Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju
Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju – muzeum mieszczące się w Rabce-Zdroju w zabytkowym drewnianym kościółku z 1 połowy XVII w.
Siedziba muzeum. | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Data założenia |
1936 |
Oddziały | |
Muzeum Biograficzne Władysława Orkana „Orkanówka” w Porębie Wielkiej | |
Położenie na mapie Rabki-Zdroju | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego | |
Położenie na mapie gminy Rabka-Zdrój | |
49°36′41,126″N 19°56′49,733″E/49,611424 19,947148 | |
Strona internetowa |
Od 2000 roku Muzeum organizuje cykl imprez kulturalnych zatytułowanych „Święta Kultury Góralskiej” (cykl poświęcony kulturze regionu ukazanej na pełnym złożoności tle europejskim) oraz „Święta Kultury Orkanowskiej” (ciąg uzupełniających się spotkań z ludźmi działającymi „w kręgu” Władysława Orkana).
Historia edytuj
W 1557 powstała pierwsza parafia w Rabce, w 1565 kasztelan krakowski Spytek Wawrzyniec Jordan ufundował drewniany kościół, który pod koniec XVI wieku został spalony lub zniszczony przez powódź. Obecny modrzewiowy kościół został wzniesiony w latach 1600–1606 wraz z założonym w 1621 cmentarzem. Kościół konsekrował w 1634 biskup krakowski Tomasz Oborski.
Kościół jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej. Słupowo-ramowa konstrukcja wieży dobudowanej w XVIII wieku nie zawiera gwoździ, zastrzały i miecze zapewniają jej stabilność. Ozdobą wieży jest nadwieszona izbica i barokowy hełm z latarnią, na dachu kościoła znajduje się przepiękna barokowa wieżyczka na sygnaturkę, cała świątynia kryta jest gontem. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVII I XVIII wieku. Grupa Ukrzyżowania zdobiąca zewnętrzną ścianę zamykającą prezbiterium pochodzi z 1775, boczne ołtarze są rokokowe, a główny neobarokowy pochodzi według tradycji z XIX wieku, ozdobiony został obrazem św. Trójcy, św. Franciszka i św. Dominika. Cennym zabytkiem są organy wraz z balkonem dla chóru z 1778. Instrument jest sprawny do dziś, w okresie letnim odbywają się w kościele koncerty organowe. Ściany kościoła zdobi polichromia z 1802 autorstwa proboszcza parafii rabczańskiej i malarza amatora Andrzeja Antałkiewicza oraz odkryte podczas konserwacji pozostałości polichromii z 1628.
Kościół otacza kamienny XVIII wieczny mur wraz z trzema bramkami i kapliczkami będącymi stacjami Drogi Krzyżowej oraz fragmenty zachowanego cmentarza. Grupa drzew rosnących wokół kościoła pochodzi z 1637, trzy okazy dębu szypułkowego i lipy szerokolistnej do marca 2013 roku, były pomnikami przyrody. Kościół znalazł się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.
Muzeum edytuj
W latach 1929–1936 kościół został przekształcony z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Muzeum im. Władysława Orkana, nadanie imienia odbyło się za osobistą zgodą pisarza. Muzeum mieści się w wieży-dzwonnicy zabytkowego kościoła. Placówka została uroczyście otwarta w sierpniu 1936. W pięciu pomieszczeniach zgromadzono uporządkowane tematycznie przedmioty z XIX i XX wieku prezentujące dawny świat górali zamieszkujących Beskidy. Eksponaty poświęcone są sztuce, ubiorowi, rzemiosłu wiejskiemu i gospodarce. Zgromadzono także instrumenty muzyczne, zabawki oraz zdjęcia Władysława Orkana i jego matki, jak również dwa pastele malowane ręką pisarza.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Rabka-Zdrój i okolice wyd. 2007
- Szlak architektury drewnianej wyd. 2005