy”). 5 kwietnia 1916 radni uchwalili 50 000 marek dotacji dla muzeum, drugie tyle dał sejm prowincjonalny; pieniądze ofiarowywane były także przez osoby prywatne i firmy (np. browar Huggerów przekazał 1000 marek)[6][7][3][8][9]. 8 kwietnia 1916 z inicjatywy Józefa Kostrzewskiego powstało Towarzystwo Muzealne[9]. Muzeum działało przy Al. Marcinkowskiego 7 (siedziba Muzeum Wojskowego)[1][2], docelowo miało się znajdować przy ul. Podgórnej 7, gdzie Hindenburg się urodził (na jego cześć ulica ta została przemianowana na Hindenburgstrasse)[3]. Do zmiany lokalizacji jednak nie doszło, ponieważ właścicielki domu przy ul. Podgórnej, córki dr. Szymańskiego, nie zgadzały się na sprzedaż nieruchomości[10].
Funkcję pierwszego kierownika aż do wyborów we wrześniu 1916 sprawował Artur Kronthal[11].
W 1916 został ogłoszony konkurs na kierownika muzeum. Spośród wielu kandydatów został wybrany Heinz Bothmer, który zaczął kierować placówką w październiku 1916 r. Zgodnie z przedłożoną dokumentacją miał on mieć ukończone studia ekonomiczne i językowe m.in. we Fryburgu, miał być wydawcą kilku dzieł naukowych i założycielem muzeum wsi niemieckiej, a także członkiem ambasady tureckiej w Berlinie, kapitanem tureckim walczącym na Gallipoli, odznaczonym Żelaznym Półksiężycem i Krzyżem Żelaznym pierwszej klasy. Posiadał także listy polecające[12]. Na skutek nieprawidłowości w zarządzaniu muzeum jego życiorys został zbadany dokładniej. Kierownik muzeum okazał się być właścicielem upadłego towarzystwa wywożenia śmieci, z ukończonymi 5 klasami gimnazjum, nie miał także żadnych związków z instytucjami, na które się powoływał, a odznaczenia nadał sobie sam. 9 stycznia 1919 został usunięty ze stanowiska[13].
Po Bothmerze stanowisko kierownika objął nauczyciel Otto Tumm[13]. W marcu 1919 członkowie Towarzystwa im. Hindenburga uznali, że muzeum straciło rację bytu. W 1920 zbiory muzeum przeszły na własność Sekcji Naukowej Głównego Dowództwa Wojska Polskiego w Poznaniu[14].
Zbiory edytuj
- sala poetów wojennych[12][13]
- sala bohaterów Heldensaal (m.in. ze zdjęciami żołnierzy V poznańskiego Korpusu Armijnego)[2][12]
- zbiory poświęcone Hindenburgowi (m.in. film z 1918 r.[15])
- żelazna książka dla rezydencyi miasta Poznania, która ufundowana została przez Ostbank dla składnicy złota w Poznaniu; zawierała nazwiska osób, które oddawały swoje kosztowności dla walczącej ojczyzny[16]
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wielkopolskie Muzeum Wojskowe. „Żołnierz Wielkopolski”. nr 17, s. 3, 1922-08-01. Poznań. (pol.).
- ↑ a b c Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. „Postęp”. nr 81, s. 3, 1917-08-21. Poznań. (pol.).
- ↑ a b c d Jubileusz marszałka polnego Hindenburga. „Postęp”. nr 82, s. 3, 1916-04-08. Poznań. (pol.).
- ↑ popup [online], www.kriegssammlungen.de [dostęp 2020-07-09] (niem.).
- ↑ a b c Kaczmarek 1995 ↓, s. 379.
- ↑ a b Z Rady miejskiej. „Postęp”. nr 63, s. 2, 1916-03-17. Poznań. (pol.).
- ↑ Nowe podatki miasta Poznania. „Postęp”. nr 81, s. 2, 1916-04-07. Poznań. (pol.).
- ↑ Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. „Postęp”. nr 85, s. 4, 1916-04-12. Poznań. (pol.).
- ↑ a b Kaczmarek 1995 ↓, s. 380.
- ↑ Hindenburg. „Żołnierz Wielkopolski”. nr 51, s. 3, 1925-04-30. (pol.).
- ↑ Wojtkowski 1932 ↓, s. 289.
- ↑ a b c Wojtkowski 1932 ↓, s. 290.
- ↑ a b c Wojtkowski 1932 ↓, s. 291.
- ↑ Kaczmarek 1995 ↓, s. 382.
- ↑ Kaczmarek 1995 ↓, s. 381.
- ↑ Wiadomości miejscowe i prowincyonalne. „Postęp”. nr 106, s. 3, 1917-05-11. Poznań. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Andrzej Wojtkowski. Humorystyczny epizod w historji poznańskiego muzeum im. Hindenburga. „Kronika Miasta Poznania”. nr 2-3, s. 289–291, 1932. Poznań. (pol.).
- Zygmunt Kaczmarek. Sprawa Paula von Hindenburga. „Kronika Miasta Poznania”. nr 4, s. 379–382, 1995. Poznań. (pol.).