Mwanga II
Mwanga (ur. 1866, zm. 8 maja 1903[a]) – władca (kabaka) Bugandy w latach 1884–1888 i 1889–1897, ostatni niezależny władca Bugandy, z jego rozkazu doszło w latach 1885–1887 do prześladowań i pogromu chrześcijan.
| |
| Kabaka Bugandy | |
| Okres |
od 24 października 1884 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca |
Kiwewa Nuyonyintono |
| Kabaka Bugandy | |
| Okres |
od październik 1889 |
| Poprzednik |
Kalema Muguluma |
| Następca |
Daudi Chwa II (regent Apolo Kagwa) |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
Życiorys edytuj
Urodzony w 1866 roku Mwanga był synem Mutesy I i jego żony Abisagi Bagalayaze[1]. Wychowany był w tradycji Gandów z dala od dworu królewskiego[1]. Z woli ojca został jego następcą jako władca Bugandy – kabaka, obejmując tron 24 października 1884 roku po śmierci Mutesy I[1]. Cztery miesiące później uszedł z życiem z zamachu stanu przeprowadzonego przez niezadowolonych z wyboru następcy szefów (bakungu)[1].
W okresie tym trwała wojna domowa pomiędzy szefami wspierającymi trzy rywalizujące ze sobą frakcje: muzułmańską, protestancką i katolicką, zagrażając władzy kabaki[1]. Mwanga nie był w stanie zapanować nad sytuacją i obrócił się przeciwko chrześcijanom na dworze[1], których postrzegał jako zagrożenie dla swojej pozycji[2]. Misjonarze chrześcijańscy cieszyli się szczególną pozycją na dworze usankcjonowaną przez Mutesę I[3]. W 1885 roku po aneksji terenów Tanzanii przez Niemcy, pod wpływem premiera, wydał rozkaz zabicia anglikańskiego biskupa Jamesa Hanningtona (1847–1885), który był w drodze do Bugandy[3]. Biskup miał zignorować zalecenie o obraniu tradycyjnej drogi od południa przez Jezioro Wiktorii[1]. W latach 1885–1887 wskutek prześladowań z rozkazu Mwangi zginęło m.in. 45 chrześcijan katolickich i protestanckich, uznanych później za męczenników wiary[4][b].
10 września 1888 roku szefowie (bakungu) wymówili królowi posłuszeństwo i wygnali go z kraju[1]. Doszło do kolejnej wojny domowej[1][3]. W październiku 1888 roku muzułmanie dokonali zamachu stanu, po czym chrześcijanie wraz z Apolo Kagwą przywrócili Mwangiego na tron w październiku 1889 roku a Kagwa został premierem – katikiro, nabywając coraz więcej władzy w królestwie[5][6][7][c]. Interwencje niemieckich i brytyjskich agentów przyczyniły się do zwycięstwa frakcji protestanckiej nad katolicką i do dalszego umocnienia pozycji Kagwy[5]. W 1894 roku Buganda stała się protektoratem brytyjskim, a Kagwa pomógł zarówno w organizacji administracji jak i poszerzenia terytorium Bugandy[5]. W 1897 roku Mwanga zorganizował powstanie przeciwko Brytyjczykom, które zostało stłumione przez Kagwę i szefów (bakungu)[5][2]. Mwanga musiał uciekać z kraju, a 7 sierpnia 1897 roku władza została formalnie przekazana na rzecz jego niemowlęcego syna Daudi Chwa II[1]. Rządy w kraju w imieniu nowego króla zaczął sprawować regent Apolo Kagwa[1][3].
Mwanga uciekł najpierw do Niemieckiej Afryki Wschodniej, gdzie został pojmany, lecz udało mu się uciec[1]. Następnie połączył siły z królem Bunyoro, jednak w styczniu 1898 roku został pojmany i zesłany na wygnanie na Seszele, gdzie zmarł 8 maja 1903 roku[1]. 3 sierpnia 1910 roku jego szczątki spoczęły w królewskim grobie w Kasubi[1].
Rodzina edytuj
Mwanga miał szesnaście żon, z którymi doczekał się siedmiu synów i czterech córek[1]. Syn z czwartą żoną – Daudi Chwa urodzony w 1896 roku został jego następcą na tronie Bugandy[1].
Uwagi edytuj
- ↑ Inne źródła podają rok 1901, patrz Britannica (2013).
- ↑ Inne źródła podają rok 1882 kiedy to 32 osoby zostały spalone w Namugongo, 51 zostało zabitych w stolicy a ok. sto zginęło podczas dalszych prześladowań, patrz Gates (2012). Britannica (2013) mówi o 3 ofiarach w 1885 roku i 30 w 1886 roku. Britannica (2016) podaje, że 22 zamordowanych katolików zostało uznanych przez Kościół katolicki za męczenników wiary i kanonizowanych przez papieża Pawła VI 18 października 1964 roku.
- ↑ Inne źródła podają rok 1890, patrz Britannica (2008).
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Henry Louis Gates, Jr., Emmanuel Akyeampong, Steven J. Niven: Dictionary of African Biography. Oxford University Press USA, 2012, s. 371–372. ISBN 978-0-19-538207-5. [dostęp 2017-10-09]. (ang.).
- ↑ a b Mwanga, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-10-09] (ang.).
- ↑ a b c d Mark R. Lipschutz, R. Kent Rasmussen: Dictionary of African Historical Biography. University of California Press, 1989, s. 165–166. ISBN 978-0-520-06611-3. [dostęp 2017-10-09]. (ang.).
- ↑ Martyrs of Uganda, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-10-09] (ang.).
- ↑ a b c d Henry Louis Gates, Jr., Emmanuel Akyeampong, Steven J. Niven: Dictionary of African Biography. Oxford University Press USA, 2012, s. 266–268. ISBN 978-0-19-538207-5. [dostęp 2017-10-09]. (ang.).
- ↑ Sir Apolo Kagwa, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-10-09] (ang.).
- ↑ Mark R. Lipschutz, R. Kent Rasmussen: Dictionary of African Historical Biography. University of California Press, 1989, s. 97–98. ISBN 978-0-520-06611-3. [dostęp 2017-10-09]. (ang.).